Katıldığı bir televizyon programında konuşan İlber Ortaylı, Türkiye’de siyasi ve toplumsal hayatın Kemalizm filtresinden geçirilmesi gerektiğini savunarak skandal ifadeler kullandı. “Kemalizm kutsaldır, laf eden elenir” diyen Ortaylı, düşünce ve inanç özgürlüğünü yok sayan bir yaklaşımı açıkça dile getirdi.

 

“Ya Kemalistsindir ya değilsindir” diyerek ideolojik dayatmayı meşrulaştırmaya çalışan Ortaylı, “Kemalist olmayanın bu ülkede iş tutmaması gerekir” sözleriyle adeta fişleme çağrısı yaptı. Sözde “aydın” kimliğiyle bilinen Ortaylı’nın bu çıkışı, demokratik çoğulculuğa ve temel haklara meydan okuma olarak yorumlandı.

Bununla da yetinmeyen Ortaylı, siyasi partilerin programlarından önce “Kemalistlik imtihanı”ndan geçirilmesi gerektiğini savundu. “Kemalist misin? İmtihanı geçiyorsun, sonra konuşuruz” ifadeleriyle tek parti zihniyetini hatırlatan Ortaylı, kendisini kabul etmeyenlerin bu ülkede yer bulmaması gerektiğini öne sürdü.

Öte yandan Ortaylı’nın Kemalizm’i Leninizm, Nazizm ve Mussolinizm gibi ideolojilerle kıyaslaması dikkat çekti. Diğerlerinin “elendiğini”, yalnızca Kemalizm’in ayakta kaldığını iddia eden Ortaylı’nın, Kemalizm’i demokrat örneklerle değil de diktatörlüklerle birlikte anması ise ironik bir tablo ortaya koydu.

 

TEK TİP ZİHNİYETİN İTİRAFI

Toplumu “makbul–makbul olmayan” diye ayıran bu yaklaşım, yıllardır eleştirilen jakoben ve vesayetçi anlayışın hâlâ diri olduğunu gösterdi. Özgürlük, çoğulculuk ve demokrasi söylemleriyle çelişen bu ifadeler, “fikir özgürlüğü”nün yalnızca belli bir ideolojiye kadar makbul sayıldığını bir kez daha gözler önüne serdi.