Yaşanan “sarı serum” vakalarının ardından mahalle aralarında hizmet veren sağlık kabinleri tartışma konusu haline geldi. İğne, pansuman, serum gibi uygulamaların hekim reçetesi olmadan yapılıp yapılamayacağı sorgulanırken, vatandaşlar bu merkezlerin hangi yasal zemine dayanarak faaliyet gösterdiğini merak ediyor. Peki sağlık kabini tam olarak nedir, kimler açabilir ve hangi sınırlar içinde hizmet verebilir?

 

Sağlık kabini nedir, kimler açabilir?

Sağlık Bakanlığı’nın genelgesine göre sağlık kabini; ebe, hemşire ve toplum sağlığı bölümü mezunu sağlık memurlarının, mesleklerini serbest şekilde icra edebilecekleri özel bir birim olarak tanımlanıyor.

 

Bu meslek grubundaki kişiler tek başlarına ya da yalnızca kendi meslektaşlarıyla ortaklık kurarak sağlık kabini açabiliyor.

 

Başka bir eğitimden mezun olup sonradan farklı unvan alan kişilerin kabin açabilmesi ise yalnızca ilk mesleki eğitimindeki hak ve yetkilerle sınırlı tutuluyor.

 

Sağlık kabini açmak için hangi belgeler gerekiyor?

Genelgeye göre sağlık kabini açılmadan önce İl Sağlık Müdürlüğü’ne kapsamlı bir dosya sunuluyor. Dosyada şunların bulunması zorunlu:

Dilekçe

Noter onaylı diploma

Nüfus cüzdanı örneği

Fotoğraf

İkametgâh

Kamu personeli ise kurum izni

Kabinin krokisi

Sunulacak hizmetlerin ve bulundurulacak tıbbi malzemelerin listesi

Sağlık ocağı hekiminden ön denetim raporu

Uygun bulunan başvurulara Sağlık Kabini İşletme Uygunluk Belgesi ve Çalışma Uygunluk Belgesi düzenleniyor.

 

Sağlık kabinlerinde hangi hizmetler yapılabilir?

Bu işletmelerde yalnızca genelgede listelenmiş tıbbi işlemler yapılabiliyor.

Ebe, hemşire veya sağlık memuru yetki alanı dışında hiçbir tıbbi müdahale gerçekleştiremiyor.

Kabinlerde:

Yalnızca belirlenmiş tıbbi malzemeler bulunabilir.

İl Sağlık Müdürlüğü’nün onayladığı acil ilaçlar dışında ilaç, aşı, serum bulundurulması yasak.

Hastaya yapılan her işlem protokol defterine işlenmek zorunda.

 

Serum ve iğne uygulamaları yapılabilir mi?

Sağlık kabinlerinde serum ve iğne uygulaması yapılabiliyor. Ancak bu uygulamaların hekim tarafından tanımlanmış olması gerekiyor. Yani sağlık kabinlerinde “serum kokteyli hazırlamak”, “karışım serum takmak”, “antibiyotik başlamak” gibi doktor reçetesi gerektiren hiçbir uygulama yapılamaz. Bunlar yetki aşımı olarak kabul edilir ve hem yasal hem sağlık açısından ciddi risk taşır.

 

Sağlık kabinlerinde kimler çalışabilir?

Sadece kabini açma yetkisine sahip ebe, hemşire veya sağlık memuru çalışabilir. Başka sağlık personeli veya herhangi bir farklı meslekten kişi çalıştırılması yasaktır. Ayrıca kabin sahibi veya ortaklardan en az biri kabin açıkken içeride bulunmak zorundadır.

 

Sağlık kabinleri neden tartışılıyor?

Vatandaşların telefonla arayıp “evde serum taktırma” gibi taleplerine cevap veren bazı kabinlerin:

Reçetesiz serum uygulaması

Antibiyotik başlama

Karışım serum hazırlama

Yetki dışı tıbbi müdahaleler gibi işlemler yaptığı iddia ediliyor.

Uzmanlara göre bu tür uygulamalar hayati risk taşıyor ve ölümle sonuçlanabilecek komplikasyonlara yol açabiliyor.

 

Sağlık kabinleri yasal mı?

Evet, belirlenmiş meslek grupları tarafından usulüne uygun şekilde açıldığı ve yalnızca genelgede izin verilen hizmetleri sunduğu sürece tamamen yasaldır. Ancak yetki aşımı yapıldığında hem idari işlem hem de cezai sorumluluk doğar.