Meme kanseri, memedeki hücrelerin genetik mutasyona uğrayarak kontrolsüz çoğalması sonucu oluşuyor. Bu hücreler vücudun başka organlarına da atlayabilir, yani metastaz yapabiliyor. Meme kanserlerinin yalnız yüzde 10’u kalıtsal. Türkiye’de hastaların yüzde 15-20’sinde kalıtsal olmamakla birlikte, ailede birkaç kişi daha önce meme kanseri teşhisi yaptırmış. Yani hastaların yüzde 70-75’inde ailede daha önce meme kanseri teşhisi almış kişi bulunmuyor. Tüm kadınlar meme kanseri açısından risk altında bulunuyor. Ülkemizde her 8 kadından biri meme kanserine yakalanıyor.

En çok kadınları tehdit eden meme kanseri konusunda Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Tıbbi Onkoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Başak Oyan Uluç’un görüşlerini aldık. 

HASTALIĞI TETİKLEYEN ANA FAKTÖRLER

Meme kanserinin tüm kadınlarda görülebileceğini, ancak bazı faktörlerin meme kanseri riskini artırdığının bilindiğini ifade eden Prof. Dr. Başak Oyan Uluç, “Meme kanseri görülme sıklığı yaşla beraber artmaktadır.  Adet görmeye başlama yaşının 12’den önce olması, geç menopoza girmek (55 yaş sonrası), hiç doğum yapmamış olmak veya geç yaşta (30 yaş sonrası) doğum yapmak, emzirmemek, ailede meme kanseri tanısı almış kişilerin olması, alkol ve sigara kullanımı, menopoz sonrası obezite riski artıran durumlardır. Beslenmenin risk artırmada etkisi net olmamakla birlikte, fazla kırmızı et tüketimi, işlenmiş et tüketmek ve aşırı yağlı beslenmek riski artırabilir. Sebze ve meyve ağırlıklı beslenmenin, fiziksel aktivitenin fazla olmasının riski azalttığı gösterilmiştir” dedi. Prof. Dr. Başak Oyan Uluç soruları şöyle yanıtladı:

ANGELİNA JOLİE ÖRNEĞİNE DİKKAT!

Kimler kalıtsal meme kanseri açısından taranmalıdır?

Yalnız kalıtsal meme kanseri açısından yüksek riskli olduğu düşünülen kişiler taranmalıdır. Her iki memede de meme kanseri gelişmiş olması, ailede hem meme hem de over (yumurtalık) kanseri tanısı almış akraba olması, ailede erkek meme kanseri öyküsü olması, ailenin aynı tarafında (baba veya anne tarafı) 2 veya daha fazla kişide meme kanseri olması, ailenin aynı tarafında 1 veya daha fazla kişide over kanseri olması, birinci veya ikinci derece akrabalarda 45 yaşından genç meme kanseri tanısı almış kişi olması kalıtsal meme kanseri olabileceğini düşündürür. Kalıtsal meme kanserlerinde en sık genetik bozukluk BRCA-1 veya BRCA-2 geninde mutasyon olması. Bu mutasyona sahip kişilerin yüzde 60-85’inde meme kanseri ve yüzde 15-45’inde over kanseri gelişiyor. Bu sebeple BRCA-1 veya BRCA-2 geninde mutasyon saptanırsa önleyici yaklaşımlar önerilmektedir. 

Kalıtsal meme kanseri açısından taranma isteği Angelina Jolie’de bu mutasyonun saptanması sonrası artmıştır. Ancak bu testlerin herkeste yapılmaz. Jolie örneğinde olduğu gibi kuvvetli aile öyküsü olan kişilerde önerilir. 

KALITSAL KANSERE YAKIN TAKİP ŞART

Kalıtsal meme kanseri riski taşıyanlara ne yapmalıdır?

MEME kanseri riski taşıyan kişilerde önleyici cerrahiler, ilaçla korunma ve yakın takip önerilmektedir. En etkin yöntem önleyici cerrahiler ile riskin azaltılmasıdır. Bunlar çift taraflı mastektomi, yani memenin alınması ve over kanserine karşı yumurtalıkların alınmasıdır.