Sağlık
Termoregülasyon nedir?
Termoregülasyon vücut sıcaklığını kontrol eden mekanizmaların tümü.
Vücut sıcaklığını kontrol eden mekanizmaların tümü.
Sıcakkanlı canlılarda ısı üretimini (termogenez) ve dağılımım (termoliz) etkileyen sinirsel refleks mekanizmaları sıcaklığın sabit kalmasını sağlar.
Vücut yüzeyinde sıcaklık değişikliklerine duyarlı özel alıcılar (termoreseptör) vardır. Sıcak ve soğuk alıcılar!
Farklıdır; tüm vücut yüzeyine eşit bir biçimde değil, lekeler halinde dağılmıştır. Bu alıcılar uyarılan omuriliğe ileten duyu lifleri ile bağlantılıdır. Omurilikten uyanlar arka kordonun demetleri boyunca geçer ve termoregülasyon merkezlerinin bulunduğu beyin bölgesine (hipotalamus) ulaşır. Hipotalamusun arka bölümü soğuğa, ön bölümü ise sıcağa karşı refleks yanıtlan denetler. Merkezler, derideki alıcılardan gelen sinyallerle ve ön hipotalamusta yer alan ısıya duyarlı hücrelerden gelen sinyallerle etkinleşir.
Soğuğa karşı refleks yanıtlar iskelet kasların küçük istemsiz kasılmalarının hızla birbirini izlemesinden oluşan ürperme, açlık, kas etkinliğinin artması ile noradrenalin ve adrenalin salgılarının artmasıdır. Bu yanıtların tümü ısı üretimini artırmayı amaçlar. Soğuğa bir başka yanıt ise soğuğa maruz kalan deri yüzeyindeki damarlarda büzüşme (vazokonstriksiyon) ile kılları dikleştiren kasların kasılmasıdır. Bu yanıtlar da ısı kaybım azaltmayı amaçlar. Sıcağın etkinleştirdiği mekanizmalar deride vazodilatasyon (kılcal damarlarda genişleme), terleme ve solunumdur; bunlar ısı kaybım artırr. İştahsızlık, tepkisizlik ve durgunluk ise ısı üretimini azaltan mekanizmalardır.