• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0
Ayhan Demir
Ayhan Demir
TÜM YAZILARI

Bayram-ı Şerif Mübarek Olsun!

05 Haziran 2019
A


Ayhan Demir İletişim: [email protected]

Balkanlar’da geçirdiğim her bayram bana, yıllar önce, İngiltere’de yaşadığım bir olayı hatırlatır.

Olay şöyle: Londra’da yaşayan bir Türk’ten, Cuma namazını kılabileceğimiz, bir cami tarif etmesini rica ettim. Bir süre düşündükten sonra, “bir cami var ama imam Arapça kıldırıyor” dedi. Bu cevap üzerine, düşünme sırası bana geçti.

Uzatmayalım, fakat devam edelim.

Hazreti Ali’ye “bayram nedir” diye sormuşlar. Şu cevabı vermiş: “Günahsız geçen her gün bayramdır.”

Şimdi, Balkanlar’da bayramların nasıl kutlandığına bakalım.

ARNAVUTLUK

Arnavutluk’un başkenti Tiran’daki Müslümanlar, bayram namazlarını bulvarlarda, meydanlarda veya parklarda kılıyorlar. Namaza, hanımlar da iştirak ediyor. Bir de namaz kılanları seyretmekle yetinenler var.

Bayram namazının ardından, toplu bayramlaşmaya geçiliyor. Şeker ve lokum ikram ediliyor. Davul, zurna eşliğinde havai fişekler atılıyor. Evlerdeki bayramlaşmada, kahve ile birlikte baklava, tulumba ve ekmek kadayıfı gibi şerbetli tatlılar ikram ediliyor.

BOSNA VE SANCAK

Bosna Hersek ve Sancak’ta, hazırlıklar günler öncesinden başlıyor. Meydanlara “Bayram-ı Şerif Mübarek Olsun!” yazılı pankartlar asılıyor. Minarelere, bayramın son günü ikindi vaktine kadar dalgalanan, ay-yıldızlı yeşil bayraklar çekiliyor.

Saraybosna’daki Gazi Hüsrev Bey Camii’nde sabah namazını, bayram sohbeti ve Boşnakça, Türkçe ve Arapça ilahiler takip ediyor. Müezzin, cemaati, bayram namazına Türkçe davet ediyor: “Niyet edin, bayram namazı; iki rekât, altı tekbir, uyun hazır olan imama...”

Namazdan sonra, eve giderken, paklama denilen bayramlık somun alınıyor. Evin hanımlarına da, mutlaka, bir buket çiçek alınıyor. Ev halkıyla bayramlaştıktan sonra, birlikte kahvaltı yapılıyor. Sancak’ta bayramlık baklava, börek ve ciğer yahnisi hazırlanıyor.

Bosna Hersek’te, bayramın ikinci günü “Şehitler Günü” olarak kabul ediliyor. Neredeyse her evden bir şehidin bulunduğu şehitlikler, ziyaretçi akınına uğruyor.

Bayramın ilk günlerinde erkekler, son günü ise kadınlar bayramlaşmaya gidiyor. Bu sebeple bayramın ilk günlerine “erkek bayramı” ve son güne “kadın bayramı” deniliyor.

Bayramlaşmada kahve ile birlikte baklava, ruzica (gülcük) ve divit (burma baklava) ikram ediliyor. Bayramlaşmaya gidilirken kahve, şeker ve limon götürülüyor.

BULGARİSTAN

Bulgaristan’da bayram hazırlığı, Kadir Gecesi başlıyor. Bu gecede, çocuklara şeker ve çikolata dağıtılıyor. Arife günü, bayramlık baklavalar açılıyor. Ayrıca kolaç denilen hamur işleri pişirilip, komşulara gönderiliyor. Bunları dağıtan çocuklara şeker, çikolata veya para veriliyor.

Ramazan ayı boyunca Müslümanları sahura kaldıran davulcular, bayram namazının ardından, maniler eşliğinde bahşiş toplamaya çıkıyor. 

Namazın ardından, ev halkıyla bayramlaşılıp, bayram yemeğine geçiliyor. Tarhana, keşkek, yahni, tas kebabı ve hamur aşı tatlısı geleneksel bayram yemekleridir. Sacda çevrilerek yapılan, bayrama özel “çevirmeli pide” de ikram ediliyor.

KOSOVA

Kosova’da, bayram hazırlıkları günler öncesinden başlıyor. Çarşıdan şeker, lokum ve kadayıf alınırken, baklava mutlaka evde hazırlanıyor. Meydanlara “Hayırlı Bayramlar” yazılı pankartlar asılıyor.

Namazın ardından, kabristan ziyareti yapılıyor. Evdeki bayramlaşmadan sonra, bayram yemeğine geçiliyor. Bayramın ilk günü, kahvaltı yapılmıyor. Paça, büryan veya yahni gibi özel yemekler ikram ediliyor. Sofrada mutlaka kıymalı, kabaklı, ıspanaklı, pırasalı, fasulyeli veya ekşi lahanalı börek bulunuyor.

Erkekler, gün boyu, bayramlaşma ziyaretlerine gidiyor. Bu esnada hanımlar sokağa çıkmıyor, eve gelen misafirleri karşılıyor. Bayramlaşmada gül şurubu ve baklava ikram ediliyor.

KUZEY MAKEDONYA

Üsküp’te bayram hazırlıkları, Kadir Gecesi öncesinde başlıyor. Evler temizleniyor, baklava ve şekerpare ile mayalı ekmek için nohutlu maya hazırlanıyor.

Çocuklara alınan bayramlık elbiseler, asla, arife günü giydirilmiyor. Giyenler ise alay konusu oluyor. Namazının ardından, kabristan ziyaretleri yapılıyor. Evdeki bayramlaşmada evin hanımı, evlatlar, gelinler ve torunlar, evin en yaşlı erkeğinin elini öpüyorlar.

“Bayram kuşluğu” denilen bayram sofralarının çorba, yufkalı paça, etli pilav, imambayıldı, sarma, bamya, etli pırasadan oluşan zengin bir menüsü bulunuyor.

Bayram yemeğinden sonra, akraba ve komşu ziyaretlerine geçiliyor. Ziyaretlerde önce reçel ve su, ardından baklava veya diğer tatlılar ikram ediliyor.

Kadınlar, bayram ziyaretlerine gitmiyor. Onların “kadın bayramı”, bayramdan sonra başlıyor ve bir ay sürüyor.

Batı Trakya

Batı Trakya’da bayram hazırlığı, bir hafta önceden başlıyor. Evler temizlenir, gerekirse badanalanıyor. Arife günü lokma pişirilip, komşulara dağıtılıyor. Ardından bayramlık cevizli baklava ve börek yapılıyor.

Ramazan davulcunun bu aydaki son vazifesi, manilerle, bayram namazına davettir. Namazın ardından, büyüklerle bayramlaşılıyor ve bayram sofrasına oturuluyor.

Yemekten sonra çocuklar, akşamdan hazırlanan mendillerini alıp, komşulara gidiyorlar. Topladıkları şekerleri ve leblebileri, bu mendillere koyuyorlar. 

Davulcular da, bayram boyunca, ev ev dolaşıyorlar. Davulculara, elinde uzunca bir dal bulunan, bir kişi daha eşlik ediyor. Davulcu bahşiş toplarken, o da elindeki dala topladığı mendil ve basmaları asıyor.

Tekrar başa dönelim: Batılılar bizi bölemediler ama parçaladılar. Aramızda birtakım sınırlar var, kâğıt üzerinde ayrıyız. Ama hâlâ gönlümüz bir; hüznümüz bir, sevincimiz bir. Hâlâ dinimiz bir, dilimiz bir.

Bugün, İstanbul’dan Saraybosna’ya, Tiran’dan Yeni Pazar’a, Prizren’den İskeçe’ye, Kırcaali’den Üsküp’e, ezberimiz hâlâ aynı: Bayram-ı Şerif Mübarek Olsun!

 

x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23