• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0
Yavuz Bahadıroğlu
Yavuz Bahadıroğlu
TÜM YAZILARI

İlk kadın partisi ve kadın derneğinin başına gelenler

11 Mart 2019
A


Yavuz Bahadıroğlu İletişim: [email protected]

Tarih 16 Haziran 1923: Nezihe Muhiddin (Tepedelenlioğlu), tarihimizin ilk “Kadınlar Partisi”ni kurmak üzere bu tarihte dilekçesini veriyor.

Ortada henüz ne cumhuriyet vardır, ne de “Kadın haklarını ülkeye biz getirdik” diye övünen CHP...

Nezihe Muhiddin Hanım, sıradan bir kadın değildir: Farsça, Arapça, Almanca, Fransızca bilen bir gazeteci ve yazardır (20 roman, 300 kadar öykü, piyes, senaryo, operet kaleme almıştır), kadın hakları savunucusu ve mütefekkir bir eylemcidir: 

Padişahlık döneminde bile “kadın hakları savunucusu” olarak meşhur olmuş, böyle bir mücadeleden gelmiştir. Fakat Cumhuriyete doğru ilerleyen “Yeni Türkiye”nin dikkatini “kadın”a çekmek için kurduğu parti, devrin egemenleri tarafından sert itirazlarla karşılanıyor: 

“Kanunlar, kadınların siyasi temsiline müsaade etmiyor” deniyor…

Mustafa Kemal Paşa, Nezihe Muhiddin’in “Kadınlar Partisi”nden üç ay kadar sonra, “Halk Fırkası” isimli partiyi kurduğunu açıklıyor (9 Eylül 1923)… 

Böylece Türkiye’de “tek parti” rejimi resmen başlamış oluyor. Tabii Halk Fırkası (CHP’nin o zamanki adı) “yandaş”larını da beraberinde getiriyor. Tek parti iktidarına körü körüne bağlı gazetelerle yazarlar, hışımla Nezihe Muhiddin’e saldırmaya başlıyorlar. Dalga geçiyor, aşağılıyor, itibarsızlaştırıyorlar. 

Nezihe Muhiddin ve arkadaşları anlıyorlar ki, kadın haklarını, Türkiye’yi yönetenlere siyasi parti kanalıyla anlatamayacaklar, partiyi “Türk Kadınlar Birliği” izniyle derneğe dönüştürüyorlar (7 Şubat 1924). Dernek adına yaptıkları faaliyetlerde “kadınlara seçme-seçilme hakkı” istiyorlar. Atatürk’ün eşi Latife Hanım da bunlara destek veriyor.

1927 seçimlerinde, “Türk Kadınlar Birliği”, Nezihe Muhiddin’le birlikte Halide Edip Adıvar’ı milletvekili adayı gösteriyor, ancak “Halk buna hazır değil” denilerek CHP tarafından veto ediliyorlar. Meclis’te farklı ses istenmiyor. 

Türk Kadınlar Birliği bu kez erkek bir aday çıkarıyor, fakat CHP bunu da engelliyor: CHP’nin, Meclis’te kadın hakları savunucusu bir erkek görmeye de tahammülü yoktur! 

Hikâye bununla bitmiyor: Hükümet, Nezihe Muhiddin ile yönetim kurulunu 1927 yılında görevden alıyor. Nezihe Muhiddin’in yerine Latife Bekir getiriliyor. Ardından Nezihe Muhiddin hakkında “yolsuzluk” iddiaları başlıyor. Aslı olmayan ithamlar ve iftiralar iktidarı destekleyen gazetelerde çarşaf çarşaf yayınlanıyor…

1935 yılına böyle geliniyor. Aynı yıl cemiyet merkezi polis tarafından basılıyor. Üyeler polis takibine maruz kalıyor. Dernek bu havada kongreye gidiyor (10 Mayıs 1935). Dayanılmaz boyutlara gelen devlet baskısı yüzünden derneğin kapatılmasına karar veriliyor. Ancak o tarihte bunu ifade etmek mümkün değildir. Bu yüzden Başkan Latife Bekir, hükümetin hazırladığı metni yönetim kurulunun düşüncesi olarak okuyor: 

“Kadınlar Birliği, ülkülerine kavuşmuştur. Türk kadınlığının bütün hakları tanınmıştır. Bundan sonra Kadın Birliğine ihtiyaç yoktur. Birliğin feshini talep ediyorum!” 

Bu arada; Nezihe Muhiddin haksız baskılara dayanamamış, ruh sağlığı bozulmuştur; akıl hastanesine kaldırılıyor ve mücadele ile geçen hayatı 10 Şubat 1958’de, bu akıl hastanesinde son buluyor.

Kadın haklarını savunan partiye, derneğe ve kadınlara yapılan muamele ortada iken, CHP, “Bu ülkeye kadın haklarını biz getirdik, kadına seçme-seçilme hakkını biz verdik” diye övünebilir mi?

Vakıa kadınlara 5 Aralık 1934’te “seçme-seçilme hakkı” verildi, ancak seçilmek için “baş açma” şartı vardı. “Seçme” hakkı ise erkeklerde bile yoktu: Çünkü malum, ülke tek parti tarafından yönetiliyordu. Tek parti içinden başka parti seçebilir misiniz?

Bu millet 14 Mayıs 1950’ye kadar, gerçek seçim görmedi (946 seçimi uyduruktandı). İlk gerçek seçimde de CHP’yi yıktı, bir daha da iktidar yüzü göstermedi.

Göstermeyecek!.. 

 

x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23