Av. Şamild Demir’in köşe yazısına göre; Yapay zekâ büyük dil modelleri, dijital çağın vitrin süsü olmaktan çıktı; artık mesleki akıl yürütmenin, hazırlığın, özetleme ve yazma süreçlerinin ve bunu hızlı şekilde yapılmasının tam merkezinde yer alıyor. Bu dönüşümün bayraktarlığını yapan ChatGPT gibi üretken yapay zekâ modelleri, bilgiye erişimden metin üretimine kadar tüm iş akışlarını yeniden tanımlıyor.

Ancak bu dönüşüm herkes için aynı hızda ve derinlikte ilerlemiyor. Özellikle sınırlı ve düşük işlem gücüyle yüzeysel cevaplar veren ve nitelikli sorgularda hemen limitlere tabi olan ücretsiz aboneliklerden ücretli aboneliğe geçiş, küresel ve mesleki düzeylerde dikkat çekici farklılıklar sergiliyor.

1. Küresel Adaptasyon: Hukuk Sektöründeki %79'luk Sıçrama

Üretken yapay zekânın profesyonel kullanımı, artık bir "merak" olma aşamasından çıkıp, "vazgeçilmez bir araç" olma aşamasına hızla geçiyor. Avukatlar ise bu geçişin lokomotifi konumunda.

Clio'nun 2024 Yasal Eğilimler Raporu, hukuk profesyonelleri arasındaki üretken yapay zekâ kullanımının sadece bir yıl içinde %19'dan %79'a fırladığını ortaya koydu. Bu, başka hiçbir profesyonel sektörde görülmeyen bir adaptasyon hızıdır. Avukatlar bu araçları en çok hukuki araştırma, belge özetleme ve ilk taslak oluşturma (dilekçe, e-posta) gibi zaman alıcı görevler için kullanıyor (Thomson Reuters, 2024).

Bu küresel eğilim, avukatların iş yükü doğası gereği yoğun metin yazma, hukuki analiz ve strateji geliştirme ihtiyaçları nedeniyle bu araçlara neden herkesten daha hızlı yöneldiğini net biçimde açıklıyor.

2. Türkiye Projeksiyonu: Ekonomik Eşikler ve Tahminsel Gerçekler

Türkiye'de üretken yapay zekâ kullanımına yönelik spesifik ve doğrulanmış abone verileri bulunmuyor. Ancak pazarın büyüklüğü, teknoloji adaptasyon hızı ve ekonomik dinamikleri göz önüne alarak ücretli kullanıcı sayısı konusunda nitelikli bir projeksiyon yapmak mümkün.

Türkiye'de ücretli kullanım oranının küresel ortalamanın (%3 civarı) altında kaldığını varsaymak için güçlü nedenler var:

· Döviz bazlı fiyatlandırmanın yarattığı psikolojik ve reel maliyet eşiği.

· Dijital içeriğe ücret ödeme kültürünün henüz tam olgunlaşmamış olması.

· Ücretsiz sürümün "yeterli" görülmesi.

Bu faktörlere rağmen, Türkiye'de teknolojiye yatırım yapan profesyonel bir kitle mevcut. Bu kitlenin büyüklüğüne dair sektörel tahminler ve uzman projeksiyonları, Türkiye'deki toplam ücretli ChatGPT (Plus ve üzeri) kullanıcısı sayısının 200.000 ila 350.000 bandında olduğunu işaret ediyor.

3. Hukuk Sektörü Neden Ayrışıyor: Tahminlerin İçindeki Mantık

İşte bu tahmini havuz içinde, avukatlar ve diğer hukuk profesyonelleri yaptıkları işin dilin gücünden yararlanmayı gerektirmesi ve mantık ve muhakemenin baş rolde olması nedeniyle genel tablodan belirgin bir şekilde ayrışmaktadır. Çünkü

- Her dilekçe aslında bir tezdir.

- Her sözleşme bir norm mimarisidir.

- Her duruşma hazırlığı bir strateji kurma sürecidir.

Türkiye’de yaklaşık 200.000 aktif avukat görev yapmaktadır. Uluslararası hukuk teknolojisi eğilimlerine göre (örneğin Clio’nun 2024 raporuna göre üretken yapay zekâ kullanımında %79’a varan oranlar görülmektedir) bu kitle içerisinde ChatGPT gibi araçların etkin biçimde benimsendiğini, dolayısıyla en az %50’sine tekabül eden yaklaşık 100.000 avukatın aktif kullanıcı olduğunu tahmin etmek yerinde olacaktır.

Ancak asıl çarpıcı olan, bu aktif kullanıcılar içindeki ücretli abonelik oranıdır.

 

Genel nüfusun aksine, bir avukat için yapay zekânın yavaşlaması, sorgu limitleriyle kısıtlanması ve basit modellere yönlendirme yapılması (ücretsiz sürüm sorunları) daha az gelişmiş bir modelle "halüsinasyon" (uydurma) riski alması veya tamamen kesintiye uğramasına katlanılması mümkün değildir. Bu, doğrudan mesleki bir risktir. Zaman baskısı ve hatasızlık gerekliliği, avukatları ücretli sürüme iten en temel motivasyondur.

Bu nedenle, Türkiye'deki avukatlar arasındaki Plus abonelik oranının, Türkiye genel ortalamasının ve dünya ortalamasının belirgin biçimde üzerinde; tahminen %7 ila %10 bandında olduğunu öngörmek tutarlı bir mantıksal çıkarım olacaktır.

4. Sonuç: Çarpıcı Projeksiyon

Bu iki tahmini birleştirdiğimizde, ortaya çarpıcı bir tablo çıkmaktadır:

· ChatGPT'yi Aktif Kullanan Avukat (Tahmini): ~100.000

· Ücretli Oranı (Tahmini): %7 – %10

· Sonuç (Tahmini Ücretli Avukat Sayısı): 7.000 – 12.000

Bu tahmini avukat sayısını, Türkiye'deki toplam ücretli kullanıcı (200.000 – 350.000) projeksiyonuyla karşılaştırdığımızda, şu güçlü sonuca ulaşıyoruz:

- Türkiye’deki toplam ücretli ChatGPT kullanıcılarının tahminen %3 ila %6’sını doğrudan avukatlar oluşturmaktadır.

Bu, şu anlama gelir:

Sokaktaki her 20 ila 35 ücretli ChatGPT kullanıcısından 1’i avukat.

Bu, yapay zekânın avukatı ortadan kaldırdığı anlamına gelmez. Bu, yapay zekânın avukatlığı yeniden kalibre ettiği anlamına gelir. Bugünün sorusu o eski, köhne soru değil:

"Yapay zekâ avukatı gereksiz kılar mı?"

Artık başka bir soru var:

Yapay zekâyı bir co-pilot olarak ustalıkla kullanan avukat karşısında, kim ayakta kalabilir?