Sudan’da ordu ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasında Nisan 2023’ten bu yana devam eden çatışmalar, ülkeyi tam bir insanlık felaketine sürükledi. RSF, ABD’nin “insani yardım koridorlarının açılması” için sunduğu ateşkes teklifini kabul ettiğini açıkladı. Ancak ülke ordusu henüz aynı yönde bir açıklama yapmadı.

 

Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, iç savaşın başlamasından bu yana 40 binden fazla kişi hayatını kaybetti, 14 milyondan fazla insan evini terk etti, 375 bin kişi ise açlığın eşiğinde yaşıyor. Hartum başta olmak üzere Darfur ve Kuzey Kordofan bölgelerinde bombardımanlar aralıksız sürüyor.

ABD’nin “insani ateşkesi” mi, “siyasi manevrası” mı?

RSF’nin ateşkese “evet” demesi, Washington’un Afrika Boynuzu üzerindeki nüfuz mücadelesinin yeni bir hamlesi olarak değerlendiriliyor. ABD’nin Sudan üzerinden hem Mısır hem de Kızıldeniz hattında etkisini artırmayı hedeflediği belirtiliyor.

Sudan ordusu cephesine yakın kaynaklar ise RSF’nin “ateşkes” adı altında sahadaki mevzilerini güçlendirmeye çalıştığını savunuyor. Uzmanlara göre, bu ateşkes planı sadece insani yardım değil, aynı zamanda jeopolitik bir yeniden dizilişin işareti olabilir.

 

İç savaşın fitilini kim ateşledi?

Sudan’daki iç savaşın kökeni, 2019’da Ömer el-Beşir’in devrilmesine kadar uzanıyor. Beşir sonrası dönemde geçici hükümet olarak kurulan Askerî-Sivil Konsey, 2021’de ordu ile RSF’nin ortak darbesiyle dağıldı. Bu darbeyle Başbakan Abdullah Hamduk görevden alınmış, ülkede hem ekonomik hem de toplumsal çöküş başlamıştı.

 

O tarihten itibaren ordu komutanı Abdülfettah el-Burhan ile RSF lideri Muhammed Hamdan Dagalo (Hemedti) arasında iktidar mücadelesi derinleşti. Nisan 2023’te iki tarafın karşılıklı saldırılarıyla ülke iç savaşa sürüklendi.

Afrika’da yeni bir vekalet savaşı mı?

Analistler, Sudan’daki çatışmanın sadece yerel güçler arasında değil, bölgesel ve küresel aktörlerin vekalet savaşı hâline geldiğine dikkat çekiyor. ABD, İngiltere ve BAE destekli RSF ile Mısır ve Rusya’ya yakın Sudan ordusu arasındaki bu hesaplaşma, Afrika kıtasının kalbinde Batı-Doğu bloklaşmasının yeni cephesi olarak görülüyor.

Sudan halkı, bir kez daha küresel güçlerin satranç tahtasında piyon hâline geldi. RSF’nin kabul ettiği ateşkesin gerçekten “insani” mi, yoksa “stratejik” mi olduğu ise önümüzdeki günlerde ortaya çıkacak.