Helal et kesimi nasıl olmalı? İslam'da hayvan etinin kesimine ilişkin hususlar
Kurban bayramı yaklaşırken özellikle merak edilen sorulardan biri de “ Helal et kesimi nasıl olmalı?” sorusudur. İslam'da hayvan etinin kesimine ilişkin hususlar iyi bilinmelidir. Aksi halde kesilen hayvanın eti helal olmayabilir. Peki, helal et nasıl kesilmeli? Eti kesen kişinin özellikleri neler olmalıdır? İşte İslam ilmihaline göre dinimizde helal et kesimine ilişkin merak edilenlerin yanıtı...
Helal et kesimi nasıl olmalı?
Eti yenen kara hayvanlarının helal olmaları için, usûlüne uygun olarak kesilmeleri gerekir. Hayvan kesimi iki türlüdür a) Normal Kesim: Evcil bir hayvanı usûlüne uygun olarak boğazından kesmektir. b) Zorunlu Kesim: Normal kesimin mümkün olmadığı yerde zorunlu kesime başvurulur. Kaçmış bir evcil hayvan yakalanamıyor veya kuyuya düşüp oradan canlı çıkarılması mümkün olmuyorsa av aletiyle vurulur ve böylece kesilmiş sayılır.
Hayvanı kesecek kişinin özellikleri neler olmalı?
Aşağıda yazılı nitelikleri taşıyan kimselerin kestiği helal olur:
1. Müslüman olmak.
2. Ehl-i kitap olmak. Ehl-i Kitap, peygamberlerden ve semavi kitaplardan birine inanmış olan kimselere denir. Yahudi ve Hıristiyanlar gibi... Bunların zımni, yani bir İslam ülkesinde yaşamış olmalarıyla, kendi ülkelerinde olmaları arasında bir fark yoktur. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmuştur: “Kendilerine kitap verilen (Yahudi, Hıristiyan vb.’nin) yiyeceği (yani kestiği) size helaldir, sizin yiyeceğiniz (yani kestiğiniz) de onlara helaldir.”53 Ancak, hayvanı keserken Hıristiyanların, Mesih’in, Yahudi’lerin de Üzeyir’in adını andıkları bilinirse, o takdirde kestikleri helal olmaz. Çünkü Kur’an-ı Kerim’de Mâide suresinin üçüncü ayetinde eti haram kılınanlar sayılırken, “Allah’tan başkası adına boğazlanan” buyrulmuş, bunların etlerinin de haram olduğu bildirilmiştir. Putperestlerle ateşe tapan Mecusilerin ve besmeleyi kasten terk edenlerin kestikleri helal olmaz.
3. Akıllı olmak. Ergenlik çağına gelmiş olma şart değildir. Mümeyyiz olan yani yaptığını ve söylediğini bilen çocuğun kestiği helaldir. Mümeyyiz olmayan çocuk ile delinin ve sarhoşun kestiği ise helal değildir.54 Hayvan kesmeye ehil olanların erkekleri ile kadınları, temiz olanlarla cünüp veya hayız olanlar, gözü görenle âmâ olanlar arasında —kesimin caiz ve kesilen hayvan etinin helal olması açısından— bir fark yoktur. Yani hepsinin kestiği yenir.
ÖNE ÇIKAN VİDEO
Hayvan kesmenin şartları nelerdir?
1. Besmele çekmek, Bismillahi Allâhu Ekber” deyip kesime başlamaktır. Besmele kasten terk edilirse kesilen hayvanın eti yenmez. Ancak besmelenin unutularak terk edilmesi zarar vermez.55
2. Yemek ve nefes boruları ile iki şah damarının veya yemek ve nefes borularıyla iki şah damardan birinin kesilmesi. Bu dört organın yarısı veya daha azı, mesela yalnız şah damarları veya yalnız nefes borusu ile yemek borusu veya bunlardan yalnız birisi kesilirse helal olmaz.56
Hayvan kesmenin sünnetleri nelerdir?
1. Besmele ile birlikte tekbir getirmek, yani “Bismillahi Allâhu Ekber” demek.
2. Hayvanın ve kesenin kıbleye dönmesi.
3. Hayvanın kıbleye karşı sol tarafı üzerine incitilmeden yatırılması.
4. Deveyi ayakta, boğazın göğse bitiştiği yerden, diğer hayvanları ise boğazın çeneye yakın yerinden kesmek.
5. Yemek ve nefes boruları ile kan damarlarının tamamını kesmek.
6. Önceden bıçağı bileyerek keskin hâle getirmek.
Hayvanı keserken mekruh olan şeyler nelerdir?
Hayvanı kıbleden çevirmek, başı vücuttan ayırmak, hayvanı kesileceği yere sürüyerek götürmek, hayvanı yatırdıktan sonra gözü önünde bıçağı bilemek, başka bir hayvanın gözü önünde kesmek, hayvanın canı iyice çıkmadan derisini yüzmeye başlamak, hayvanı boyun tarafından kesmek ve damarları kestikten sonra bıçağı kemik içindeki sinire ulaştırmak suretiyle hayvana eziyet etmek mekruhtur.
İşte helal hayvan kesiminin üsulleri...
Hayvanı kıbleden çevirmek, başı vücuttan ayırmak, hayvanı kesileceği yere sürüyerek götürmek, hayvanı yatırdıktan sonra gözü önünde bıçağı bilemek, başka bir hayvanın gözü önünde kesmek, hayvanın canı iyice çıkmadan derisini yüzmeye başlamak, hayvanı boyun tarafından kesmek ve damarları kestikten sonra bıçağı kemik içindeki sinire ulaştırmak suretiyle hayvana eziyet etmek mekruhtur.
53 5/Mâide, 5.
54 Şafiilere göre, deli ile sarhoşun kestiği de, mekruh olmakla beraber helaldir.
55 Şafiilere göre, hayvanı keserken besmele çekmek şart değil, sünnettir. Eğer hayvanı kesen, besmeleyi bilerek veya unutarak terk etse kesilen hayvanın eti helaldir. Ancak bilerek besmeleyi terk etmek, sünnete aykırı olduğu için mekruhtur.
56 İmam Muhammed’e göre, bu dört organdan her birerlerinin çoğu kesilmedikçe helal olmaz. Malikilere göre ise mutlaka bu dört organın tamamının kesilmesi gerekir. Şafii ve Hanbelilere göre ise nefes borusu ile yemek borusunun kesilmesi gerekir. Şah damarlarının kesilmesi ise gerekli olmayıp müstehabtır.
57 Ebû Yûsuf ve İmam Muhammed ile diğer mezhep imamları, hayvan yavrusunun annesine tabi olduğunu, annesinin kesilmesiyle onun da kesilmiş sayılacağını söylemişlerdir.