Sıfır Atık Hareketi’nin kurucusu ve Sıfır Atık Vakfı Onursal Başkanı Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayelerinde, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Sıfır Atık Vakfı iş birliğinde gerçekleştirilecek program, gıda ve su israfına karşı küresel iş birliğini güçlendirmeyi ve sürdürülebilir tarım politikalarına yön vermeyi amaçlıyor. 

Uluslararası Sıfır Atık Forumu’nun devamı ve tamamlayıcı oturumu olarak tasarlanan, “Gıda ve Su İsrafını Önlemek – Geleceği Sahiplenmek” temasıyla düzenlenecek “Yüksek Düzeyli Tarım Bakanları Paneli”, üretilen gıdanın üçte birinin israf edildiği, milyarlarca ton suyun boşa harcandığı bir dönemde, gıda ve su israfını önlemeye yönelik çözüm odaklı küresel mücadeleyi İstanbul’da başlatacak.

“Yüksek Düzeyli Tarım Bakanları Paneli”, Sıfır Atık Hareketi’nin kurucusu ve Sıfır Atık Vakfı Onursal Başkanı Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi, Tarım ve Orman Bakanı Sayın İbrahim Yumaklı, Sıfır Atık Vakfı Başkanı Sayın Samed Ağırbaş, İtalya, İspanya, Azerbaycan, Macaristan, Meksika, Paraguay, Suudi Arabistan ve Irak gibi çok sayıda ülkeden Bakan ve Bakanlık düzeyinde katılım ile İstanbul’da gerçekleştirilecek. 

Gıda ve Su İsrafına Karşı Küresel Ölçekte Çözüm 

Gıda ve su israfının küresel ölçekte ulaştığı kritik boyutlara dikkat çekmek, bu alanda uluslararası politika uyumunu güçlendirmek ve çözüm odaklı iş birliklerini teşvik etmek amacıyla IFAD, Dünya Gıda Programı, FAO gibi Uluslararası Kuruluşların Üst Düzey Temsilcilerinin de katılımıyla düzenlenecek olan “Yüksek Düzeyli Tarım Bakanları Paneli”,  Uluslararası Sıfır Atık Forumu’nda ortaya konulan vizyonu özellikle gıda ve su israfı bağlamında derinleştirmeyi amaçlıyor. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile doğrudan bağlantılı olan toplantı, özellikle SKA 2 (Açlığa Son), SKA 6 (Temiz Su ve Sanitasyon) ve SKA 12 (Sorumlu Üretim ve Tüketim) hedefleriyle uyumlu bir şekilde kurgulanmakta.

783 Milyon İnsan Açlıkla Mücadele Etmekte

Gezegenimiz, her yıl yaklaşık 1,3 milyar ton gıdanın israf edilmesi gibi çarpıcı bir tabloyla karşı karşıya. Bu miktar, dünya gıda üretiminin üçte birine denk gelmektedir. Buna karşın 783 milyon insan hâlâ açlıkla mücadele etmektedir. Sıfır Atık Vakfı Onursal Başkanı Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin de sık sık vurguladığı gibi:

“Bir yanda sofralar dolup taşarken, diğer yanda neden boş tabaklara mahkûm hayatlar var?”

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ile UNEP’in verileri, yalnızca hanelerde, restoranlarda ve perakende sektöründe yılda 931 milyon ton gıdanın çöpe gittiğini ortaya koymaktadır. Gıda israfı sadece etik bir sorun değil; aynı zamanda toprak, su, enerji ve emek gibi kıt kaynakların boşa harcanması anlamına gelmektedir.

Tarım sektörü, dünya genelindeki su kullanımının yüzde 70’inden fazlasını oluştururken, yalnızca israf edilen gıdanın üretimi için 250 km³ su kullanılmaktadır. Bu miktar, yaklaşık 100 milyon olimpik yüzme havuzuna eşdeğerdir.

Dünya Su Kıtlığı Eşiğine Yaklaşıyor

Dünya nüfusunun yarısı yılın belirli dönemlerinde su kıtlığı yaşıyor. İklim değişikliği, hızlı kentleşme ve yanlış su yönetimi nedeniyle bu tablo giderek ağırlaşıyor. Türkiye’de kişi başına düşen yıllık su miktarı 1.519 m³ iken, bu rakamın 2030 itibarıyla 1.100 m³’e kadar düşeceği öngörülüyor. Bu da Türkiye’nin su kıtlığı yaşayan ülkeler arasında yer alma riskini artırıyor.

Gıda ve su israfı, iklim değişikliğinin etkilerini de büyütüyor. İsraf edilen gıdaların neden olduğu sera gazı emisyonları, küresel emisyonların yüzde 8 ila 10’unu oluşturuyor. Eğer gıda israfı tek başına bir ülke olsaydı, dünyanın üçüncü en büyük emisyon kaynağı olurdu.

Küresel İsrafın Ekonomik Maliyeti 2,6 Trilyon Dolar Seviyelerinde

Bu durum, gıda ve su israfı sorununu yalnızca çevresel değil; ekonomik, sosyal ve güvenlik boyutları olan bir meseleye dönüştürmektedir. FAO verilerine göre, gıda israfının küresel ekonomik maliyeti 1 trilyon ABD doları seviyesindedir. Su, enerji ve lojistik gibi yan kaynaklar da eklendiğinde toplam kayıp 2,6 trilyon ABD dolarını bulmaktadır.

İklim Krizi ve Gıda İsrafı: Birbirini Besleyen Tehditler

İsraf edilen gıdaların neden olduğu sera gazı emisyonları, küresel toplamın yüzde 8 ila 10’unu oluşturmakta; bu oran gıda israfını dünyanın üçüncü en büyük emisyon kaynağı haline getirmektedir. İklim değişikliğiyle birlikte artan kuraklıklar, taşkınlar ve sıcak dalgaları, hem tarımsal üretimi hem de su kaynaklarını tehdit etmektedir. Dünya Bankası’nın öngörülerine göre, mevcut eğilimler devam ederse 2030 yılına kadar 700 milyon insan su kıtlığı nedeniyle yerinden olabilir.

Sıfır Atık Forumu’nun Devamı Niteliğinde Küresel Bir Adım

Bu yıl Ekim ayında İstanbul’da gerçekleştirilen Uluslararası Sıfır Atık Forumu, “Sıfır Atık Hareketi: İnsan, Mekan, Dönüşüm” temasıyla dünyanın dört bir yanından liderleri, belediyeleri, özel sektörü ve sivil toplumu bir araya getirdi.

28 Kasım’da düzenlenecek Yüksek Düzeyli Tarım Bakanları Paneli, Forum’un çıktılarının tarım, gıda ve su yönetimi alanına taşınacağı tamamlayıcı bir oturum olarak planlanmaktadır.

Politika Uyumunu Güçlendirecek, İş Birliğini Artıracak

Panel kapsamında dünya genelinden tarım bakanları, uluslararası kuruluş temsilcileri, uzmanlar ve sivil toplum aktörleri bir araya gelerek, gıda ve su israfının önlenmesi için uygulanabilir stratejileri tartışacak. 

Toplantının temel hedefleri arasında;

• Gıda ve su israfının küresel boyutları ve etkileri konusunda uluslararası farkındalığı artırmak,

• Sıfır Atık yaklaşımını tarım ve gıda sistemlerine entegre etmek,

• Bakanlar düzeyinde politika uyumunu ve iş birliğini güçlendirmek,

• İyi uygulamaların paylaşılmasını sağlamak,

• Somut politika önerilerinin geliştirilmesi yer alıyor.

Toplantı sonunda, bakanlar düzeyinde güçlü bir siyasi irade beyanı, gıda ve su israfının önlenmesine yönelik ortak taahhütler ve Sıfır Atık Forumu çıktılarının tarım politikalarına entegrasyonu beklenmektedir.

Bu yüksek düzeyli toplantı, insanlığın geleceğini tehdit eden israf döngüsüne karşı küresel dayanışmanın güçlendirilmesi adına kritik bir adım olacak.

İstanbul, 28 Kasım’da, “her lokmanın ve her damlanın değerini bilme” bilinciyle dünyanın dikkatini sürdürülebilir bir geleceğe çevirecek.

Sıfır Atık Hareketi

Sıfır Atık Hareketi, 27 Eylül 2017'de Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi'nin himayesinde başladı.

BM Genel Kurulu'nda 14 Aralık 2022'de Türkiye'nin ana sunuculuğunda, 105 ülkenin de ortak sunucu olduğu "Sıfır Atık" kararı oylamayla kabul edildi ve 30 Mart, "Uluslararası Sıfır Atık Günü" ilan edildi.

30 Mart 2023'te BM Genel Kurul Salonu'nda yapılan ilk 30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü etkinliğinde ana konuşmacı Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi oldu.

Bu etkinlikte BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, "BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu"nun kurulacağını duyurdu ve Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi'ye başkanlık teklif etti. Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi, bu teklifi kabul ederek 30 Mart 2023'te resmen kurulan kurulun başkanlığını üstlendi.

BM 78. Genel Kurulu kapsamında Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi'nin öncülüğünde New York'taki Türkevi'nde "Küresel Sıfır Atık Hareketine Doğru" etkinliği düzenlendi. Etkinlikte Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı"na ilk imzayı attı.