İki günlük resmi temaslarda bulunmak için Irak’ın başkenti Bağdat’a giden Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu uçakta kritik ziyareti değerlendirdi. Türkiye ile Irak arasındaki ilişkilerin yeniden rayına oturma eğiliminde olduğunu söyleyen Davutoğlu ‘yeni bir sayfa açıyoruz’ dedi. Şii-Sünni geriliminin en büyük tehlike olduğunu söyleyen Davutoğlu’nun sorulara verdiği cevapları şöyle:

“IRAK İÇİNDE YUMUŞAMA SÜRECİ BAŞLADI”

Bir çok açıdan önemli. Birincisi, Türkiye ile Irak arasında ilişkilerde bir durağanlık yaşandı. Şu anda sebepleri, nedenleri üzerinde durmanın bir anlamı yok. Durağanlığı aşma yönünde ciddi çaba var. Karşılıklı ziyaretler var. Bunlar Irak Meclis başkanı geldiğinde  başbakanımızla yaptığı görüşmede sıraya konmuş, eylem planı haline getirilmiş şeylerdi.

Geçen Mart ayında da cumhurbaşkanı vekili ile benim görüşmem olmuştu. İlişkiler de bir ritim kazanmış olduk. Hemen hemen her ay bir program var. Kasım ayın sonunda meclis başkanı gidecek aralık ayında da komite toplantıları var. Herhalde aralık yada önümüzdeki bir iki ay içinde her halde Maliki’nin Türkiye ziyareti olur.
Bir taraftan bu ritmin tekrar kazanılması önemli. Bunda en önemli faktör son aylarda Irak içindeki yumuşama. Gerek Maliki ile Barzani arasındaki görüşmeler, gerekse Barzani ile Nuceyfi arasındaki görüşmeler, yumuşamanın olması ilişkilerin ritme kavuşması için olumlu zemini oluşturdu.

İkinci boyutu, Irak seçimleri yaklaşıyor. Seçimler yaklaşırken bütün kesimlere aynı mesafede, bütün kesimleri teşvik edici bir rolü var.

Bu seçimler Irak içinde, bölge içinde önemli. Bütün kesimlerin katıldığı adil şeffaf ve sonuçları itibariyle de ırakın temsi kabiliyeti anlamında tüm kesimlerini temsil eden bir parlamento olması önemli.

30 Nisan için seçim tarihi belirlendi. Türkiye seçimlerin suhuletle yapılması için ne gerekiyorsa her türlü desteği verecek. Irak’ın güvenliği ve istikrarı Irak’ın ötesinde büyük önem taşıyor. Bizim bu ziyaretimiz açık destek mahiyeti taşıyacak.

Irak’ın bölgesel yönetimle dahil olmak üzere geliştirdiğimiz ilişkiler kimseyi dışlayan ilişkiler değildir. Biri diğerinin alternatifi değildir. Çatışmacı değil.

“IRAK’TA MEZHEP BARIŞI OLURSA TÜM BÖLGEDE OLUR”

Üçüncü boyutu ise bölge de Suriye bağlamında bir Şii-Sünni çatışması ihtimali doğarken bu atmosferi kıracak, gerilimi dağıtacak, mezhep çatışmasından medet uman çevrelerin planlarını bozacak, mezhep barışını sağlayacak en önemli şey Türkiye-Irak ve Türkiye-İran ilişkileridir.

Biz Irak’ta tüm mezheplerin, etnik grupların katıldığı bir siyasal yapının oluşmasını bölgedeki Şii-Sünni çatışmasını engelleyici bir faktör olarak görüyoruz. Irak küçük bir ortadoğu. Irak’ta mezhep barışı olursa bölgede de olur. suriye de ki çatışma ırak a yansırsa önü alınmaz bir süreç başlar. gerek Türkiye-İran gerek Türkiye-Irak arasındaki gelişmeler mezhep çatışması senaryolarını etkisiz kılacak gelişmeler. O bakımdan da zamanlama önemli. Muharrem ayı içindeyiz. aslında 10 Muharrem burada olmak istiyorduk ama program uymadı. Yarın, Necef ve Kerbela’ya gideceğiz. Ayetullah Sistani ile görüşeceğiz. Başlıbaşına önemli bir görüşme olacak. Yapacağımız ziyaretlerin de sembolik önemi var.

“ÖNCELİĞİMİZ IRAK’IN GELECEĞİ”

Gönül isterki etnik ve mezhep temelli koalisyonlar değilde Irak’ın geleceği ile ilgili vizyon temelli bir sonuç çıksın. Bir gruba karşı diğer grubu destekleme durumumuz olmadı. Bir kesimin dışlanması Irak içinde, bölge içinde doğru olmaz. Seçimlerde de bir grubu diğerine karşı destekleme olmaz Türkiye açısından.

BEYAZ SAYFA

Bu gerilimlerin sebebi Irak içindeki gruplar arası itilaflardı. Irak’ta hiç kimsenin dışlanmamasını savunduk. Irak içinde bir siyasi yumuşama var bizim görevimiz ona katkı sağlamak lazım. ne Irak ne Türkiye geri adım atıyor dememek lazım. Türkiye politikasını revize ediyor filan diyenler var. Hayır, biz zaten ilişkilerde durağanlığa yol açacak bir şey yapmadık. Irak içinde siyasette bir yumuşama var. Buna destek vermek lazım. Beyaz sayfa açıyoruz denebilir..

“MERKEZİ YÖNETİMLE DE ORTAK PROJELERİMİZ VAR”

Biz Kuzey Irak yönetimi ile yaptığımız ticari ekonomik ilişkilerde merkezi hükümetin haklarını göz ardı etmiş, anayasal çerçevenin dışına çıkmış değiliz. Onları da göz önüne alan çerçeveler oluştu. Şimdi daha da güzel merkezi hükümetin de içinde olduğu şekilde kuzey ve güneydeki enerji kaynaklarının dünyaya aktarılabilmesi için projeler var. Şimdi bu daha iyi bir denkleme oturuyor.

“SİSTANİ SÜNNİ-Şİİ GERİLİMİNİN DÜŞMESİNDE ÇOK KATKI SAĞLADI”

Çok saygı duyduğum birisi. Irak içinde Sünni-Şii gerilimi düşüren, terör saldırılarının bir intikam kültürü haline dönüşmesini engelleyen, olağanüstü pozitif rol oynayan birisi.. Belli prensipleri olan birisi. Çok kıymetli bir insan. Yanımda üç ilim adamını götürüyorum o yüzden. Hasan Kamil Yılmaz, Hüseyin Hatemi ve İzzettin Doğan’ı da götürüyoruz. Daha çok ilmi şeyler konuşacağız. Siyasi konular konuşmayız. Şii-Sünni geriliminin önüne geçilmesini konuşuruz. Görüşmenin muharrem ayına denk gelmesi de ayrı bir güzellik oldu.

“İRAN ÜZERİNDEKİ YAPTIRIMIN AZALMASI TÜRKİYE’NİN LEHİNEDİR”

Dün Lavrov’la görüştüm. Son anda bazı pürüzler çıkmış gözüküyor ama her hangi bir çözüme en geniş anlamda destek veriyoruz. Lavrov detaylı bilgi verdi. Dünyanın da bölgenin de beklediği bir haber gelir diye umuyoruz. Diplomasi yoluyla çözümde ısrarcıyız. İran üzerindeki yaptırımların azalması Türkiye’nin menfaatinedir.

MALİKİ İLE GÖRÜŞTÜ

Bu arada; Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Irak ziyareti kapsamında ilk olarak Başbakan Nuri el-Maliki ile bir araya geldi. Basına kapalı yapılan görüşme yaklaşık bir saat sürdü.

Bakan Davutoğlu, daha sonra Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari ile görüşerek ortak basın toplantısı düzenledi.
Davutoğlu, Türkiye ve Irak’ın ortak tarihi paylaşmış iki dost ülke olarak hareket ettiğini ve geleceğe de böyle baktığını söyledi. Son dönemde durağanlığı aşma konusunda Zebari’nin gösterdiği katkı için teşekkür eden Davutoğlu, birlikte ele aldıkları eylem planının başarıyla işlediğinin altını çizerek, “İlişkilerde ve işbirliğinde sınır tanımıyoruz” diye konuştu.

Bakan Davutoğlu, son dönemde Irak’a yönelik terör eylemlerinde dökülen her damla kanın acısını yüreklerinde hissettiklerini ve Türkiye’nin bu konuda Irak ile her türlü işbirliğine hazır olduğunu belirtti.

Davutoğlu, “Bölgemiz yeteri kadar kan kaybetmiştir. Bundan sonra hep beraber barış ve istikrar yönünde çalışmak durumundayız” ifadelerini kullandı.

Hoşyar Zebari de iki ülke arasında son dönemde bir soğukluk yaşandığını ama şimdi yeni bir sayfa açtıklarını belirtti. Türkiye ve Irak’ın çok ayrıcalıklı ilişkiler kurduklarını dile getiren Zebari, Davutoğlu ile çalışarak bu seviyeye geldiklerini ve yeniden siyasi diyaloğun kurulması ve Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin tekrar aktif hale getirilmesi konularında anlaştıklarını vurguladı.

Zebari, enerji, su, tarım ve ulaştırma alanlarında işbirliğini arttıracaklarını kaydetti.

Öte yandan; Davutoğlu, Irak Başbakan Yardımcısı Salih Mutlak ve Cumhurbaşkanı Vekili Hudayr Huzai ile de biraraya geldi.