KENAN KIRAN / İSTANBUL
Mimar Sinan tarafından inşa edilen, 1894 depreminde büyük ölçüde zarar gören, iki duvarı tamamen yıkılan, minaresinin şerefeden yukarısı da devrilen Esekapı Mescidi’nin tamiratında büyük skandal yaşanıyor.
Esekapı Mescidi’nin tamiratı; çalışmalarda haç bulunduğu gerekçesiyle durduruldu. Esekapı Mescidi medresesinin restorasyonu tamamlanırken, medresenin hemen yanında bulunan Esekapı Mescidi ise, Bizans dönemine ait taş ve haçlara halel gerekçesiyle inşa edilmiyor!
MİMAR SİNAN, MANASTIRI
CAMİYE ÇEVİRDİ
Kanuni Sultan Süleyman’ın hükümdarlığı sırasında Şehzade I. Selim’in kızı Fatma Sultan’ın eşi Vezir İbrahim Paşa, 1560 tarihinde Koca Mustafa Paşa’da Etyemez Tekkesi Sokağı’nda bulunan
manastırı camiye çevirmiş, manastır yanına Mimar Sinan tarafından Esekapı Mescidi ve Medresesi inşa edilmişti.
MÜLKİYETİ VAKIFLAR
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE AİT
Esekapı Mescidi ve Medresesi’nin mülkiyeti, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün mülkiyetinde bulunuyor. Vakıflar Genel Müdürlüğü, 1990 yılında medrese ile birlikte mescidin yeniden ihyası için karar almıştı. Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü, konuyla ilgili sorularımızı cevaplamaktan kaçındı.

MESCİD, MEDRESE VE MEKTEP İNŞA EDİLDİ
Esekapı Mescidi ve medresesi Mimar Sinan’ın eseri. Osmanlı İmparatorluğu’nun bulunduğu yerleri canlandırma politikasının gereği  Fatih ilçesi Koca Mustafa Paşa semtinde bulunan manastır, 1560 tarihinde camiye çevrildi.
Vezir İbrahim Paşa tarafından, İsakapı mahallesinde mescid yapısına ek olarak, bir medrese ve bir mektep inşa ettirilmiş ve söz konusu eserler Vezir İbrahim Paşa adına oluşturulan vakfına kaydettirildi.
1769 yılında Sabih Ali Efendi tarafından bir minber konulmak suretiyle mescid camiye çevrildi. Medrese yüksek duvar ile çevrelenmiş bir avlunun içinde yer alıyor. Mimar Sinan kilise yapısının güney duvarının ortasına bir mihrap yaparak aksı 90 derece döndürmüş, doğu kısmında yıkılan esas apsisi düz bir duvarla kapatmış ve kuzey duvarı tarafındaki hücreyi (prothesis) kapatarak üstüne alçak boylu bir minare yaptı. Kuzey duvarına mihrabın karşısına gelecek şekilde ana girişi konumlandırdı.
1648 yılındaki büyük depremde, cami ve medresenin ne ölçüde zarara uğradığı çok net belirtilmemekle beraber, avlu duvarlarının zarar gördüğü ve medresenin sekiz hücresinin bacalarının devrildiği, o dönemdeki zararları bildiren bir belgeden anlaşılıyor.
MESCİDİN İKİ DUVARI
TAMAMEN YIKILDI
Esekapı Mescidi’nin 19. yüzyılın sonuna kadar ibadete açık olduğu biliniyor. 1894 depreminde büyük ölçüde zarar gören mescidin iki duvarının tamamen yıkıldığı (batı ve kuzey duvarları) ve minaresinin şerefeden yukarısının devrildiği bildiriliyor. Medrese, oluşan büyük zarar neticesinde öğrenime kapatılmış…
VAKIFLAR, 1990 YILINDA
TAMİRAT KARARI ALDI
Esekapı (İbrahim Paşa) Mescidi ve Medresesi, 1930-1960’lı yıllarda vatandaşlar tarafından işgal edildi.
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Adli Tıp Bölümü’nün genişletilmesi çalışmaları sırasında etrafı istimlak edilerek temizlendi. Bu yıllarda yapıların tamir edilerek Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Enstitüsü’ne tahsisi düşünülmüş, proje hayata geçmemiş, Adli Tıp Enstitüsü külliyeyi duvarlarını içine almış ve çevresini düzenlemiş.
1993 yılında kapsamlı bir temizlik çalışması yapılmış. 1993 yılından bu yana bir büyük deprem daha geçiren yapılar, günümüze oldukça harap bir şekilde ulaştı. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından, 1990 yılında medrese ile birlikte yeniden Esekapı Mescidi’nin ihyası için karar alındı.