SEBAHATTİN AYAN/İSTANBUL
Türkiye, yaklaşık 694 milyon tonluk nadir toprak elementi rezerviyle, küresel ölçekte stratejik bir eşiği aşarak Çin’in ardından dünyanın en büyük ikinci rezervine sahip ülkesi konumuna yükseldi. Eskişehir-Beylikova’da tespit edilen bu dev potansiyel, yalnızca madencilik alanında değil; savunma sanayiinden yenilenebilir enerjiye, yüksek teknolojiden jeopolitiğe kadar uzanan geniş bir yelpazede Türkiye’nin elini güçlendiren kritik bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Uzmanlara göre söz konusu rezerv, Türkiye’yi nadir toprak elementlerinde tedarikçi bir ülke olmanın ötesine taşıyarak, küresel güç dengelerinde söz sahibi olabilecek yeni bir aktör hâline getirme potansiyeli taşıyor.  Araştırmacı Yazar Nazlı Mumay, Türkiye’nin son yıllarda jeopolitik ve ekonomik açıdan en kritik alanlardan biri hâline gelen Nadir Toprak Elementleri (NTE) konusunda kapsamlı bir analiz kaleme aldı. Mumay’ın değerlendirmesinde, Eskişehir-Beylikova’da keşfedilen dev rezervin yalnızca bir maden bulgusu değil; Türkiye’nin teknoloji, savunma ve enerji politikalarında oyunun kurallarını değiştirebilecek stratejik bir hamle olduğuna dikkat çekildi.
Nazlı Mumay analizinde, modern dünyanın “teknolojik nimetleri” olarak kabul edilen NTE’lerin; akıllı telefonlardan elektrikli araç motorlarına, rüzgâr türbinlerinden güdümlü füze sistemlerine ve beşinci nesil savaş uçaklarına kadar pek çok kritik alanda vazgeçilmez olduğunu vurguladı. Bu elementlerin yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda ulusal güvenlik ve savunma kapasitesi açısından da belirleyici bir rol oynadığını ifade etti.

ÇİN TEKELİ VE KÜRESEL REKABET
Analizde, küresel NTE piyasasının uzun yıllardır Çin’in kontrolü altında olduğuna işaret eden Mumay, Çin’in küresel üretimin yaklaşık yüzde 61’ini, rafinaj ve ayırma kapasitesinin ise yüzde 90’dan fazlasını elinde bulundurmasının, başta ABD ve Avrupa ülkeleri için ciddi bir tedarik zinciri riski oluşturduğunu belirtti. Çin’in geçmişte NTE’leri siyasi ve ekonomik baskı aracı olarak kullanmasının, bu madenleri jeopolitik rekabetin merkezine taşıdığı ifade edildi.
TÜRKİYE’NİN STRATEJİK KOZU: BEYLİKOVA
Nazlı Mumay’ın analizinde en dikkat çeken başlıklardan biri, Eskişehir-Beylikova’da keşfedilen yaklaşık 694 milyon tonluk NTE rezervi oldu. Bu rezervin, Çin’deki Bayan Obo sahasından sonra dünyanın en büyük ikinci NTE sahası olma potansiyeli taşıdığına vurgu yapıldı. Türkiye’nin bu büyüklükte bir kaynağa sahip olmasının, Batılı ülkeler açısından Çin’e olan bağımlılığı azaltabilecek önemli bir alternatif sunduğu ifade edildi.
Beylikova sahasının yalnızca NTE değil; florit, barit ve toryum gibi stratejik mineralleri de barındırmasının, burayı Türkiye’nin en kritik maden alanlarından biri hâline getirdiği kaydedildi.
HAM MADDE DEĞİL, YÜKSEK TEKNOLOJİ HEDEFİ
Araştırmacı yazar Nazlı Mumay, Türkiye’nin NTE politikasının yalnızca ham madde çıkarımına dayanmadığını, asıl hedefin rafinasyon, ayrıştırma ve yüksek katma değerli ürün üretimi olduğunu vurguladı. Bu kapsamda TENMAK bünyesinde kurulan Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü (NATEN), Eti Maden tarafından hayata geçirilen pilot tesisler ve TÜBİTAK destekli Ar-Ge çalışmalarının stratejik önemine dikkat çekildi.
Analizde, yerli mıknatıs, batarya ve ileri malzeme üretiminin; savunma sanayii, yenilenebilir enerji ve elektrikli araç sektörleri için hayati olduğu belirtildi. Mumay, NTE’lerin işlenmeden ihraç edilmesi yerine, mıknatıs ve oksit gibi son ürünlere dönüştürülmesinin Türkiye ekonomisine çok daha yüksek katma değer sağlayacağını ifade etti.

ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ VE SAVUNMA SANAYİİ
Nazlı Mumay, Türkiye’nin yenilenebilir enerji hedefleri doğrultusunda NTE’lerin öneminin daha da artacağına dikkat çekti. 2035’e kadar rüzgâr ve güneş enerjisinde büyük kapasite artışı planlayan Türkiye’nin, bu süreçte özellikle kalıcı mıknatıslar için ciddi bir NTE ihtiyacıyla karşı karşıya kalacağı belirtildi. Aynı durumun elektrikli araç üretimi ve savunma sanayii için de geçerli olduğu vurgulandı.
ÇEVRESEL VE TEKNİK ZORLUKLAR
Analizde, NTE üretiminin teknik ve çevresel zorluklarına da yer veren Mumay, rafinasyon sürecinin hem maliyetli hem de çevresel riskler barındırdığına dikkat çekti. Türkiye’nin bu alanda sürdürülebilir ve çevreye duyarlı bir model geliştirmesinin, küresel rekabette önemli bir avantaj sağlayacağı ifade edildi. Elektronik atıklardan ve sanayi artıklarından NTE geri kazanımının da stratejik bir seçenek olduğu vurgulandı.

Türkiye İçin Bir Beka Meselesi
Araştırmacı yazar Nazlı Mumay, analizinin sonuç bölümünde NTE’leri Türkiye açısından yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda stratejik ve hatta beka meselesi olarak nitelendirdi. Beylikova keşfiyle birlikte Türkiye’nin, Çin’in hâkim olduğu küresel pazarda yalnızca rezerv sahibi değil; aynı zamanda yüksek teknolojili nihai ürünler üreten, tedarik zincirinde söz sahibi bir aktör olma potansiyeline sahip olduğu ifade edildi. NTE’lerin yerli ve millî imkânlarla işlenmesi; ithalatın azalmasına, cari açığın düşmesine ve Türkiye’nin refah seviyesinin yükselmesine doğrudan katkı sağlayacak. Bu stratejik hamlenin başarıya ulaşması hâlinde, Türkiye’nin hem jeopolitik hem de ekonomik dengelerde çok daha güçlü bir konuma yükseleceği vurgulandı.

 

{galleryalbum id:138234 slug:'bakan-bayraktar-2026yi-isaret-etti-yenilenebilir-enerjide-yeni-bir-rekor-yili-olacak'}

{galleryalbum id:138060 slug:'turkiye-hicbir-ulkenin-yapamadigini-yapmisti-bayraktar-kizilelmanin-rakibinin-ismi-apar-topar-acikladilar'}

{galleryalbum id:136672 slug:'bayraktar-akincidan-yerli-muhimmatla-nokta-atisi-hedefleri-basariyla-imha-etti'}

{galleryalbum id:136604 slug:'selcuk-bayraktar-duyurdu-uc-ulke-apar-topar-uydularini-bolgeye-yolladi-goruntulemeye-calisiyorlar'}