Iğdır’ın Tuzluca ilçesindeki Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde uydu vericisiyle takibe alınan bozkır şahini, gökyüzünde nefes kesen bir yolculuğa imza attı. KuzeyDoğa Derneğince Iğdır'ın Tuzluca ilçesine bağlı Yukarı Çıyrıklı köyündeki Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi'nde uydu vericileriyle kuş takip çalışmaları devam ediyor. Bu kapsamda, kıtalar arası göçen ve Kuzeydoğu Göç Rotası'ndaki Iğdır'a uğradıktan sonra uydu vericisi takılarak takibe alınan türler arasında bozkır şahini (buteo buteo vulpinus) de yer alıyor. KuzeyDoğa ekibi, 9 Nisan 2023'te ağlara takılan bir bozkır şahinine uydu vericisi takarak doğal ortamına saldı. Elde edilen verilere göre bozkır şahini, doğaya salındığı andan itibaren 103 bin 456 kilometre kanat çırptı.

Tam 28 ülkeye uğradı

Şahin, göç yolculuğu esnasında Türkiye'nin yanı sıra Botsvana, Zimbabve, Zambiya, Kongo, Tanzanya, Burundi, Ruanda, Uganda, Kenya, Güney Sudan, Etiyopya, Sudan, Cibuti, Yemen, Suudi Arabistan, Eritre, Mısır, İsrail, Ürdün, Lübnan, Irak, Suriye, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Kazakistan ve Rusya olmak üzere 28 ülkeye uğradı.

Şahin en yüksek mesafeli uçuşunu 5 bin 987 metrede, en süratli uçuşunu ise saatte 109 kilometre hızla gerçekleştirdi.

Şahinin yolculuğu esnasında Azerbaycan'daki Hazar Gölü, Uganda'daki Victoria Gölü ve Mısır'daki Kızıldeniz gibi alanların üzerinden geçmek yerine etrafını dolaşarak ilerlediği belirlendi.

Kuş, Rusya'nın kuzeyindeki Hantı-Mansi bölgesi ile Afrika kıtasındaki Botsvana'nın Palapye şehri arasındaki kuş uçuşu 10 bin kilometrenin üstündeki alanı 2,5 yılda 4 kez gidip geldi.

Havaların soğumasıyla kuzeyden güneye doğru göçe başlayan bozkır şahini, 14 Eylül 2025'te Artvin'in Borçka ilçesinden Türkiye sınırlarına girerek 2 gün uçtuktan sonra Kilis'ten Suriye'ye geçip yolculuğuna devam etti.

Türkiye'den yola çıktıktan yaklaşık 1 ay sonra Zambiya'nın Mkushi bölgesine ulaşan şahin, daha güneye doğru giderek kışı geçirecek.

Kuşun kuzeyde havaların ısınmaya başlamasıyla tekrar kuzey yarım küreye doğru göçmesi bekleniyor.

“Ülkemizde en yaygın yırtıcı türlerinden”

KuzeyDoğa Derneği Başkanı, Koç ve Utah Üniversiteleri Öğretim Üyesi Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu, Aras Kuş Cenneti'nin dünyanın en önemli kuş noktalarından biri olduğunu ve mutlaka korunması gerektiğini söyledi.

Çalışmalara ilişkin bilgi veren Şekercioğlu, "Bozkır şahini ülkemizdeki en yaygın yırtıcı türlerinden ama genel olarak kışı nerede geçirdiklerini bilmiyoruz. Biz de uydu vericileri ile şimdiye kadar 33 bozkır şahini takip ettik ve sanırım dünyadaki en büyük bozkır şahini takip projesini yaptık." dedi.

Uydu vericileri sayesinde birçok yeni veriyi elde ettiklerini belirten Şekercioğlu, "Özellikle son birkaç yılda daha gelişen uydu vericisi teknolojisi ile bu hayvanların ekseriyetle Orta-Güney Afrika'da kışladığını görüyoruz. Çok muazzam mesafelerden bahsediyoruz tabii. Sırf direkt olarak bile 5 bin ila 10 bin kilometre mesafeden bahsediyoruz. Göç esnasında bu kuşlar 10 binlerce kilometre yol katediyor." diye konuştu.

Birçok kuşun uydu vericiyle izlendiğini hatırlatan Şekercioğlu, şunları kaydetti:

"Aktif vericili olan kuşlarımız bütün Orta Afrika'ya dağılmış durumda. Yani Iğdır Aras Nehri Kuş Cenneti'nde uydu vericisi taktığımız, bu sene ve geçen sene hatta 2022'ye kadar uydu vericisi taktığımız birçok bozkır şahini şu an sinyal veriyor. Bu bozkır şahinleri an itibarıyla Kenya, Uganda, Kongo, Mozambik, Zambiya, Zimbabve, Angola ve Botswana'dan aktif olarak sinyal veriyor ve kışı bu Afrika ülkelerinde geçiriyor."