Türkiye’nin güney sınırının güvenliği ve hava savunması konusunda kararlı olduğu bu dönemde Washington’dan Ankara’nın F-35 programına geri dönmesini de içeren pek çok geri adım geliyor. Emekli Hava Korgenerali Dr. Erdoğan Karakuş ve gazeteci Ceyhun Bozkurt’a göre bu adımların arkasında ABD’nin Türkiye’yi tamamen kaybetmesi korkusu yatıyor.

Türkiye, S-400 hava savunma sistemi satın aldığı Rusya’yla olası savaş uçağı anlaşmalarının imzalanması için görüşmelerini sürdürürken; TBMM Başkanı Mustafa Şentop’tan çarpıcı bir açıklama geldi. Şentop, Türkiye'nin Rusya'dan elverişli koşullarla 5. nesil savaş uçağı Su-57 alabileceğini söyledi. Şentop'un Suriye'nin kuzeyinde kurulması planlanan güvenli bölgeye ilişkin yorumu ise “Ordumuz, ABD'lilerle ortak devriyeler gerçekleştiriyor. Eğer bu olumlu sonuç vermezse, hiç şüphesiz Türkiye, bağımsız olarak karar alarak Fırat'ın doğusunda operasyon düzenleyecek" oldu.

ABD’den gelen geri adımlar

Türkiye’nin hem güney sınırında güvenliği sağlamaya dönük adım atmada hem de hava savunması konusunda kararlılık gösterdiği bu dönemde, ABD’den art arda geri adımlar gelmeye başladı. ABD'li Senatör Lindsey Graham "Türkiye ile daha stratejik bir ilişki kurma noktasında umutluyum; ayrıca Türkiye'nin F-35 programına geri dönmesi ve belki serbest ticaret anlaşması yapılması oldukça önemli" dedi. Öte yandan, Washington, Ankara Büyükelçisi David Satterfield aracılığıyla ilettiği mesajda, Ankara’ya ekonomi içerikli bir teklif sunmaya hazırlanıldığını ifade etti. Büyükelçi Satterfield, iki ülke arasındaki ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkarılması yönündeki beklentiyi dile getirdi. Teklifte, alüminyum ve çelikte gümrük vergisinin düşürülmesine de yer verildi. Peki, ABD’nin attığı bu geri adımları nasıl değerlendirmek gerekir? Sputnik’in bu sorusunu Türkiye Emekli Subaylar Derneği Başkanı ve emekli Hava Korgenerali Dr. Erdoğan Karakuş’la Yörünge Dergisi Genel Yayın Yönetmeni ve SüperHaber internet sitesi yazarı Ceyhun Bozkurt yanıtladı.

"ABD, Türkiye'yi F-35 meselesinden dolayı tamamen kaybetmek istemiyor"

Emekli Hava Korgenerali Dr. Karakuş’a göre, ABD’nin bu girişimlerinin ardında Türkiye’yle aralarını yumuşatma çabası var. Karakuş “Türkiye, Fırat’ın doğusuyla ilgili belirli ölçüde kararlılık gösteriyor. Ayrıca Türkiye’nin S-400’ü almış olması, F-35’le ilgili hiçbir bilgiyi aktarmalarına neden olmayacağı da ortada. Onlar da bu gerçeğin net bir şekilde farkında. O yüzden bu adımları (ilişkileri) yumuşatma amaçlı atıyorlar. Elbette, konunun farklı boyutları da var. Amerikan tarafı, Türkiye’yle ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkarılmasını da arzuluyor. Ayrıca, Çin’le ve Rusya’yla boğuşma halinde olan ABD, sırf F-35 meselesinden dolayı Türkiye’yi de tamamen kaybetmek istemiyor. Bir de arayı yumuşatarak, Türkiye’nin bir harekâta girişmesini de önleyici bir ortam yaratmaya çalışıyorlar diye düşünüyorum. ABD, Türkiye’yi F-35 programında tutup, bir de üstüne Patriot satarak, belli bir noktada tutmaya çalışıyor” değerlendirmesinde bulundu.

"ABD, Türkiye'yi belli bir noktada tutmak istiyor"

ABD’nin Ortadoğu’daki menfaatleri için Türkiye’yle arasını iyi tutma çabasına işaret eden Karakuş “Amerikan tarafı, Türkiye’yi harekâttan tamamen vazgeçiremese bile, 5 millik kısıtlı bir güvenli bölge planına Türkiye’yi ikna etmeye çalışıyor. Trump, Amerika’nın menfaatlerini düşünse de, Amerika’nın menfaatlerinden daha çok Büyük Ortadoğu Projesi’ni düşünenler Amerika’da daha çok olduğu için bu konuda sıkıntılar var” dedi.

Trump’ın ABD'li Andrew Brunson'un serbest bırakılmasına ilişkin Erdoğan’a "Eve getirdik ve sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan ile arkadaş olduk" diyerek teşekkür ettiği sözlerine de değinen Karakuş “O konuşmanın yegâne sebebi, Amerika’da Trump’ın karşısında olan çok fazla muhalif olması ve onları yıldırmaya çabalaması. ABD Başkanı kendisine muhaliflere ‘Trump, Rahip Brunson’ın serbest kalmasında çok uğraştı, bu süreçte Erdoğan’la arkadaş oldu’ dedirtmek peşinde. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yakın zamanda Siyonistlere karşı mücadele eden Yahudilerle bir araya gelmesi de bu anlamda önemli” diye ekledi.

"ABD Türkiye'nin yüzünü Rusya'ya dönmesini engellemeye çalışıyor"

Gazeteci Bozkurt ise, ABD’nin bu adımını Fırat’ın doğusundaki süreçle ilgili olarak değerlendiriyor. Bozkurt “Fotoğrafın bütününe bakınca ABD, Türkiye’yi kaybetmeye doğru gidiyor. ABD’den uzaklaşan Türkiye, Rusya’ya, Asya dünyasına yaklaşıyor. Türkiye gibi Avrasya coğrafyasının son derece jeostratejik bir oyuncusunu tamamen kaybetmenin ABD’ye maliyeti inanılmaz büyüklükte. Bütün denge Asya dünyasının lehine dönecektir. Bu nedenle ABD, bunun önünü kesmek için bu hamleyi yapmak zorunda kaldı. Gündeme gelen konuların ne kadarının altı dolu, o ayrı bir inceleme konusu. Ayrıntılar henüz netleşmedi. Netleşince bu sorunun yanıtını verebileceğiz” dedi.

"ABD, Türkiye'ye verdiği sözleri yerine getirme konusunda pek güvenilir değil"

 

Konuya ilişkin bir başka soru işaretinin, ABD’nin Türkiye'ye verdiği sözleri tutup tutmayacağının olduğuna işaret eden Bozkurt “Geçmişteki deneyimler, ABD’nin sözünü tutma konusunda pek de iyi bir sicile sahip olmadığını gösteriyor. Ayrıca bu sözü edilen düzenlemeler, teklifler, Türkiye’yi yeniden güdümlü, kontrol edilebilen müttefik konumuna sürükleyecekse, Ankara bu konuda temkinli yaklaşacaktır. Çünkü kaşıkla verip kepçeyle alınması, özellikle son 30 yıldır bizim açımızdan pek de olumlu sonuçlar doğurmadı. Bu nedenle temkinli olmakta fayda var” diye konuştu.

"Washington, Ankara'nın barış koridoru politikasını değiştiremez"

Bozkurt “Bir önemli ayrıntı da, Türkiye, ABD ile bu anlamda iletişimini kuvvetlendirse bile geçmişte yaşadığı tecrübelerden dolayı, Asya dünyası ile iletişimini bozmayacaktır. Denge kuracaktır. Yıllardır yapılması gerekeni yapacaktır. Son olarak, bu durumun Türkiye’nin Fırat’ın doğusu, Barış Koridoru/Güvenli Bölge politikasını değiştirmeyeceğini de söylemek gerekir. Türkiye’nin kararlılığının Washington’da farkında. O bölgede Eylül ayı sonunda veya Ekim ayı başında yeni gelişmeleri konuşma ihtimalimiz yüksek. F-16’ların o bölgede uçuş gerçekleştirmesi, sınırdaki hareketlilik buna işaret” diye ekledi.