Dünyanın en büyük altın üreticisi olan Barrick Gold şirketi, bir aktivist yatırımcının büyük bir payla şirkete girmesi ve CEO Mark Bristow’un ani istifası sonrasında benzeri görülmemiş baskılarla karşı karşıya.

Financial Times’a göre bu gelişmeler, şirketin parçalanma ya da radikal bir yeniden yapılanma ihtimaline ilişkin geniş çaplı spekülasyonları tetikledi. Bu durum, altının küresel olarak rekor seviyelere ulaştığı ve madencilik sektöründe altın ile bakır şirketleri arasındaki geleneksel sınırları silen büyük birleşmelerin yaşandığı bir dönemde ortaya çıktı.

Kriz, Wall Street’in en etkili aktivist yatırımcılarından biri olan Elliott Management fonunun, yönetim kurulunun şirketi daha küçük yapılara bölme senaryosunu tartıştığına ilişkin haberlerin ardından Barrick’te en az 700 milyon dolarlık bir hisse oluşturduğunun ortaya çıkmasıyla başladı.

Elliott, geçmişte şirket değerini artırmak için varlık satışları, yönetim yapılarını sadeleştirme ve şirket bölünmeleri gibi köklü adımlar atılmasını sağlamasıyla tanınıyor. Fonun şirkete girişi, CEO Bristow’un geçtiğimiz Eylül ayında görevden ayrılmasıyla aynı döneme denk geldi ve bu durum iç baskıları artırarak şirkette derin değişikliklerin yaşanabileceği ihtimalini güçlendirdi.

 

Krizin kökeni 2018 yılına uzanıyor. O yıl Yönetim Kurulu Başkanı John Thornton ve dönemin CEO’su Mark Bristow liderliğinde Barrick ile Randgold Resources arasında bir birleşme anlaşması yapılmıştı. Bu anlaşma, Nevada’dan Afrika’ya ve Latin Amerika’ya uzanan varlıklarıyla 60 milyar doları aşan bir dev yaratmış, madencilik sektörünün en başarılı birleşmelerinden biri olarak görülmüştü.

Ancak aradan yaklaşık yedi yıl geçtikten sonra, operasyonel, idari ve hukuki sorunlar birikerek şirketin cazibesini azalttı. Bu durum, yönetim kurulunun eski birleşmenin tamamen bozulması ihtimali de dahil olmak üzere stratejik seçenekleri yeniden değerlendirmesine yol açtı.

Bu değerlendirmelerin merkezinde, Pakistan’ın Belucistan bölgesindeki altın ve bakır projesi Riko Diq bulunuyor. 9 milyar dolarlık maliyete sahip bu dev proje, yüksek siyasi ve güvenlik riskleri barındırıyor. Bazı yatırımcılar projenin şirket yönetiminin zamanını ve kaynaklarını tükettiğini savunurken, diğerleri bunun dünyanın en önemli bakır varlıklarından biri olabileceğini düşünüyor.

Financial Times, Pakistan hükümetinin, Barrick uluslararası varlıklarını satma planına ilerlerse Riko Diq’teki hisseyi satın almayı değerlendirmek için ABD’li Freeport-McMoRan ile gizli görüşmeler yaptığını bildirdi.

Barrick son iki yılda piyasa güvenini zedeleyen bir dizi gerileme yaşadı. Bunların başında Dominik Cumhuriyeti’ndeki Pueblo Viejo madeninin %40 hissesini satın alma girişiminin başarısız olması geliyor. Yaklaşık 4 milyar dolar değerindeki bu anlaşma sonuçsuz kaldı.

Ayrıca şirket, Mali hükümetiyle yaşanan şiddetli gerilim nedeniyle dört çalışanının tutuklanması ve yılın başında Loulo-Gounkoto madeninin kapatılması gibi sorunlarla karşı karşıya kaldı. Rakip şirketler ise benzer çatışmalardan kaçınmayı başardı. Bunlara ek olarak, Nevada, Tanzanya ve Kongo’daki madenlerde yaşanan üç ölüm vakası; yönetimin yetkinliği ve operasyonel standartlara bağlılığı konusunda ciddi sorular doğurdu.

Financial Times’ın aktardığı banka kaynaklarına göre, Barrick’in iki şirkete bölünmesi düşük riskli Kuzey Amerika varlıklarına odaklanan bir şirket ve uluslararası madenleri içeren başka bir şirketi, şirket değerinin %20 ila %40 arasında artmasını sağlayabilir.

Barrick’in Nevada ve Dominik Cumhuriyeti’ndeki madenlerde Newmont ile doğrudan ortaklıkları bulunuyor. Bu nedenle, geçen yıl Newcrest’i satın almasının ardından yeni bir anlaşma planlamadığını açıklamasına rağmen Newmont, potansiyel birleşme ya da devralma senaryolarının doğal adaylarından biri olarak görülüyor.

 

Piyasa Üzerindeki Muhtemel Etkiler

Barrick Gold’un olası bölünmesi, şirketin üretim, fiyatlama ve varlık dağılımındaki ağırlığı nedeniyle son on yılın küresel altın piyasasındaki en hassas gelişmelerinden biri olarak değerlendiriliyor. Dünya Altın Konseyi verilerine göre Barrick, küresel üretimin yaklaşık %5’ini sağlıyor ve varlıkları Kuzey Amerika’dan Afrika’ya, Asya’dan Latin Amerika’ya kadar stratejik bölgeleri kapsıyor. Bu nedenle herhangi bir yeniden yapılanma ya da varlık satışı, uluslararası madencilik haritasını yeniden şekillendirebilir.

Analistler, şirketin bölünmesinin piyasa değerini yükselteceğini, ancak bunun aynı zamanda Newmont, Agnico Eagle ve Freeport gibi büyük oyuncular arasında Nevada, Papua Yeni Gine ve Arjantin’deki madenler üzerinde geniş ölçekli satın alma ve teklif savaşlarını tetikleyebileceğini düşünüyor. Bu rekabetin, madencilik varlıklarının fiyatlarını artırması ve altın tarihî seviyelere yakın seyrederken sektöre yatırım iştahını yükseltmesi bekleniyor.

En karmaşık senaryonun ise bakır ve altın içeren Riko Diq projesi etrafında şekillenebileceği değerlendiriliyor. Projenin satışa çıkması hâlinde, bakırın yeşil sanayiler için önemli olması nedeniyle bunun jeopolitik rekabete dönüşebileceği, özellikle ABD ve Çin’in süreçteki etkisini artırmaya çalışabileceği ifade ediliyor.

Bunun yanı sıra, Barrick’in parçalanması küresel altın üretiminin yeniden dağılımına ve arz beklentilerinde değişime yol açabilir. Bu durum, yeniden yapılanma sürecinin yol açacağı operasyonel aksaklıklarla arzın düşmesi hâlinde fiyatlarda yeni bir yükselişe, diğer şirketlerin satılacak varlıklara yoğun yatırım yapması hâlinde ise fiyatların istikrara kavuşmasına neden olabilir.”