Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 21 yıl önce Sırbistan-Karadağ sınırında yaşanan bir olaya ilişkin tarihi bir karara imza attı. Mahkeme, Sırbistan’ın bir vatandaşının parasına orantısız biçimde el koyarak mülkiyet hakkını ihlal ettiğine hükmetti.

Karara göre, Novi Pazar kentinden Rifat Prença adlı Sırp vatandaşının 2004 yılında gümrükte el konulan 39.500 euro’su, üç ay içinde faiziyle birlikte geri ödenecek. Ayrıca Sırbistan devleti, 1.930 euro mahkeme masrafını da karşılayacak. Ödeme gecikirse, tutara Avrupa Merkez Bankası oranına ek yüzde 3 faiz uygulanacak.

 

Prença’nın eşofmanına gizlediği paranın 47.500 euroluk kısmına o dönemin yasaları gereği el konulmuş, yerel mahkemeler bu kararı onaylamıştı. Ancak AİHM, “yasanın belirsiz, cezanın ise aşırı” olduğuna vurgu yaparak, devletin vatandaşın mülkiyet hakkını ihlal ettiğini belirtti.

AİHM gerekçesinde, “Sırbistan’daki döviz yasaları bireylerin mal varlığını koruyacak açık bir güvence sunmamaktadır. Devletin tüm paraya el koyması kamu yararıyla bireyin hakkı arasında adil bir dengeyi bozmuştur” ifadelerine yer verdi.

 

Yaklaşık 13 yıl süren yargı mücadelesinin ardından verilen bu karar, yalnızca Rifat Prença için değil, Avrupa genelinde benzer mülkiyet hakkı ihlallerinde emsal teşkil edecek bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.

Uzmanlara göre AİHM’in bu kararı, “orantısız mal varlığı cezaları” ve belirsiz döviz mevzuatları konusunda Avrupa ülkelerine güçlü bir hukuk mesajı niteliğinde.