İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca başlatılan “uyuşturucu” soruşturması kapsamında çok sayıda ünlü isim gözaltına alınırken, madde bağımlılığını ve ticaretini çökertmeye yönelik operasyonlara duyarlı STK’lardan destek geldi. Başkanlığını Mehmet Bakır’ın yaptığı Mersin merkezli düşüncü kuruluşu Toros Akademi’den yapılan yazılı açıklamada, bir beka sorunu haline gelen bağımlılığın artık “terör” ve “pandemi” terimleri ile birlikte anıldığına dikkat çekildi. 2023 yılında 300 olarak kaydedilen madde kullanımı kaynaklı ölüm sayısının 2024 yılında yüzde 42 artışla 427'ye yükseldiğinin, 2025 yılında bu rakamın daha da yükselmesinden edişe edildiğinin hatırladığı açıklamada, Türk toplumunu tehdit eden uyuşturucu belasıyla mücadele ile ilgili alınabilecek tedbirler sıralandı.

UYUŞTURUCU SALGINA DÖNÜŞTÜ

Toros Akademi -Think Tank Başkanı Mehmet Bakır’ın okuduğu açıklamada şu ifadeler yer aldı: “ Bağımlılık artık bir bekaa sorunu olarak görülmekte ve “terör” ve “pandemi” terimi ile birlikte anılmaktadır. TOROS AKADEMİ -THINK TANK- olarak hem fiziksel hem de davranışsal bağımlılığı Bağımlılık Pandemisi olarak adlandırmayı benimsedik.

BAĞIMLILIK

Bağımlılık, olumsuz veya zararlı sonuçlara rağmen bir maddeyi veya bir faaliyeti kompulsif bir şekilde arama ve kullanma davranışını içeren ömür boyu süren bir durumdur.
Kokain bağımlılığı, opioid bağımlılığı, esrar bağımlılığı, tramadol bağımlılığı, nikotin bağımlılığı ve alkol bağımlılığı fiziksel bağımlılık türleri arasında yer alırken, seks bağımlılığı, kumar bağımlılığı, pornografi bağımlılığı, internet bağımlılığı ve video oyun bağımlılığı davranışsal bağımlılık türleri arasında yer almaktadır.

 

TOROS AKADEMİ -THINK TANK- olarak bu bildirimizde konunun önemi ve güncelliğinden dolayı genel anlamda uyuşturucu bağımlılığı üzerinde odaklanmayı daha uygun gördük.
2025 yılı Türkiye Uyuşturucu Raporu açıklandı. Bu raporda yer alan verilere göre, 2023 yılında 300 olarak kaydedilen madde kullanımından kaynaklanan ölüm sayısı, 2024 yılında yüzde 42 artışla 427'ye yükseldi. Bonzai ve metamfetamin 2024 yılında en fazla ölüme sebebiyet veren maddeler olarak tespit edildi. Uyuşturucu ve hayal gösterici etkileri olan, sentetik kannabinoidlerin 300'ün üzerinde kimyasal çeşidi bulunduğu ve Türkiye'ye çoğunlukla Çin'den yasa dışı yollarla getirildiği belirtildi. Ada çayı, damiana çayı, yavşan otu, kekik, esrar, kına, Hint kınası, kimyon gibi bitkisel ürünlere spreyleme yoluyla emdirilen bonzainin, kağıt üzerine spreylenmiş olarak ele geçirilmiş mevcutlarının bulunduğu ifade edildi.

KOKAİN KAÇAKÇILIĞI ve MERSİN LİMANI

Kokain kaçakçılığında Mersin ve Ambarlı limanları ülkemiz üzerinden transit kokain kaçakçılığında en fazla kullanılan limanlar olmuştur. Mersin ve Ambarlı limanlarının aynı zamanda Avrupa’ya hedefli kokain kaçakçılığında aktarma merkezi olarak kullanılmaya çalışıldığı yürütülen soruşturmalardan anlaşılmıştır. Avrupa ve Orta Doğu’ya hedefli kokain kaçakçılığında Mersin limanının en fazla kullanılmaya çalışılan liman olduğu, bu durumun ilerleyen süreçte de devam edebileceği değerlendirilmektedir.

2018-2024 yılları arasında Mersin limanında gerçekleştirilen toplam 30 kokain yakalamasında yaklaşık 4 tondan fazla (4.162 kg) kokain ele geçirilmiştir. Haziran 2021’de Mersin limanında tek bir yakalamada 1,3 ton kokain ele geçirilmiştir. Ülkemiz Captagon kaçakçılığında geçmişten bu yana transit bölge olarak kullanılmaktadır. Suriye ve Lübnan gibi ana üretici bölgelerinden Akdeniz’e özellikle de Mersin limanına gelen Captagon ülkemiz üzerinden kara ve deniz yoluyla Orta Doğu ve Körfez ülkelerine sevk edilmektedir.

UYUŞTURUCU KULLANIMI

2025 Haziran ayında yayınlanan Birleşmiş Milletler Dünya Uyuşturucu Raporunu yayınladı. Bu raporda yer alan verilere göre gençler arasında uyuşturucu kullanımının yaygınlığı diğer risklerin yanı sıra, ergenlik çağındaki beyin gelişimini etkilemektedir. Ergenlik, ergen beyninin hala gelişme aşamasında olması nedeniyle uyuşturucu kullanımı açısından özellikle hassas bir dönemdir. Erken yaşta uyuşturucu kullanımı bağımlılığa doğru ilerler ve erken yaşta uyuşturucu bağımlısı olmaya neden olur. Neticede akıl, kişilik ve irade zayıflamasına yol açar.15-19 yaş arası gençlerde, uyuşturucu kullanım bozuklukları nedeniyle kaybedilen sağlıklı yaşam yılları ve ölüm oranları, 20 yaş ve üstü kişilere göre orantılı olarak daha yüksektir. Ancak, yüksek gelirli ülkelerdeki gençler arasında son zamanlarda olumlu bir eğilim gözlemlenmiştir; bu ülkelerde uyuşturucu madde kullanımının yerini sosyal medyanın sorunlu kullanımı almıştır.

UYUŞTURUCU KULLANIMININ ETKİLERİ

Uyuşturucu kullanımının sağlık üzerindeki etkileri, sadece uyuşturucu kullanan bireyle sınırlı kalmaz. Uyuşturucu kullanımı, sağlık durumu, sosyal ilişkiler, çevre, sosyoekonomik kalkınma, kamu güvenliği ve adalet sistemi de dâhil olmak üzere birçok boyutta, kullanan bireyler, aileleri ve toplum üzerinde farklı olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bir toplumun güvenlik ve emniyet duygusu, toplumdaki uyuşturucuyla ilgili şiddet ve uyuşturucu kullanımından kaynaklanan hırsızlık suçlarının yanı sıra uyuşturucu etkisi altındaki kişilerin neden olduğu trafik kazalarından da etkilenir. Uyuşturucu kullanımına başlama yaşı, ergenlerin kişisel veya akademik yaşamlarını bozma potansiyeline sahiptir ve bu da eğitim başarısı, bilişsel performans bozukluğu, mesleki prestij ve yetişkinliğe geçişte zorluklara yol açabilir.

UYUŞTURUCU KULLANIMININ NEDENLERİ

Sağlığın sosyal belirleyicileri olan ve istihdam eksikliği, eğitim seviyesindeki sorunlar, ilerleme fırsatlarının yokluğu, evsizlik ve yoksulluğu içeren sosyoekonomik eşitsizlikler uyuşturucu kullanım bozuklukları riskini artırabilir. Ayrıca uyuşturucu kullanan bireyler ve topluluklar arasında uyuşturucu kullanımının etkisini şiddetlendirebilecek
kültürel ve bağlamsal faktörler yanında özellikle içinde bulunduğumuz dijital çağda uyuşturucu kullanan medya yüzleri ve haberlerinin örnek model olma riski de dikkate değerdir. Avrupa'da sentetik uyuşturucu üretimi artış gösteriyor ve bazı topluluklarda önemli çevresel etkilere yol açıyor. Laboratuvarlarda uyuşturucu üretimi, daha sonra çevreye deşarj edilen veya dökülen önemli miktarda atık üretir ve bu da toprak ve su kirliliği açısından yerel, topluluk ve bireysel düzeylerde önemli bir etkiye sahiptir. Ulusal uyuşturucu stratejilerinde uyuşturucu üretiminin çevresel etkisinin yönetimi ayrıca ele alınmaya değerdir.

KENEVİR YETİŞTİRCİLİĞİ

Avrupa'da, yasadışı kapalı alan kenevir yetiştiriciliği, açık alan yetiştiriciliğinden daha yaygın olup, uyuşturucunun karbon ayak izini artırmaktadır. Avrupa'da kapalı alan kenevir yetiştiriciliğinin baskınlığı, karbon ayak izini artırmakta ve çeşitli risklere ve toplumsal maliyetlere yol açmaktadır. Ayrıca kapalı alan kenevir yetiştiriciliği, güvenli olmayan elektrik tesisatı, zehirli atmosferler, zehirli sıvılar ve kimyasallar, yetiştirme lambalarından yayılan zararlı ultraviyole radyasyon, küf ve yetiştirme için kullanılan binalarda
yapısal hasar gibi çeşitli sağlık, güvenlik ve çevresel risklerle bağlantılı bulunmuştur.
Açık alanda kenevir yetiştirme, kenevir üretiminin karbon ayak izini önemli ölçüde azaltır, ancak arazi kullanım değişikliği, ormansızlaşma, aşırı gübre kullanımı, akarsu ve kaynaklardan suyun yönlendirilmesi ve biyolojik çeşitlilik kaybı gibi diğer alanlarda çevresel etkileri yine de önemli olabilir. Ülkemizde kenevir yetiştiriciliği mevzuatının bütün
bu riskler dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi önem arzetmektedir.

TOROS AKADEMİ -THINK TANK- olarak ülkemizin bekası için bir terör durumu olarak gördüğümüz Bağımlılık Pandemisinin “Terörsüz Türkiye” hedefine dâhil edilmesini öneriyoruz.