PARİS - Fransa’da gözler bugün Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) vereceği ‘peçe’ kararına çevrildi. AİHM’in peçe yasağı hakkında vereceği kararı bekleyen Fransa’da başörtüsü zulmü, çeyrek asırdır sürüyor. 1989’da ülkenin kuzeydoğusundaki Vosges bölgesinde İran’a özgü bir çarşaf türü olan Çador giyen kız öğrenciler, laiklik ve özgürlük konularında tartışmalara neden oldu.

Yine aynı yıl bu kez Oise bölgesinde 3 kız öğrencinin başörtüsü kullandıkları gerekçesiyle okuldan atılması, insan hakları örgütleriyle laiklik savunucularını karşı karşıya getirdi. İlk defa 1980’lerin sonunda ortaya çıkan başörtüsü problemi, 1990’larda Fransa’daki Müslümanların karşısına sık sık çıkmaya başladı, 2000’li yıllarda da toplumsal bir sorun halini aldı.

Başörtüsü, okullarda 10 yıldır yasak

Takvimler 17 Mart 2004’ü gösterdiğinde Fransız yargısı, ülkedeki Müslüman nüfusu derinden sarsacak bir karara imza attı. İlk ve orta dereceli okullarda başörtüsü başta olmak üzere dini sembollerin kullanımı yasaklandı.

Öğrencilerden sonra velilere de “yasak”

Sosyalistlerin iktidara gelmesiyle boyut değiştiren başörtüsü yasağı, öğrenci velilerini de kapsayacak şekilde yeniden düzenlendi. Eski Milli Eğitim Bakanı Luc Chantel imzasıyla Mart 2012’de çıkan yönetmelik, başörtülü annelerin okul gezilerinde çocuklarına eşlik etmesini yasakladı. Yönetmelik, Fransa’daki okullarda “dini sembollerin giyilemeyeceğine” ilişkin yasağın kapsamının genişlemesine yol açtı. Yasağa gelen itirazların ardından Danıştay, başörtülü annelerin dini tarafsızlık kanununa okul dışında tabi olmayacağına hükmetti. Ancak, Danıştay kararında okul gezilerinde çocuklarına eşlik eden başörtülü annelerden gerekli görüldüğünde üzerlerindeki dini sembolleri çıkarmalarının, yani başlarını açmalarının istenebileceğini de belirtildi.

Yasak, İslam Ofobik saldırıları arttırdı

2010’da Nantes’da peçeli bir kadın, sürüş güvenliğini tehlikeye attığı gerekçesiyle para cezasına çarptırıldı. Dönemin İçişleri Bakanı Brice Hortefeux, para cezası verilen kadının eşi Lies Hebbadj’nin çok eşli olduğu gerekçesiyle Fransız vatandaşlığından çıkarılması gerektiğini savundu. Ülkede büyük tartışmalara neden olan Hebbadj olayından sonra Nicolas Sarkozy hükümeti, 2011’de kamusal alanlarda çarşaf giyilmesini tamamen yasakladı.

Peçe kararında tarihi eşik

Paris’te yaşayan ve ismi açıklanmayan Pakistan asıllı bir kadın, 2011’de yürürlüğe giren peçe yasağının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin insanlık dışı muamele, özel yaşama saygı, din, ifade ve toplantı özgürlükleri ve ayrımcılıkla ilgili maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle AİHM’e başvuruda bulunmuştu. AİHM’nin ilgili dairesi, 28 Mayıs 2013’te davanın karmaşık olması nedeniyle Büyük Daire tarafından ele alınması gerektiğine karar vermişti. Büyük Daire’nin, bugün peçe yasağı ile ilgili kararını açıklaması bekleniyor. Karar, hem Fransa’daki diğer davalara emsal teşkil edecek, hem de üye ülkelerde içtihat oluşturacak.