Ticaret Bakanlığı, 2023 yılında internetten yapılan alışverişlerde tüketicilerin aldatılmaması amacıyla, 'Tüketici Değerlendirmeleri Hakkında Kılavuz' yayımladı. Kılavuzla birlikte, sahte yorumlar üzerinden tüketiciyi yanıltan satıcılara ve bu yorumlara yer veren platformlara ağır yaptırımlar getirildi. Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı ve İstanbul Çevre Konseyi Yönetim Kurulu Üyesi Aydın Ağaoğlu, özellikle 'fake hesap' adı verilen sahte hesaplar üzerinden yapılan yorumların ciddi bir aldatma yöntemi olduğunu vurgulayarak, tüketicileri dikkatli olmaya çağırdı.

'TÜKETİCİLER DİKKATLİ OLMALI'

Aydın Ağaoğlu, "Ticaret Bakanlığı, internetten özellikle alışveriş yaparken tüketicilerin aldatılmaması için bir tüketici değerlendirmeleri hakkında kılavuz yayınladı. Bu noktada hem o yanıltıcı yorumlara yer veren, yayınlayan kuruluş hem de o yorumlar üzerinden tüketiciyi aldatmaya kalkan satıcılar yaptırımla karşı karşıya kalabiliyorlar. Nitekim Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu zaman zaman bu konuda kestiği cezalarla ilgili açıklama yapıyor. Bu noktada tüketiciler dikkatli olmalı; çünkü özellikle içinde bulunduğumuz Kasım ayında 'İndirim var' diye düşünüyoruz. Replika ya da sahte ürünler piyasaya sürüldüğü gibi bazen de dolandırıcılık yapılabiliyor. En masum olanı da yalancı indirim. Yani önce bindirip sonra indiriyorlar" dedi.

 

'İNDİRİM 10 GÜNÜN EN DÜŞÜK FİYATI ÜZERİNDEN YAPILMALI'

Ağaoğlu, Ticaret Bakanlığı'nın düzenlemelerine göre ürün fiyatlarının geriye dönük 10 günün en düşük fiyatı üzerinden belirlenmesi gerektiğini hatırlatarak, "Oysa Ticaret Bakanlığı'nın yapmış olduğu düzenlemelere göre fiyatı belirlemek için 10 gün geriye dönüp bakacak, en düşük fiyat neyse ondan indirim yapacak. Yani bir ürün 500 liradan satılmış, 10 gün içinde bin liradan satılmışsa, bin lirayı çizip 500 lira yapamayacak. 500 liradan indirim yapması gerekiyor. Aksi halde bu yanıltıcı olur ve tüketici 500 lira üzerinden yüzde 50 indirim istemeye hak kazanabilir. Ticaret Bakanlığı da bu tür ilanları hem yasaklar hem de yaptırımı uygulayabilir" dedi.

"ALDIM KULLANDIM HARİKA ÜRÜN" YAZIP SAHTE YORUM YAPIYORLAR

Ağaoğlu, internet ortamındaki sahte yorumlara da dikkat çekerek, "Burada en çok tüketicileri yanıltan, özellikle internet ortamında yapılan yorumlarda sahte, fake hesap denilen hesaplardan tüketici algısını yanıltmak ve tüketiciyi kandırmaya yönelik yorumlar. 'Ben aldım, kullandım, harika ürün' diye yazıyor ama onu yazan aslında gerçek bir müşteri değil ve başka tüketicileri aldatma amaçlı olabiliyor bunlar. Bunlara karşı tüketiciler dikkatli olsunlar ve ciddi bir araştırma yapmadan bilmedikleri, tanımadıkları firmadan almasınlar" ifadelerini kullandı. Ağaoğlu, "Tanınmış, bilinen internet satış portallarından bile sahte ürün gelebiliyor ya da yalancı indirim yapılmış olabiliyor. Tüketici gözünü açsın, tüketiciyi koruyan kanunlar var. Alo 175 Tüketici İhbar Hattı 7gün 24 saat hizmet veriyor. Ayrıca tüketiciler internet arama motorlarında 'Reklam Kurulu Şikayet' yazdıkları takdirde karşılarına gelen internet sitesinden şikayetlerini hem görselleri hem de varsa videosunu eklemek suretiyle gönderebiliyorlar" dedi.

 

'KAVURMALI PİDE YERİNE ET SUYUNA BATIRILMIŞ EKMEK PARÇASI'

Ağaoğlu, son günlerde sosyal medyada videoları yer alan ilginç bir olayı da örnek göstererek, "Geçtiğimiz günlerde bir vatandaş internetten pide sipariş etmiş, kavurmalı pide diye gelen pidenin üzerindeki et parçaları diye konulan kahverengi küçük ekmek parçacıkları et suyuna batırılmış ve pidenin üstüne konulmuş. Tüketici de bunu videoya çekmiş. Şimdi Reklam Kurulu'na o video da gönderilebilir. Reklam Kurulu o videoyu gördüğünde ceza uygulayacaktır" dedi.

'ZARAR 149 BİN LİRANIN ALTINDAYSA HAKEM HEYETİNE BAŞVURULABİLİR'

Ağaoğlu, aldatılan tüketicilerin yasal haklarını da hatırlatarak, "Bu şekilde aldatılan bir tüketici, 149 bin lira altındaysa uğradığı zarar için Tüketici Hakem Heyetlerine de internet üzerinden başvurabilir. Malum teknoloji çağındayız. E-Devlet şifresiyle internetten Tüketici Hakem Heyetine başvururken, aldatılan tüketici uğradığı zararla birlikte manevi, makul bir tazminat da ödenmesini isteyebilir. Örneğin 360 lira pideye ödediyse, ben olsam 3 bin 600 lira da manevi tazminat isterdim; 'Beni aç bıraktın, uğraştırdın, kandırmaya teşebbüs ettin' diye. Yargıtay'ın son kararına göre de Tüketici Hakem Heyetleri, kendi bakabilecekleri parasal sınırların altında kalmak kaydıyla manevi tazminata hükmedebiliyorlar" diye konuştu.

 

'ŞÜPHELİ YORUMLARIN EKRAN GÖRÜNTÜSÜNÜ ALIP REKLAM KURULU'NA GÖNDERİN'

Ağaoğlu, “Tüketiciler dikkatli olsunlar, şüpheye düştükleri yorumların mutlaka ekran görüntüsünü alıp Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu'na iletsinler. Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu, 81 ildeki örgütlerinden hangisinin bölgesindeyse onlara iletir ve gerekli incelemeleri yapılarak yaptırım uygulayacağı gibi o yorumları da kaldırtır. Şüpheli yorumlara, çok öven yorumlara dikkat etmek lazım. Ayrıca orada tenkit edici yani eleştirel yorumları da satıcı veya o internet portalı kaldırıyorsa bu da yasak; bu da yaptırım gerektirir. Böyle olumsuz yorumu kaldırılan tüketiciler de Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu'na şikayetlerini iletmelidirler" dedi.

Ağaoğlu, “Bu durumda çok ciddi yaptırımlar var. Şayet böyle haksız bir ticari uygulama yapılıyorsa 86 bin liradan 860 bin liraya varan cezalar var. Aldatıcı ticari ilan yapılıyorsa da bu noktada ciddi, milyonlara varan cezalar söz konusu. Tabii yapıldığı mecra, bu yanıltıcı ilanı yapan kurum ve bunun yurt çapında mı yoksa yerel olarak mı yapıldığına göre de ceza oranları, miktarları değişebiliyor" ifadelerini kullandı.

'TÜKETİCİ BİLİNÇLİ DAVRANACAK'

Ağaoğlu tüketicinin gücünün farkına varması gerektiğine işaret ederek, "Burada sorun tüketicileri ilgilendiriyor ve tüketici sorununa sahip çıkmalı; çünkü bundan etkilenen doğrudan tüketici. Aldatılan, yanıltılan, yalancı indirimle ucuz aldığını sanan ama aslında pahalıya alan yine tüketici. Bu noktada tüketiciler gözlerini açacak, bilinçli davranacak ve gördükleri şüpheli durumun ekran görüntüsünü veya videosunu alıp Ticaret Bakanlığı bünyesindeki Reklam Kurulu'na iletecek. İnternet kullanamıyorsa Alo 175 Tüketici İhbar Hattı 7/24 hizmettedir. Aslında bütün güç tüketicide. Güç ve sorumluluk tüketicide. Dikkatli davranıp şayet tuzak varsa veya yalancı bir indirimle karşı karşıyaysa, hatta orada yanıltıcı yorum varsa bunların ekran görüntüsünü alıp Ticaret Bakanlığı'na aktaracak, kendisi de Tüketici Hakem Heyetine başvurup karşılaştığı olumsuzlukla ilgili uğradığı zarar varsa, zararın kendisine iadesi için karar verilmesini talep edebilecek. Bu esnada tüketiciler Tüketici Hakem Heyetine başvururken manevi tazminat hakkı da bulunduğunu unutmamalı" dedi. (DHA)