Ekonomik eşitsizliklerin nedenleri tartışılırken, Kolombiya Üniversitesi’nden çarpıcı bir araştırma yeni bir boyutu gündeme taşıdı. “Beş uzun dönemli çalışmada sosyal sınıf hareketliliğinin genetik temelleri üzerine analiz” başlıklı çalışma, bireylerin ekonomik ve sosyal olarak yükselmesinde genetiğin düşündüğümüzden daha etkili olabileceğini ortaya koydu. Ancak araştırmacılara göre bu durum “kader” değil; doğru eğitim ve sosyal politikalar sayesinde fark kapanabiliyor.

 

Eğitimle İlişkili Genler Ekonomiyi de Şekillendiriyor

ABD, Birleşik Krallık ve Yeni Zelanda’dan elde edilen uzun dönemli verileri inceleyen bilim insanlarına göre, bireylerin eğitimle bağlantılı poligenik skorlarının, gelir, meslek seçimi ve servet birikimiyle doğrudan ilişkili.

Eğitim gen puanı yüksek olanlar, daha uzun süre eğitim alıyor, yüksek gelirli işlerde çalışıyor ve yaşam boyu daha fazla servete sahip oluyor.

 

Genetik Avantaj Tek Başına Değil: Çevreyle Birlikte Yükseliyor

Araştırma, genetik avantajların çoğu zaman sosyoekonomik avantajlarla birlikte geldiğini de doğruladı. Daha yüksek gen puanına sahip bireylerin genellikle varlıklı ve eğitim seviyesi yüksek ailelerden gelmesi, “gen-çevre korelasyonu” olarak bilinen ilişkiyi destekliyor.

Yine de tablo tamamen belirleyici değil. Aynı ailede genetik puanı daha yüksek olan kardeş daha başarılı olma eğiliminde olsa da eğitim fırsatları ve sosyal destek bu farkı önemli ölçüde azaltabiliyor.

 

Sosyallik ve Başarı Yalnızca Kalıtım Değil

Araştırmaya göre, ebeveyn gelirinden bağımsız olarak genetik profili yüksek bireyler sosyal ve ekonomik olarak yukarı tırmanabiliyor.

Hatta annelerin eğitimle ilişkili genetik yapıları, çocukların akademik başarısını kendi genlerinden bağımsız olarak olumlu etkileyebiliyor. Bu da genetik etkinin çevresel koşullar aracılığıyla değişebileceğini gösteriyor.

 

Genler Kader Değil: Fark Doğru Politikalarla Kapanabiliyor

Araştırmacılara göre, sonuçların sosyal politikalar açısından kritik bir uyarı niteliğinde.

Genetik eğilimlerin ekonomik hareketliliği etkilediği kabul edilse de bu etkiler değiştirilemez değil.

Eğitim kalitesinin artırılması, erken çocukluk desteği, gelir eşitsizliğinin azaltılması gibi politikalar sayesinde genetik dezavantajlar ciddi şekilde dengelenebiliyor.

Sonuçlara göre sosyal çevre devreye girdiğinde genetik etkinin büyüklüğü yüzde 10 ila 50 arasında azalabiliyor.

Araştırmanın en çarpıcı mesajı ise şu:

“Genler kader değil; doğru politikalarla herkes için fırsat eşitliği sağlanabilir.”