Ermeni-Beli Savaşı/Çatışması’nın hemen ardından meşhur ve efsanevi rüya hadisesi yaşanmış [1] ve sonrasında Osman Gazi bölgede aktif gaza rolünü üstlenmiştir. İnegöl Ovası’ndan geçen mevsimlik göç yollarının güvene alınması [2] amacıyla, İnegöl tekfurluğu için bir gümrük karakolu vazifesinde olan Kulacahisar’ı almak üzere harekete geçmiştir.

Konu Âşıkpaşazâde’nin Tevârîh-i Âli Osman adlı eserinde şu şekilde aktarılmaktadır:

“Hemandem bu ta’biri kim işitdi def’i himmet kılıcını könlünün (gönlünün) biline (beline) muhkem bağladı. Bir kice (gece) sürdi, Eyne Köle (İnegöl’e) vardı, yanında Kulaca dirleridi bir hisarcuk varıdı. Anı yağmaladı, oda urdı, hem ol kice (gece) kafirleri kırdı.

Ve bunun tarihi hicretin altı yüz seksan dördünde vakı’ oldı …”

Bahsi geçen yer bugün İnegöl’ün 5 km doğusundaki aynı ad ile anılan Kulaca köy/mahallesidir. Muhtemelen doğudan gelen tehlikelere karşı İnegöl’ü korumak ve gelen ticari mallara bir gümrük vazifesi görmek amacıyla kurulmuş küçük bir kale ya da havale kulesidir. İnegöl ovasının doğusundaki stratejik olarak önemli bölge/hisar olan Kulaca’nın alınması/yıkılması göç yolları üzerindeki tekfurluk baskısının azalmasına sebep olacaktır. Hicrî 684 (m. 1285-1286) yılında gerçekleşen olay bir baskın şeklinde olup, Kulacahisar’daki Bizans kuvvetlerinin gafil avlanması ile kısa sürede (bir gecede) başarıya ulaşmıştır. Ahı Dağları (Ermeni Dağları) sırtlarında olan Kulacahisar bölgesine muhtemelen kuzeyden ya da doğudan saldırmış olmalıdırlar. Çünkü diğer yönler İnegöl Ovası’na ve dolayısıyla tekfurluğa açık durumdadır. Özellikle güney yönünde İnegöl’ün merkezinden fark edilme ihtimali bulunmaktadır. Olayın seyri Harita'da görülmektedir.

Tarafların sayısı ile ilgili bir kaynak bulunmamakla birlikte Osman Gazi birliklerinin gece saldırısı ve baskın vasfı sebebiyle az olduğu tahmin edilebilir. Konu ile ilgili orijinal bilgilere [3] yine Âşıkpaşazâde Tarihi’nden ulaşılabilir. Çağdaş Bizans kaynaklarında ise konu ile ilgili bir bahis yoktur.

Savaş, beyliğin fethettiği ve bölgede söz sahibi olduğu ilk savaş olması açısından önem arz etmektedir. Sonrasında İnegöl ve Karacahisar tekfurluklarının ittifakı ile oluşan kuvvetler Osman Gazi’ye karşı ortak harekete geçeceklerdir.

Dipnotlar

1. Klasik Osmanlı Tarih anlatımında bahsi geçen meşhur rüya hadisesinde Şeyh Edebali’nin göğsünden bir ayın doğup Osman Gazi’nin koynuna girdiği ve sonrasında buradan bir ağaç çıkıp dallarının alemi kapladığından bahsedilir. Sonrasında Şeyh bu rüyayı tüm cihana yayılacak büyük bir devletin müjdesi olarak tabir etmiştir.
2. Öncesinde, göç esnasında gerçekleşen tacizlerden ve sonrasında vuku bulan Ermeni-Beli Çatışması’sından bunu anlıyoruz.
3. Sonrasında Neşrî ve Hadîdî, eserlerinde konuyu Âşıkpaşazâde’den direkt olarak nakletmişlerdir.

Kaynakça

1. Âşıkpaşazâde, Âşıkpaşazâde Tarihi [Osmanlı Tarihi (1285-1502)], Haz. Öztürk, N., Bilge Kültür Sanat, İstanbul, 2013
2. Mevlânâ Mehmed Neşrî, Cihânnümâ [Osmanlı Tarihi (1288-1485)], Haz. Öztürk N., Bilge Kültür Sanat, İstanbul, 2013
3. Hadîdî, Hadîdî Tarihi, Haz. Öztürk, N., Bilge Kültür Sanat, İstanbul, 2015