Geleneksel yapay zekânın sınırlarına yaklaşıldığı bir dönemde, bilim dünyasında yeni bir yaklaşım dikkat çekiyor: canlı insan beyin hücrelerinin hesaplama aracı olarak kullanılması.

Bu sistemlere “biyobilgisayar” deniyor. Şu anda yalnızca basit oyunlar (örneğin Pong) oynayabiliyorlar veya temel konuşma tanıma görevleri yapabiliyorlar. Ancak ilgi büyük ve bunun üç temel nedeni var:

Yatırım Artışı: Yapay zekâya yakın her şeye yatırım yağıyor, bu da spekülatif fikirlerin bile fon bulmasını sağlıyor.

Beyin Dokusu Üretimi: Vücut dışında beyin dokusu yetiştirme teknikleri gelişti, ilaç firmaları bu alana yöneldi.

Beyin-Bilgisayar Arayüzleri: Biyoloji ile makineleri birleştiren sistemler daha fazla kabul görmeye başladı.

1970’lerden itibaren nöronlar, elektrot dizileri üzerinde yetiştirilerek incelendi.

2000’li yıllarda ilkel iletişim denemeleri yapıldı.

2013’te beyin organoidleri (kök hücrelerden oluşan mini beyin yapıları) keşfedildi.

Bu organoidler artık ilaç testlerinden gelişim araştırmalarına kadar yaygın olarak kullanılıyor.

2022’de Avustralya merkezli Cortical Labs, nöronların Pong oynamayı öğrenebildiğini gösteren bir makale yayınladı.

 

Ancak “bedenlenmiş bilinç” ifadesi etik tartışmalara yol açtı.

2023’te “organoid zekâ” terimi ortaya atıldı, fakat bu kavram da kafa karıştırıcı olabilir.

Mevcut etik kurallar, organoidleri sadece biyomedikal araçlar olarak görüyor.

Ancak şimdi hesaplama bileşeni olarak kullanılmaları, ahlaki ve hukuki yeni soruları gündeme getiriyor.

“Bu sistemlere ne zaman etik değer atfetmeliyiz?” gibi sorular hızla önem kazanıyor.

FinalSpark (İsviçre) uzak erişimle sinir organoidlerine bağlanma hizmeti sunuyor.

Cortical Labs (Avustralya) “CL1” adlı masaüstü biyobilgisayarı piyasaya sürmeye hazırlanıyor.

UC San Diego Amazon’da petrol sızıntısı tahmini için organoid tabanlı sistem geliştirmeyi önerdi.