Anne adaylarının kafası karışık... Gebelik şekerinin tanısı şeker yükleme testiyle konuluyor ama son zamanlarda bu testin olumsuz etkileri de çok konuşuluyor. Test yaptırmalı mı, yaptırmamalı mı?

Şu sıralar çok sık karşımıza çıkan ‘acaba’lardan biri de hamilelik döneminde yapılan şeker yükleme testinin anneye ve bebeğe zarar verdiği söylentileri oldu. Oysa Dünya Sağlık Örgütü ve uzmanlar, bu testin yapılmamasının anne ve bebek sağlığı için önemli olduğunu söylüyor. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma BD Öğretim Üyesi ve Avrupa Endokrinoloji Derneği Yöneticisi Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız gebelik şekeri ile ilgili merak edilenleri anlattı.

NE SIKLIKTA GÖRÜLÜR?

Gebelik şekeri (gestasyonel diyabet) ismi verilen şeker yüksekliği durumu tüm hamileliklerin yüzde 5-15’inde görülüyor.

GEBELİK ŞEKERİ NEDEN ORTAYA ÇIKAR?

Normal hamilelik, diyabete meyil oluşturan ve insülin direnci ile seyreden bir dönem. Bu duruma annenin vücudundaki hormonal değişikliklerin yanı sıra bebeği anne rahmine bağlayan ve bebeğe sürekli şeker teminini sağlayan plasenta isimli zardan salgılanan hormonlar katkıda bulunuyor. Özellikle şeker hastalığı gelişimi açısından risk faktörlerine sahip hamilelerde insülin üretim organı olan pankreasın bir süre sonra dokulardaki insülin direncini karşılayacak kadar insülin üretememesi ile birlikte kan şekeri değerleri yükselmeye başlıyor ve gebelik şekeri ortaya çıkıyor. Bu durumda herhangi bir şikayet olmuyor ve tanı ancak şeker tolerans testi ile koyuluyor.

TESTLER KAÇINCI AYDA YAPILIYOR? BU TESTLER ZORUNLU MU?

Günümüzde Tip 2 diyabet (şeker hastalığı) ve obezite görülme sıklığı çok arttığı için doğurganlık çağındaki kadınlarda da önceden tanı almamış şeker hastalığı çıkabiliyor. Bu nedenle hamilelik öncesi ilk doktor kontrolünde risk faktörü olan kadınlarda standart diyabet tanı kriterleri ile değerlendirme yapılıyor. Hamilelikte şeker ilk üç ay içinde tanı almışsa hamilelik öncesinden gelen normal diyabet şeklinde sınıflandırılıyor. Buna karşılık daha öncesinde yokken hamileliğin ilk üç ayından sonra ortaya çıkan şeker yüksekliği durumuna gebelik şekeri adı veriliyor. Gebelik şekerine yönelik tarama testleri gebeliğin 24-28’inci haftaları arasında yapılıyor.

DİYABET İÇİN RİSK ORANI

Anne adayının kilolu ya da obez olması (vücut kitle indeksi > 25kg/m2) yanında aşağıdakilerden bir veya daha fazlasının olması diyabet için risk anlamına geliyor:

- Hareketsiz yaşam
- Polikistik over sendromu (PKOS)
- Geçmişte gebelik şekeri öyküsü
- Kalp damar hastalığı
- Tansiyon yüksekliği
- Lipid bozukluğu (HDL düşüklüğü veya trigliserid yüksekliği)
- Anne, baba ya da kardeşlerde şeker hastalığı