FURKAN ALTINOK / ANKARA
 Alkol satışlarına çeki düzen getiren düzenlemelere bir kısım çevreler “Cumhuriyet’in değerleri adına” karşı çıkarken, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kurulduğu günlerdeki öncelikli kanun ise içkinin yasaklanmasına ilişkindi. Birinci Meclis’in vergi, yerli kumaş üretimi ve birkaç diğer düzenleme ile birlikte ilk ele aldığı konulardan birisi de Men-i Müskirat Kanunu oldu. BMM gündemine gelip 14 Eylül’de yürürlüğe giren Men-i Müskirat Kanunu, ülke genelinde içki yapımını, satışını ve tüketimini yasaklayan, aksi davrananlar için, “dayak, hapis ve para cezası” olmak üzere, çeşitli yaptırımlar getiren bir yasa olarak hayata geçti.
ALİ ŞÜKRÜ BEY: DİNEN YASAK
DEĞİLKEN ABD BİLE TEDBİR ALIYOR
İçki yasağı konusunda Meclis’e ilk yasa teklifini Trabzon Milletvekili Ali Şükrü Bey verdi. Meclis’teki muhalif grupta yer alan ve daha sonraları, Mustafa Kemal Paşa’nın muhafızı Topal Osman tarafından öldürülecek olan Ali Şükrü Bey’in teklifinde şu ifadeler yer aldı: “Dinimizce tahrim edilmiş (haram kılınmış) olan sarhoş edici içkilerin halkımız arasında kullanılıp gidişinden dolayı doğan fenalıkların haddi hesabı yoktur. Halbuki, kendi dinleri men etmediği halde, Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti, hususî bir kanun ile, milletini bu beladan kurtarmıştır. Biz de Amerika’dan ibret alıp, onu örnek edinmeliyiz. Bunun için de, Osmanlı memleketlerinde her türlü içkilerin yapılmasını, ithalini, satılmasını ve kullanılmasını kat’î surette men etmeliyiz. Bu memnuiyeti (yasağı) dinlemeyip müskirat (içki) yapanlar, satanlar veya içenler görülürse, bunları derhal yakalayıp haddi şer’î ile (şeriata göre, verilen ceza, 80 değnek vurulması idi) veyahut ağır para cezası ile cezalandırmalıyız.”
CEZA OLARAK ÇÖPÇÜLÜK,
MEMURİYETTEN ATILMA BİLE ÖNERİLDİ
Ali Şükrü Bey’in teklifi Meclis’in özellikle muhafazakâr kesimi arasında büyük taraftar topladı. Daha sonra Çorum Milletvekili Haşim Bey ve Bolu Milletvekili Nuri Bey de aynı konuda birer yasa teklifi verdiler. Teklifler, birleştirilerek görüşülmek üzere, kurulan komisyonlara havale edildi. Üç milletvekilinin Meclis’e sundukları yasa teklifleri, ufak bazı farklara rağmen, genelde aynı yapıdaydılar. Teklifi inceleyen Adalet Komisyonu, olağanüstü şartlardan doğan Meclis’in görevinin, olağanüstü şartlarla sınırlı olduğunu vurgulayarak, konunun daha sonra ele alınması gerektiğini öne sürdü. Sağlık Komisyonu ise yasanın kabul edilmesini isterken, bir de ek öneri getirdi. Bu öneriye göre, suçu ikinci defa işleyenlerin, Belediye Temizlik İşleri’nde 2-10 gün süreyle çalıştırılması da karara bağlanmalıydı. Ayrıca Sağlık Komisyonu, bu suçu işleyenlerin devlet memuru olmaları halinde, memuriyetten atılmalarını da savunuyordu. Yasa teklifine karşı çıkan Maliye Komisyonu’nun raporunda ise Düyûnu Umumîye gelirleri arasında bulunan içki vergisinin dış borçlara karşılık, devletçe taahhüt edildiği, bu nedenle ithal ve imalinin yasaklanamayacağı vurgulanıyor, bu yüzden içkiye ağır vergiler konulmak suretiyle mücadele etmek gerektiği görüşü savunuluyordu.
OTURUM BAŞKANI VEHBİ EFENDİ’NİN DESTEĞİ
Kanunun görüşmelerinde söz alan Trabzon Milletvekili Ali Şükrü Bey Amerika ve Rusya’da içki yasağı uygulandığını belirterek, hükümetin savunduğu “Uygulama imkânı yoktur” görüşünün bir zûl olduğunu belirterek, “Tatbik edemeyen çekilir. Ben kanun tatbik edemem diyen bir hükümet, bence hükümet mevkiinde durmaya layık değildir” dedi. Hükümet yetkililerinin, “Vergi kaybı olur” yönündeki açıklamalarını da eleştiren Ali Şükrü Bey, “Memlekette 120 milyon kilo meşrubat sarf olunuyormuş. 120 milyon kilonun Rum ve Ermenilerin cebine verdiği para, bu kayıp olacağı söylenen 1 milyon lira ile kabil-i kıyas mıdır?” diye sordu. Görüşmelerin tamamlanmasından sonra Men-i Müskirat Kanunu 71’e karşı 72 oyla 14 Eylül 1920 gün ve 22 sayı ile yasalaştı.
İŞTE Men-i Müskirat Kanunu…
“Her nevi müskiratın imali, ithali, füruhtu (satışı) ve istimali (kullanılması) yasaktır. Aykırı hareket edenlerden, müskiratın beher kıyyesi (okkası) için, 50 lira para cezası alınır ve elde edilen müskirat imha olunur. / Alenen içki içenler veya gizli olarak içip sarhoşluğu görülenler ya haddi şer’î (80 değnek) veya 50 liradan 250 liraya kadar para cezası veyahut 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. / Resmi sıfatı olanlar da memuriyetten çıkarılır ve bu husustaki hükümler kabilî itiraza istinaf (bir üst mahkemeye başvurma) ve temyiz değildir. / Mevcut içkiler için iki ay süre verilmiştir. Yoksa alet edevat gibi, bunlar da müsadere edilecektir. Tıpta kullanılacak ispirto için, düzenleme getirilecektir.”