“Eğer Afganistan Bagram Hava Üssünü onu inşa edenlere, Amerika Birleşik Devletleri'ne geri vermezse, kötü şeyler olacak’’ ifadelerini kullanan ABD başkanı Trump, 20 Eylül’de bu ifadeleri kullanmadan 18 Eylül'de İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile birlikte düzenlediği basın toplantısında gazetecilere ABD hükümetinin “Bagram askeri üssü’nü geri almaya çalıştığını” açıklamıştı. 2025 şubat ayında ise Trump, "Bagram'ı elimizde tutacaktık. Bagram'da küçük bir kuvvet bulunduracaktık." Diyerek Bagram’ı terk etmenin pişmanlığını yaşamıştı.

ABD güçlerinin Afganistan'daki askeri üslerini boşaltmasından dört yıl sonra Bagram üssü Trump yönetiminin Taliban'dan geri almak istediği tartışmalı bir konu haline gelmiş durumda. Peki Trump neyi amaçlıyor?

 

TRUMP BAGRAM’I NEDEN İSTİYOR?

ABD 2021’de bölgeden çekilmesi Taliban’nın yeniden iktidara gelmesi ile sonuçlandı. ABD destekli Afgan hükümeti bölgede tutunamadı. ABD’nin çekilmesi, sembolik olarak bölgede ABD varlığını yok etti. ABD başkanı Trump’ın üssü geri istemesinin en büyük sebebi ise işte bu ‘’imaj kaybını’’ geri kazanmak. İkinci sebep ise ebetteki stratejik askeri hamle. ABD Çin'i bir numaralı tehdit olarak görmeye başladıkça, bu üs, öncelikle Çin'e yakınlığı ve sahip olduğu önem nedeniyle Pentagon tarafından ‘’Mutlaka geri alınmalı’’ olarak görülüyor. Trump’a da bu konuda baskı yapılıyor.

Bagram, Çin sınırından yaklaşık 800 km ve Doğu Türkistan'daki Sincan’a oldukça yakın yerde bulunuyor. ABD ile Taliban arasında görüşmelerin de sürdüğü iddia ediliyor. Keza Taliban, uluslararası tanınırlık için Bagram’ı bir strateji olarak kullanabilir. Uzmanlara göre düşükte olsa hala böyle bir ihtimal bulunuyor.

 

BAGRAM ÜSSÜ’NÜN TARİHİ

Bagram askeri üssü’nün 3 ve 3 kilometre üzerindeki 2 pisti askerî açıdan bölgede büyük avantaj sağlanıyor. Bagram üssü, Afganistan'ın başkenti Kabil'in yaklaşık 50 km dışında bulunuyor. Bagram Üssü, geçtiğimiz yüzyıl boyunca Afganistan'ı işgal eden ve onun için savaşan birçok askeri güç için stratejik bir nokta olmuştu.

Bagram, 1950'lerde Sovyetler Birliği tarafından inşa edilmişti ve Afganistan'ı savaş girdabına sürükleyecek olan Soğuk Savaş'ın başında ‘’bir askeri kale’’ olarak ele alındı. 1991 yılında Sovyet destekli Muhammed Necibullah hükümeti Bagram'ın kontrolünü muhalif gruplardan biri olan Kuzey İttifakı'na vermek zorunda kaldı. Ancak Kuzey İttifakı da üssün kontrolünü Taliban'a kaybetti.

ABD ve NATO'nun 2001 yılında Afganistan'ı işgal etmesinin ardından Bagram, ABD ordusunun ülkedeki varlığının merkezi haline gelmiş oldu. Daha sonra ABD askeri üsse eklentiler yaparak büyüttü. Bagram, takvimler 2009 yılını gösterirken 10.000 işgalci ABD askerine ev sahipliği yapıyordu.

 

Bagram sadece askeri üs değil, içerisinde insan haklarına karşı uygulanan bir çok işkence yönteminin olduğu bir hapishane de vardı. Ayrıca tesis içinde hastane ve ABD yemekleri satan birçok restoranda vardı.
Bagram, Ağustos 2021'deki çekilme sırasında ABD güçleri tarafından boşaltıldı. Tesis içinde geriye kalan demirbaşlar ise Taliban kontrolü ele geçirmeden önce yerel gruplar tarafından yağmalandı.

Şimdi gözler yaşanacak gelişmelere çevrildi. Afganistan’da Taliban gerekirse ABD ile yeniden savaşmaya hazırız mesajları verdi. ABD’nin Ukrayna-Rusya savaşı sürerken yeni bir savaşa girmesi ise beklenmiyor.