Türkiye’de yerli otomobil imalatı için Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın tabiri ile  ‘babayiğit’ aranırken mekatronik uzmanı Nurettin Köprü süper bir elektrikli otomobil geliştirdi. Köprü’nün tamamen kendi imkânlarıyla imal ettiği otomobil, 215 km hıza çıktı. Tek şarjla 600 km yol katetti.

Nurettin Köprü yaptığı sıra dışı projelerle nam salmış bir mekatronik uzmanı. Yani makine, elektronik ve yazımı bir amaca yönelik olarak maharetle bir araya getiren kişi.  Sultanahmet Endüstri Meslek Lisesi Elektronik Bölümü’nden 1984’te mezun olan 49 yaşındaki Köprü, piyasada mesleği ile alakalı yapmadık iş bırakmadı.

Yat, kotra ve gemi tamiri ile mesleğe başlayan Köprü, televizyon tamirciliğinde ün yaptı. Köprü, bu arada emsallerine göre çok küçük motorlarla hareket ettirdiği kapı sistemleri ile ilgi çekti. Çok sayıda garaj kapısı, akıllı ev otomasyonu ve telefonla kontrol edilebilen sistem projesi geliştirdi ve uyguladı. Yaptığı her işin matematik formülünü de çıkardı.

Diğer yandan sanayi tesislerine yaptığı müdahalelerle enerji tüketimini şaşırtıcı şekilde düşürdü. Kahramanmaraş’ta bir gübre fabrikasında 7 liraya mal edilen bir torba gübre, Köprü’nün iyileştirmesiyle 1 liraya düştü. Köprü, Üniversitelerarası Güneş Arabaları Yarışması’nda derece yapan Hava Harp Okulu’nun aracını da dizayn etti.

Peki, Köprü yaptığı işlerde verimliliği nasıl sağlıyor? Köprü, mikro işlemci,  mıknatıs ve transistör teknolojisinde son senelerde hızlı bir gelişme yaşandığını söylüyor. Başarısını da, bu teknolojileri yakından takip ederek uygulamaya dökmesine bağlıyor.

Hem teori, pratik ve zanaatkârlıkla temeyyüz eden Köprü’ye 2013 Mayısında otomobil üreten bir İran şirketi, elektrikli araç projesi teklifinde bulundu. Köprü, önce bu teklifi kabul etmedi. Ancak Türkiye’de projesine ilgi gösteren çıkmayınca bu ülkeden gelen teklife ‘evet’ dedi. Hedef bu araca 145 km maksimum hız ve 150 km menzil yaptırmaktı. Bu amaçla çalışmalara başlayan Köprü, proje sırasında araca yolda şarj yaptırılarak performansın artırılabileceğini keşfetti.

İran’dan Köprü’ye B segment 1050 kilogram ağırlığında bir araç gönderildi. Köprü, önce aracın 62 parçadan oluşan motorunu tamamen söktü. Sonra kendi dizayn ettiği 20 kilovatlık motoru ve işletim sistemini araca uyguladı. Üstelik bu motor oldukça küçük, 24 cm çapında idi. Benzer segmentteki elektrikli araçlarda 60-72 kilovatlık motorlar kullanılıyor. Köprü, benzerlerinin yarısından daha az tüketime sahip bir motorla çok daha fazla performans yakaladı.

Aküler, mevcut bagaj hacmi kullanılmadan yakıt deposu ve yolcu koltuğunun altına yerleştirildi. Aküler yeni şarj teknolojisiyle normal şehir cereyanı kullanılarak 3 saatte dolduruldu. Prototipte normal akü kullanıldı. Bunlar yerine lityum iyon akü kullanıldığında araç 70 kg daha hafifleyecek. Tüm çalışmalar sırasında en can alıcı bölüm yine Nurettin Köprü tarafından geliştirilen yolda şarj sistemiydi. Bu sistem aracın ön kaputuna montajlandı. Diğer yenilik de özel işletim sistemi yazılımı ve uygulamasıydı. Aracın ön konsoluna yerleştirilen dokunmatik kontrol paneli ile yönetilen işletim sistemi âdeta aracın beyni gibi.

Şifre ile aracı çalıştıran sistem motorun hızını ve gücünü kontrol ediyor. Sistem, şarj durumu ile yolda yaptığı şarjı, fren ve direksiyon ve klima motorlarını kontrol ediyor. Ayrıca buradan hız sabitleme ve klima kontrolleri de yapılıyor. Araçtaki arızalar da online olarak ekranda görülüyor. Sistem, cep telefonu üzerinden aracın konumunu ve arızasını belirlenen numaralara anında iletebiliyor. 

Köprü ayrıca manuel sayaçlarla aracın performansına ilişkin diğer verileri de kaydetti. Aracın hangi yol şartlarında ne seviyede performans verdiği belirlendi.

Aracın ağırlığı test amacıyla 1750 kg’a yükseltildi. 1 ay süren denemeler sonucu aracın benzinli ve dizel modellere göre performans fazlası ortaya çıktı. Bu projede mevcut aracın şanzımanı kullanıldığı için en fazla 215 km hıza çıkıldı. Köprü, yeni bir şanzıman imalatı ile bu hızın artırılabileceğini söylüyor. Araçtaki diğer enteresan bir özellik de 100 km sabit hızla 3 derece eğime kadar aracın kendini şarj edebilmesi ve akülerden enerji kullanmaması.  Köprü, aracın tek şarjla 600 km yol katettiğini test etmiş. 20 kilovatlık motorun ürettiği enerjinin en zor şartlarda ancak yarısının kullanıldığını söylüyor. Diğer kısmı şarj için kullanılıyor.

1 ay boyunca İstanbul Kartal Sanayi Bölgesi’nde yapılan testlerde aracın 35 derece eğilimli rampada bile rahatça kalktığını ifade eden Köprü, bu testin yapıldığı yerde 1600 motor B segment araçların 3 vitesle kalkış yapamadığını söylüyor.

Araç gece şartlarında da denendi. Tüm ışıklar ve klima sistemi açıkken, araç akülerden enerji kullanmadan yoluna devam etti. Araç iç ve dış sesi ile titreşim mevcut benzinli ve dizel araçlara göre çok düşük seviyede. Köprü, deneme aracında dahi sesin içeride 50 desibeli geçmediğini kaydediyor.

Nurettin Köprü, aracın elektronik uygulamaları ve yazılımla piyasadaki modellerden çok daha verimli hâle getirildiğini anlatıyor. Aracın özelliklerini anlatan Köprü, “Yarım olarak gaz pedalına basıldığında araç yükte de boşta da aynı hızla gidiyor. Bunu benzinli ve dizel motorda sağlayamazsınız. Bunu sensörle hız kontrolü sayesinde yapıyoruz. Motorumuz dakikada bir devirde de aynı, 5 bin devirde de aynı gücü veriyor. Tüm dünyada elektrikli araç üretenlerin en büyük problemi olan ilk ve son akülerin kızarması da bu araçta oluşmuyor.” diyor.

Köprü, geliştirmekle kalmayıp uygulamasını yaptığı bu teknolojiyi Türkiye’deki mevcut atmosferik motora sahip tüm araçlarda kullanmak istiyor. Nurettin Köprü, geliştirdiği motor ve işletim sisteminin set hâlinde seri üretimini yapmak için yatırımcı desteği bekliyor.

TEKNİK ÖZELLİKLERİ

Motor gücü: 20 kw / 35 Hp

Menzil: 600 km

Maksimum Hız: 215 km

Şebekeden Şarj Süresi: 3 saat

(Aksiyon)