Nijerya’da darbe hazırlığı şüphesiyle 42 asker gözaltına alındı. Yerel kaynakların aktardığı bilgilere göre, gözaltına alınanlar arasında üst rütbeli subayların da yer aldığı öğrenildi. Olayla ilgili geniş kapsamlı bir soruşturma başlatılırken, ordu içinde kısa süre önce yapılan komuta değişikliklerinin ardından bu gelişmenin yaşanması dikkat çekti.

Nijerya’da 42 askerin gözaltına alınmasıyla gündeme gelen darbe hazırlığı iddiası, kıtanın en kalabalık ve enerji bakımından en kritik ülkesinde yaşanan askerî huzursuzluğun çok cepheli mahiyetini ortaya koyuyor. Resmî makamlar, soruşturmanın sürdüğünü bildirirken komuta kademesinin kısa süre önce değiştirilmesi, meselenin basit bir disiplin soruşturması seviyesini aştığını gösteriyor. Afrika’da son yıllarda art arda yaşanan darbeler ve bölgesel güç mücadelesi dikkate alındığında, Nijerya dosyasının bölge için yeni bir kırılma başlığına dönüşme ihtimali görmezden gelinmez.

Nijerya, Batı Afrika'nın enerji damarıdır. Petrol ve doğal gaz kaynaklarının kontrolü, Atlantik ticaret yolları ve kıtanın jeopolitik geleceği bu ülkenin istikrarına bağlıdır. Bu sebeple Nijerya’daki her dalgalanma, yalnız iç politik dinamiklere bağlanamaz. Anglo-Amerikan ekseni, Nijerya’yı tarih boyunca güvenlik ve enerji stratejisinin merkezinde tuttu; askeri, istihbarî ve finansal kanallar üzerinden nüfuz mekanizmalarını sürekli diri tuttu. Darbe söylentilerinin ardından atılan üst komuta değişikliği adımı, devletin, ordudaki klikleri bertaraf etme ve dış etki ihtimaline karşı savunma refleksi geliştirdiğini işaret ediyor.

Son dönemde Afrika’da güç dengeleri yeniden kuruluyor. Fransa zemin kaybediyor, ABD ile İngiltere pozisyon tazeliyor, Rusya özel askerî yapılar üzerinden nüfuz alanı arıyor, Çin ekonomik ağlarla derinlik kazanmaya çalışıyor. Böyle bir tabloda Nijerya, küresel bilek mücadelesinin merkezi bir sahasıdır. Tinubu yönetiminin Washington tarafından “kontrol edilebilir ortak” olarak görülmesi, darbe iddialarının ardındaki stratejik boyuta dair güçlü ipucu sunuyor. Zira böylesi süreçler kimi zaman rejim devirmek için değil, mevcut iktidarı hizaya sokmak veya ordu içindeki etki odaklarını yeniden dizmek amacı taşır.

ABD-İngiltere ekseninin bölgeye dönük operasyonel planları dikkate alındığında, bu girişim herhangi bir “yerel kalkışma” başlığına sığmaz. Bu hamle, Afrika coğrafyasında yeni bir darbe zincirinin basamağı olabilir. Nijerya’yı hedef alan müdahale, sokak hareketleri, silahlı çete saldırıları, ekonomik baskılar ve medya üzerinden yürütülen psikolojik harekâtlarla tamamlanmaya çalışılacaktır. Yani mesele Nijerya’dan ibaret görünmez; Batı Afrika kuşağında devletleri birbirine ekleyen bir istikrarsızlık senaryosu devreye sokuluyor.