Osmanlı’da mürekkeb yalamışların emekli olduktan sonraki gözde mesleği idi “Arzuhalcilik”. Ahalinin halini Kadı Efendiye lisan-ı edeb ve usulü dairesinde yazarlardı..

Günlük güneşlik havalar kollanırdı, tıraş olmak için.. Açık havada icrayı zenaat eyleyen berber taifesi de, hamamlara yakın yerlerde usturalarını biler, hava açılsın diye dua ederlerdi..

En zahmetlisi “tulumbacı taifesi”nin işi idi. Beyazıt Kulesi’nden gözcüler “yangın vaaaaarr..” diye yeri göğü inlettiklerinde onlar su dolu tulumbaları ile yangın yerine yetişeceğiz diye koştururlardı.. Heyhat! Vardıklarında zaten ahşab olan hane, yanına başkalarını da katarak çoktan kül olurlar, tulumbacılara “bari diğerleri yanmasın” diye ter ve nefes tüketmek kalırdı.. Yandaki soluk fotoğrafta ise bir çarık tamircisi var...

Osmanlı’da meslek erbabının devrin lisanına göre isimleri vardı. Bunların çoğu meslek olarak kaybolduysa, isim olarak da dillerden kayboldu. İşte bazıları:

MUSAVVİR: Tasvir edenler

NAKKAŞLAR: Süsleme yapanlar

ZERGERAN: Kuyumcular

SİMKEŞHAN: Gümüş işlemeciliğinin yapıldığı yer

ZERGUDAN: Altın işleyen

PİSTUNDUZAN: Kürkçüler

ZERNİŞANİ: Altınla süsleme yapanlar

KUFTEGERAN: Maden üzerine süsleme yapanlar

ZİHGİRCİ: Okun arkasında parmağını taktığın yüzük

ŞİMŞİRGERAN: Kılıççılar

KARTGERAN: Bıçakçılar

SİPERDUZAN: Kalkancılar

ÇİLİNGERAN: Anahtar ve kilitçi

KAZGANYAN: Kazancılar

ABA-I BAFAN: Yün dokumacıları

KAŞ-İGERAN: Çiniciler

CAMGER: Camcılar

KÜLHANi: Hamam ocağını yakan

TELLAK: Erkek hamamcı

NATIR: Kadın hamamcı

HAKKAK: Oymacılar

KAZZAZLAR: İpekçiler

DÜZ: Terziler

MİŞGER: Bakırcılar

KALIÇECİ: Halıcı

HALLAÇ: Pamuk yün didici

MÜCELLİT: Ciltçi

MÜZEHHİB: Tezhib yapan

MIKRIPHAN: Sazcı

Kadıköy Pazarı’nda yakın zamana kadar vardı, küfeli hamallar. Bakın bir tavukçunun önünü mekan tutmuş bekliyorlar.. O değil de en iç acıtanı sizce de şu kahveci dedenin hali değil mi? Antik heykel kalıntılarının önünde galiba bir “beğ”e kahve yapıp satmış.. Şimdi kalkıp gitmekte..

HAKİM BEGE DİLEKÇE YAZILIR

Çoğu emekli mahkeme katiplerinin elinde bu meslek devam ediyor. 70’lere kadar şipşak fotoğraf çekip, mahkeme kapısına işi düşenlerin ellerine tutuştururlardı. Şimdilerde sokakta değiller. Mahkemeye yakın yerlerde, “Dilekçe yazılır” levhaları ok ile bir yönü gösterir. Takip eder giderseniz “çağdaş arzuhalci”ye ulaşırsınız. Zaten mahkeme katibi size dilekçeyi kime yazdıracağınızı da tarif etmiştir!...