Ekonomi
Türkiye’yi böyle soyuyorlar
Vergi kaçaklarının önüne geçme çalışmalarının terör ile mücadele etmek kadar önemli olduğuna dikkat çeken Ergaz Genel Müdürü Ebubekir Yağız; “Türkiye’de 2006’da 10 milyon araç ve 18 milyon 100 bin ton akaryakıt tüketimi vardı. 2012 sonu itibariyle trafikteki araç sayısı 18 milyona ulaştı ama tüketilen akaryakıt miktarı 18 milyon 40 bin tona gerilemiş. Bu çelişkinin tek izahı var; kaçak girişler” dedi.
2014-01-12 10:23:31
İBRAHİM ACAR/İSTANBUL - Ergaz Genel Müdürü Ebubekir Yağız, Türkiye enerji sektöründe yarım asra yaklaşan tecrübelerinin bulunduğunu ve zaman zaman kural koyucuların ilginç uygulamalarıyla sektörün büyümesinin sekteye uğradığını söyledi. Kaçak akaryakıta sıkı takibin dürüst satıcıların önünü açtığını ifade eden Yağız, ancak mücadelenin yetersiz olduğuna dikkat çekiyor. Yağız, faaliyet gösterdikleri LPG sektöründe ise 3-4 firmanın tekelinden şikayet ediyor. “Bu sektörde Anadolu kaplanlarının boğazı sıkılıyor” diyen Yağız, Başbakan Erdoğan’a bu konuya el atma çağrısında bulundu. Ergaz Genel Müdürü Ebubekir Yağız ile sohbetimize geçtiğimiz günlerde LPG depolarına verilen cezalarla başladık.
MAĞDURİYETİMİZ GİDERİLMELİ
Gaz dağıtım ve depolama lisansı bulunan firmalara verilen cezaları nasıl karşıladınız?
Profesörün bir kaçı toplanmış koku değerinin 10 birim değil de 8 birim olduğunu gördükleri için basmışlar cezayı. Kokunun kaliteye ve performansa ve kullanıcının mağduriyetine sebebiyet verecek herhangi bir etkisi yok. Sadece uyarıcı mahiyeti var. Hükümetin torba yasayla bu mağduriyetimizi gidermesini bekliyoruz. Çünkü toplam 17 firmaya ceza verdi. Hepsinin cezasında küçük farklılıklar da olsa üç aşağı beş yukarı benzer gerekçelerle bu ceza verildi. Bizim İzmit, Erzurum, Hadımköy, Konya, Bursa ve Osmaniye depomuz var. Her depoya ayrı ayrı cezalar verilmiş. Bize verilen toplam ceza miktarı 1,6 milyon lirayı buldu.
Sektörün sıkıntısı nedir? Yasası yok mu?
Yasamız var ancak sıkıntılarımız da var. Bilindiği üzere LPG gazı; sanayide, ısınmada, tüplerde ve otolarda olmak üzere dört ayrı amaçla kullanılıyor. Bunların arasında bir fiyat farkı var. Sanayi ile ısınma arasındaki fark 380 lirayı buluyor. Buraya kadar herşey normal ancak bu fark istismar ediliyor. Hükümet vatandaşın ağırlıklı kullandığı tüpgazın fiyatını daha düşük tutuyor. Ancak hile yoluyla tüpgazı başka alanlarda kullanıyorlar. Farklı formüllerle bunu el altından yapıyorlar. Bunun sağlıklı bir şekilde denetlenmesini istiyoruz.
ÖTV’SİZ GAZ İTHAL EDEN BAZI KOZMETİKÇİLER EL ALTINDAN PİYASAYA SATIŞ YAPIYOR
Bir de “kokusuz gaz” olarak bilinen bir LPG çeşidi var. Bunda ÖTV muafiyeti var. Ağırlıklı olarak kozmetik firmaları kullanmak üzere ithal ediyorlar. Kozmetik sanayi tesisim var diye ithal edilen bu gaz türü ÖTV’den muaf bir şekilde piyasaya otoda veya sanayide kullanılmak üzere el altından sunuluyor. Çünkü LPG’nin ton başına ÖTV’si otogazda bin 578 liradır. Isınma, sanayi ve tüplerdeki ÖTV miktarı ise ton başına bin 210 liradır. Adamın kozmetik sanayi tesisi var. İhtiyacından kat kat fazla ithal ederek el altından piyasaya sürerek hem haksız bir kazanç elde ediyor hem haksız rekabete neden oluyor.
Otogazın fiyat avantajı hala korunuyor mu?
Otogaz şu anda hem kullanılan araç sayısı hem de tüketim miktarı bazında benzini geçti. İç piyasamızdaki tüketimin yüzde 12’si LPG yüzde 10’u ise benzindir. Bizim sektörümüzün avantajı fiyatının uygun olmasıdır. Şu anda LPG’nin fiyatı 3 lira civarında, benzinin litre fiyatı ise 5 liraya dayanmış durumda. Türkiye’de 17 milyona yakın araç var. Bunun 3,7 milyonu LPG’lidir. Benzinli araç sayısı bunun altındadır. Ve LPG’ye dönüşüm her geçen yıl daha hızlı bir şekilde sürüyor. Emisyonu az olmasına rağmen maalesef Türkiye’de kayda değer bir desteklenmiyor. Avrupa ülkelerinde otogaza daha ciddi destekler var.
ERGAZ BİR AY İÇİNDE BORSAYA KOTE OLACAK
Ergaz’ın piyasadaki payı nedir?
Bizim Tüpgaz’da yüzde 3 civarında bir payımız var. 500’ü aşkın tüpgaz, 70’in üzerinde ise otogaz bayimiz (Bluepet) var. Firmamızın 800’e yakın ortağı var. Halka açık bir firmayız. Borsa’ya açılmak için SPK’ya başvurduk. Bir ay içinde borsaya kote olmayı planlıyoruz. Başvurumuzu yaptık. Yüzde 10’luk bir hisse miktarımız ikinci ulusal pazarda işlem görecek. Bir sermaye beklentisiyle bu adımı atmıyoruz. Ortaklarımızın daha rekabetçi ve daha şeffaf bir ortamda hisse alım satışını yapması için bunu yapıyoruz. Blupet istasyonlarının sayısını bu yıl 100’ün üzerine 2015’te ise 250’nin üzerine çıkarmayı hedefliyoruz.
LPG İTHALATI 3-4 FİRMANIN TEKELİNDE, BU YAPI KIRILMALI
LPG’yi ithal eden bir ülkeyiz. İthal politikasından memnun musunuz?
2006’ya kadar LPG’nin yüzde 100’ünü Tüpraş ithal eder ve üretirdi. Ama bugün Tüpraş bunun yüzde 25-30’unu ithal ediyor veya üretiyor. Diğer kısmı ise deniz yoluyla başka firmalarca ithal ediliyor. Kara yoluyla ithal etmek yasak. Deniz yoluyla ithalat yetkisini elinde bulunduran 3-4 firma var.
Sizin de ithalat izniniz var mı?
İthalat iznimiz var. Karayoluyla ithalat yasak olduğu için bir tek deniz yoluyla LPG ithalatı yapılabiliyor. Benim İzmit Körfezi’nde 15 milyon dolarlık bir yatırımım var ama denize çıkamıyoruz. Birkaç firma daha önce orada konumlanmış ve “müktesep hak” diyerek bizim ithalat yapmamıza karşı çıkıyorlar. Benim bu kadar bir dağıtım ve bayi ağım var. Ben başka bir ithalatçı firmadan ürün almaya mahkum edilmişim. Bu serbest piyasa şartlarına ters bir durumdur. Hükümetin bu konuda kesinlikle bir mevzuat değişikliği yapması gerekir. Ben ürün aldığım bir firmayla nasıl rekabet edebilirim.
Yine akaryakıtta da kara yoluyla ithalat yasak. Deniz yolu gelmek zorunda. Şimdi hükümetimiz geçtiğimiz yıllarda bayilere otomasyon sistemi getirdi. Bu düzenlemenin her bir bayiye 10-15 bin dolara mal oldu. Anadolu’da öyle istasyonlar varki 500 litre veya bin litre ile günü kapatıyor. Bu insanlar bile borç harç derken otomasyon sistemini kurdu.
Bu düzenleme bir sonuç verdi mi sizce?
Vermedi. Niye peki? Deniz yoluyla yapılan akaryakıt ithalatını otomasyon sistemine bağlamadığınız müddetçe bu işten sonuç almak mümkün değil.
Bu konudaki öneriniz nedir?
Bu otomasyon siteminin gümrüklere de kurulması gerekir. Devlet akaryakıtın ithal edildiği gümrük noktalarına neden otomasyon sistemi kurmuyor. Bana göre şu anda Türkiye’de yüzde 50 civarında bir kaçak söz konusu olabilir. Eğer hükümet kaçağı önlerse bizim akaryakıttaki vergilerin yarı yarıya düşürürse hiçbir gelir kaybına uğramaz. İnsanlar daha çok ucuza akaryakıt kullanır. Devlet de her hangi bir vergi kaybına uğramamış olur.
ANADOLU KAPLANLARININ BOĞAZI SIKILIYOR
Mevcut piyasa oyuncuları pazarda başka oyuncu istemedikleri için mi bu engellemeyi yapıyorlar?
Evet bunun için engelleniyoruz. Şu teklifi de yapıyoruz; “Senin denize açılan limanın-rampan var. Kirasını ödeyerek biz de buraya gemi yanaştıralım” diyoruz. Bunu da kabul etmiyorlar. Kendi iskelemizi kurmak için ilgili valiliklere gidiyoruz. Onlar da bu işe yanaşmıyorlar. Boğazı sıkılan Anadolu kaplanları bu konudan çok rahatsızdırlar. Anadolu’da faaliyet gösteren 60’ın üzerinde firma var. Türkiye piyasası 3-4 firmaya mahkum edilmemelidir. Özellikle Başbakanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’dan destek istiyoruz.
TABELA ASARAK KAYNAKLARI DIŞARI GÖTÜRÜYORLAR
18 milyon araç, 76 milyon tüketiciden elde edilen paralar nereye gidiyor diyorsunuz!..
Türkiye’nin yerli markalara ihtiyacı var. Kendi milli markalarıyla ancak bir yerlere gelebiliriz. Türkiye iç pazarında faaliyet gösteren şirketlerin yüzde 70-75’i uluslararası şirketlerdir. Kaynakları Türkiye’den alıp giden şirketlerdir bunlar. Karını alıp gidiyor. Türkiye’de ne yatırımları var. Sadece tabelaları var. Büro ve ofisleri bile kiralıktır. Tabelaları ve reklamlarıyla Türkiye’nin kaynaklarını toplayıp yurt dışına çıkarıyorlar. Biz kaynak kaynak deyip figan ediyoruz. Her yıl 100 milyonlarca dolarları toplayıp yurt dışına götürüyorlar. Bunlar bizim kaynaklarımızdır. Bunları bilmeliyiz. Tüketicimizin mağdur edilmemesini, kaynaklarımızın ülkemizde kalmasını istiyoruz.
Bizim cari açık problemimiz var. Enerji konusunda yerli üretimi teşvik etmesi gerekir. Enerjisinde bağımsız olmayan bir devlet büyük devlet olamaz. Lisans konularının yeniden düzenlenmesi gerekir. Yoksa kaynaklarımız yurt dışına çıkmaya devam eder. Bunları ülkemizin ali menfaatleri icabı söylüyoruz.”
MAĞDURİYETİMİZ GİDERİLMELİ
Gaz dağıtım ve depolama lisansı bulunan firmalara verilen cezaları nasıl karşıladınız?
Profesörün bir kaçı toplanmış koku değerinin 10 birim değil de 8 birim olduğunu gördükleri için basmışlar cezayı. Kokunun kaliteye ve performansa ve kullanıcının mağduriyetine sebebiyet verecek herhangi bir etkisi yok. Sadece uyarıcı mahiyeti var. Hükümetin torba yasayla bu mağduriyetimizi gidermesini bekliyoruz. Çünkü toplam 17 firmaya ceza verdi. Hepsinin cezasında küçük farklılıklar da olsa üç aşağı beş yukarı benzer gerekçelerle bu ceza verildi. Bizim İzmit, Erzurum, Hadımköy, Konya, Bursa ve Osmaniye depomuz var. Her depoya ayrı ayrı cezalar verilmiş. Bize verilen toplam ceza miktarı 1,6 milyon lirayı buldu.
Sektörün sıkıntısı nedir? Yasası yok mu?
Yasamız var ancak sıkıntılarımız da var. Bilindiği üzere LPG gazı; sanayide, ısınmada, tüplerde ve otolarda olmak üzere dört ayrı amaçla kullanılıyor. Bunların arasında bir fiyat farkı var. Sanayi ile ısınma arasındaki fark 380 lirayı buluyor. Buraya kadar herşey normal ancak bu fark istismar ediliyor. Hükümet vatandaşın ağırlıklı kullandığı tüpgazın fiyatını daha düşük tutuyor. Ancak hile yoluyla tüpgazı başka alanlarda kullanıyorlar. Farklı formüllerle bunu el altından yapıyorlar. Bunun sağlıklı bir şekilde denetlenmesini istiyoruz.
ÖTV’SİZ GAZ İTHAL EDEN BAZI KOZMETİKÇİLER EL ALTINDAN PİYASAYA SATIŞ YAPIYOR
Bir de “kokusuz gaz” olarak bilinen bir LPG çeşidi var. Bunda ÖTV muafiyeti var. Ağırlıklı olarak kozmetik firmaları kullanmak üzere ithal ediyorlar. Kozmetik sanayi tesisim var diye ithal edilen bu gaz türü ÖTV’den muaf bir şekilde piyasaya otoda veya sanayide kullanılmak üzere el altından sunuluyor. Çünkü LPG’nin ton başına ÖTV’si otogazda bin 578 liradır. Isınma, sanayi ve tüplerdeki ÖTV miktarı ise ton başına bin 210 liradır. Adamın kozmetik sanayi tesisi var. İhtiyacından kat kat fazla ithal ederek el altından piyasaya sürerek hem haksız bir kazanç elde ediyor hem haksız rekabete neden oluyor.
Otogazın fiyat avantajı hala korunuyor mu?
Otogaz şu anda hem kullanılan araç sayısı hem de tüketim miktarı bazında benzini geçti. İç piyasamızdaki tüketimin yüzde 12’si LPG yüzde 10’u ise benzindir. Bizim sektörümüzün avantajı fiyatının uygun olmasıdır. Şu anda LPG’nin fiyatı 3 lira civarında, benzinin litre fiyatı ise 5 liraya dayanmış durumda. Türkiye’de 17 milyona yakın araç var. Bunun 3,7 milyonu LPG’lidir. Benzinli araç sayısı bunun altındadır. Ve LPG’ye dönüşüm her geçen yıl daha hızlı bir şekilde sürüyor. Emisyonu az olmasına rağmen maalesef Türkiye’de kayda değer bir desteklenmiyor. Avrupa ülkelerinde otogaza daha ciddi destekler var.
ERGAZ BİR AY İÇİNDE BORSAYA KOTE OLACAK
Ergaz’ın piyasadaki payı nedir?
Bizim Tüpgaz’da yüzde 3 civarında bir payımız var. 500’ü aşkın tüpgaz, 70’in üzerinde ise otogaz bayimiz (Bluepet) var. Firmamızın 800’e yakın ortağı var. Halka açık bir firmayız. Borsa’ya açılmak için SPK’ya başvurduk. Bir ay içinde borsaya kote olmayı planlıyoruz. Başvurumuzu yaptık. Yüzde 10’luk bir hisse miktarımız ikinci ulusal pazarda işlem görecek. Bir sermaye beklentisiyle bu adımı atmıyoruz. Ortaklarımızın daha rekabetçi ve daha şeffaf bir ortamda hisse alım satışını yapması için bunu yapıyoruz. Blupet istasyonlarının sayısını bu yıl 100’ün üzerine 2015’te ise 250’nin üzerine çıkarmayı hedefliyoruz.
LPG İTHALATI 3-4 FİRMANIN TEKELİNDE, BU YAPI KIRILMALI
LPG’yi ithal eden bir ülkeyiz. İthal politikasından memnun musunuz?
2006’ya kadar LPG’nin yüzde 100’ünü Tüpraş ithal eder ve üretirdi. Ama bugün Tüpraş bunun yüzde 25-30’unu ithal ediyor veya üretiyor. Diğer kısmı ise deniz yoluyla başka firmalarca ithal ediliyor. Kara yoluyla ithal etmek yasak. Deniz yoluyla ithalat yetkisini elinde bulunduran 3-4 firma var.
Sizin de ithalat izniniz var mı?
İthalat iznimiz var. Karayoluyla ithalat yasak olduğu için bir tek deniz yoluyla LPG ithalatı yapılabiliyor. Benim İzmit Körfezi’nde 15 milyon dolarlık bir yatırımım var ama denize çıkamıyoruz. Birkaç firma daha önce orada konumlanmış ve “müktesep hak” diyerek bizim ithalat yapmamıza karşı çıkıyorlar. Benim bu kadar bir dağıtım ve bayi ağım var. Ben başka bir ithalatçı firmadan ürün almaya mahkum edilmişim. Bu serbest piyasa şartlarına ters bir durumdur. Hükümetin bu konuda kesinlikle bir mevzuat değişikliği yapması gerekir. Ben ürün aldığım bir firmayla nasıl rekabet edebilirim.
Yine akaryakıtta da kara yoluyla ithalat yasak. Deniz yolu gelmek zorunda. Şimdi hükümetimiz geçtiğimiz yıllarda bayilere otomasyon sistemi getirdi. Bu düzenlemenin her bir bayiye 10-15 bin dolara mal oldu. Anadolu’da öyle istasyonlar varki 500 litre veya bin litre ile günü kapatıyor. Bu insanlar bile borç harç derken otomasyon sistemini kurdu.
Bu düzenleme bir sonuç verdi mi sizce?
Vermedi. Niye peki? Deniz yoluyla yapılan akaryakıt ithalatını otomasyon sistemine bağlamadığınız müddetçe bu işten sonuç almak mümkün değil.
Bu konudaki öneriniz nedir?
Bu otomasyon siteminin gümrüklere de kurulması gerekir. Devlet akaryakıtın ithal edildiği gümrük noktalarına neden otomasyon sistemi kurmuyor. Bana göre şu anda Türkiye’de yüzde 50 civarında bir kaçak söz konusu olabilir. Eğer hükümet kaçağı önlerse bizim akaryakıttaki vergilerin yarı yarıya düşürürse hiçbir gelir kaybına uğramaz. İnsanlar daha çok ucuza akaryakıt kullanır. Devlet de her hangi bir vergi kaybına uğramamış olur.
ANADOLU KAPLANLARININ BOĞAZI SIKILIYOR
Mevcut piyasa oyuncuları pazarda başka oyuncu istemedikleri için mi bu engellemeyi yapıyorlar?
Evet bunun için engelleniyoruz. Şu teklifi de yapıyoruz; “Senin denize açılan limanın-rampan var. Kirasını ödeyerek biz de buraya gemi yanaştıralım” diyoruz. Bunu da kabul etmiyorlar. Kendi iskelemizi kurmak için ilgili valiliklere gidiyoruz. Onlar da bu işe yanaşmıyorlar. Boğazı sıkılan Anadolu kaplanları bu konudan çok rahatsızdırlar. Anadolu’da faaliyet gösteren 60’ın üzerinde firma var. Türkiye piyasası 3-4 firmaya mahkum edilmemelidir. Özellikle Başbakanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’dan destek istiyoruz.
TABELA ASARAK KAYNAKLARI DIŞARI GÖTÜRÜYORLAR
18 milyon araç, 76 milyon tüketiciden elde edilen paralar nereye gidiyor diyorsunuz!..
Türkiye’nin yerli markalara ihtiyacı var. Kendi milli markalarıyla ancak bir yerlere gelebiliriz. Türkiye iç pazarında faaliyet gösteren şirketlerin yüzde 70-75’i uluslararası şirketlerdir. Kaynakları Türkiye’den alıp giden şirketlerdir bunlar. Karını alıp gidiyor. Türkiye’de ne yatırımları var. Sadece tabelaları var. Büro ve ofisleri bile kiralıktır. Tabelaları ve reklamlarıyla Türkiye’nin kaynaklarını toplayıp yurt dışına çıkarıyorlar. Biz kaynak kaynak deyip figan ediyoruz. Her yıl 100 milyonlarca dolarları toplayıp yurt dışına götürüyorlar. Bunlar bizim kaynaklarımızdır. Bunları bilmeliyiz. Tüketicimizin mağdur edilmemesini, kaynaklarımızın ülkemizde kalmasını istiyoruz.
Bizim cari açık problemimiz var. Enerji konusunda yerli üretimi teşvik etmesi gerekir. Enerjisinde bağımsız olmayan bir devlet büyük devlet olamaz. Lisans konularının yeniden düzenlenmesi gerekir. Yoksa kaynaklarımız yurt dışına çıkmaya devam eder. Bunları ülkemizin ali menfaatleri icabı söylüyoruz.”