Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi satın almasını bahane ederek, üretici olduğu F-35 programından çıkaran ABD'de, konuya ilişkin dikkat çeken yeni bir gelişme yaşandı.

Hava Kuvvetleri Sekreterliği için ABD Başkanı Joe Biden tarafından aday gösterilen Frank Kendall, seçim vaadi olarak F-35 programından Türkiye'yi tamamen saf dışı bırakacağını duyurdu.

Kendall, göreve kabul edilmesi durumunda en kısa sürede Türkiye'de F-35 parçası alımını durduracağını ifade etti. 

Türkiye neden projeden çıkarıldı?

Türkiye, F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Programı'na (JSF) Ortak Mutabakat Zabtı ile ortak üretici olarak katılmıştı. Programın katılımcıları Türkiye'nin yanı sıra ABD, İngiltere, İtalya, Hollanda, Avustralya, Danimarka, Kanada ve Norveç'ten oluşuyordu.

Türkiye ilk etapta 100 adet F-35A uçağı almayı taahhüt etmişti. 2018'de 4 F-35 uçağının mülkiyeti Türkiye'ye verilmiş ancak uçaklar ABD'de, Türk pilotların da katıldığı eğitim programlarına tabi tutulmuştu. Daha sonra ise 2 F-35 uçağının daha mülkiyeti verilmişti.

Ancak Türkiye ile ABD arasında S-400 krizi çıktığından bu 6 uçak Türkiye'ye transfer edilmemiş ve 2020 Savunma Bütçesi kapsamında bunların ABD Hava Kuvvetleri için alınması kararlaştırılmıştı.

Türkiye ayrıca uçak için 1005 parça üretiyordu. Türk firmalarının da bu üretime katılımı büyük oranda askıya alınmıştı. ABD'nin Aralık 2020 itibarıyla da 1005 parçanın tamamı için yeni tedarikçiler bulduğu ortaya çıkmıştı.

Konuya ilişkin açıklama yapan Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, "F-35 Programı’ndan hiçbir ülke tek taraflı çıkartılamaz maddesi bulunuyor. ABD’nin Türkiye’yi programının dışına çıkarmasının hukuki bir dayanağı yok. ABD de Türkiye’ye gönderdiği mektupta Türkiye dışındaki ülkelerle mutabakat zaptı imzaladığını itiraf ediyor." açıklamasını yapmıştı.