Sivas’ın yüksek rakımlı bölgelerinde doğal olarak yetişen üvez ağacı, yalnızca meyvesiyle değil, kabuğuyla da dikkat çekiyor. Bilimsel araştırmalar, üvez kabuğunun yüksek oranda antioksidan içerdiğini ortaya koyarken, yöre halkı bu bitkiyi yıllardır doğal ilaç olarak kullanıyor. 'Ölümsüzlük meyvesi' olarak da bilinen üvezin soğuk algınlığına, yüksek tansiyona ve bağırsak hastalıklarına karşı etkili olduğu biliniyor. Sivas'ın yüksek rakımlı bölgelerinde kendiliğinden yetişen üvez ağaçları, iki yılda bir verdiği meyvelerle dikkat çekiyor.

Sivas'ın yüksek rakımlı bölgelerinde kendiliğinden yetişen üvez ağaçları, iki yılda bir verdiği meyvelerle dikkat çekiyor

Bilim Üvez Kabuğuna Yoğunlaştı

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nde yapılan araştırmalarda, üvez (Sorbus aucuparia) ağacının kabuğunda C vitamini, tanen ve flavonoid gibi biyolojik olarak aktif maddelerin bulunduğu belirlendi.
Uzmanlara göre bu bileşikler, bağışıklığı güçlendirme, mikroplara karşı koruma ve doğal gıda katkısı olarak değerlendirilebilecek özellikler taşıyor.

Üniversitede yürütülen projede görev alan araştırmacı Dr. Ayşe Duman, konuyla ilgili şunları söyledi:

“Yaptığımız ön incelemelerde üvez kabuğunun antioksidan kapasitesinin oldukça yüksek olduğunu tespit ettik. Bu tür doğal kaynaklar, hem sağlık hem de gıda sektöründe alternatif oluşturabilir.”

Sivas’ın Kangal ve Zara ilçelerindeki köylüler, üvez ağacını uzun yıllardır tanıyor.

Yukarı Çukurbelen köyünde yaşayan Mehmet Dede (72), çocukluğundan beri üvez kabuğunu kullandıklarını anlattı:

“Eskiden kabuğunu kaynatır, suyunu içerdik. Boğaz ağrısına, diş eti iltihabına iyi gelirdi. Meyvesi don yedikten sonra tatlanır, o zaman hem vitaminli hem lezzetli olurdu.”

Köylüler, üvez kabuğunu aynı zamanda doğal boya ve bitkisel çay olarak da değerlendiriyor.

Yeni Ekonomik Değer Olabilir

Sivas Orman Bölge Müdürlüğü, üvez ağacının korunması ve çoğaltılması için yeni fidanlık çalışmaları yürütüyor.
Yetkililer, bu türün soğuğa dayanıklı ve ekonomik potansiyeli yüksek bir yerli bitki olduğunu vurguluyor.

“Üvez kabuğu çöp değil; tam tersine kıymetli bir doğal kaynak. Köylülerimiz için ek gelir, ülkemiz için de yeni bir ürün olabilir,” dedi Orman Müdürlüğü yetkililerinden biri.

Doğadan Gelen Şifa

Uzmanlar, üvez kabuğunun özütlerinden doğal ilaç hammaddesi veya gıda koruyucu elde edilmesinin mümkün olabileceğini belirtiyor. Ancak, halkın doğrudan tıbbi amaçla kullanmadan önce bilimsel çalışmaların tamamlanması gerektiği uyarısında bulunuyorlar.

Sivas’ın sert iklimine rağmen ayakta kalan üvez ağaçları, hem ekolojik hem de ekonomik anlamda bölge için umut veriyor.

“Sivas’ın dağlarında saklı bir hazine var,” diyor bilim insanları.

“Üvez ağacının kabuğu artık çöp değil, geleceğin doğal ilacı olabilir.”

Üvez Nedir? Hakkında cevap aradığınız her şey...

Üvez (Sorbus aucuparia), Sivas’ın yüksek rakımlı köylerinde yetişen, meyvesi kırmızı-turuncu renkte olan yabani bir ağaçtır.
Hem meyvesi, hem kabuğu, hem de yaprakları sağlık ve besin değeri açısından değerlidir.

Üvez Meyvesi Nasıl Kullanılır?

Doğrudan Tüketim

Üvez meyvesi don yedikten sonra tatlanır.

Hamken ekşi ve buruk olduğu için genellikle don sonrası yenir.

10-15 adet olgun üvez meyvesi günde yeterlidir.
Fazla tüketildiğinde mideyi zorlayabilir, çünkü tanen oranı yüksektir.

Reçel / Marmelat / Pekmez

Sivas’ta yaygın bir kullanım şekli:
Meyveler kaynatılır, şekersiz veya az şekerli reçel yapılır.

C vitamini ve antioksidanlar bu şekilde korunur.

Üvez Suyu / Şurubu

Meyve suyu gibi sıkılır veya kaynatılarak şurup hazırlanır.

Boğaz yumuşatıcı, bağışıklık destekleyici olarak halk arasında kullanılır.

Üvez Kabuğu Nasıl Kullanılır?

Kaynatılarak (Geleneksel Yöntem)

Kabuğu ince ince soyulur, gölgede kurutulur.

1 tatlı kaşığı kuru kabuk, 1 su bardağı suda 10 dakika kaynatılır.

Soğuduktan sonra süzülür, ılık olarak içilebilir.

Etkileri:

Hafif ateş düşürücü,

Antioksidan ve mikrop önleyici,

Boğaz ağrısı, diş eti iltihabı ve sindirim rahatsızlıklarında destekleyici.

Diğer Kullanım Alanları

Kozmetik: Üvez özleri cilt kremlerinde antioksidan katkı maddesi olarak kullanılabiliyor.

Gıda katkısı: Kurutulmuş üvez meyvesi tozu, doğal renklendirici ve koruyucu olarak değerlendiriliyor.

 Ağustos ve Eylül aylarında toplanan üvez, tam olgunluğa ulaştıktan sonra bir süre bekletilerek çürümeye bırakılıyor. Bu şekilde tüketilen meyvenin kalp ve cilt rahatsızlıklarına iyi geldiği, sindirim sistemi üzerinde olumlu etkiler sunduğu düşünülüyor.

Doğal yapısı ve nadir bulunması nedeniyle kıymetli görülen üvez, özellikle bağırsak sorunları ve kalp krizi riskine karşı koruyucu bir besin olarak değerlendiriliyor. Bir yıl aranın ardından olgunlaşan üvez meyvesi, geçtiğimiz yıl Ağustos ve Eylül aylarında toplanıp çürümeye bırakılmasının ardından bu sezon Sivas’ta tezgâhlarda yeniden yerini aldı. Kilosu 300 liradan satışa sunulan üvez, şifa arayanlar tarafından kurusu yoğun ilgi görüyor.