Hipersomnia nedir?

Aşırı uyku isteği olarak tanımlanan hipersomnia, ana uyku evresi 7 saat ve fazla sürmesine karşın, aynı gün içinde tekrar eden uyku evreleri oluşumu ya da birden uykuya dalma hâlidir. Hastalar gece kesintisiz olarak yeteri kadar uyusalar bile gündüz gelen uyku atakları ile uyuma ihtiyacı hissederler. Hipersomnia hastalığında hastalar ne kadar uyusalar da dinlenememekten yakınırlar. Hastaların uyandıktan sonra tam uyanık olmakta güçlük çektiği hipersomnia hastalığı, narkolepsi, idiyopatik hipersomnia ve Kleine-Levin sendromu olarak üç ayrı kategoride incelenir.

Hipersomnia Belirtileri

Hipersomnia belirtileri hastalığın alt türlerine göre benzerlik ve farklılık gösterebilir. Narkolepsi de belirtiler şöyledir:

*Uyku ataklarının dinlendirici nitelikte olması
*Katapleksi ataklarının 6 ay devam ediyor olması
*Uykuya dalarken ve uyanırken halüsinasyon görülmesi
*Uyku paralizisi

İdiyopatik Hipersomnia hastalığında ise belirtiler şöyle sıralanır:

*Uzamış uyku atakları
*Aşırı uykululuk veya aşırı derin uyku varlığı
*Gece uykusunun uzaması veya gündüz sık uyku ataklarının olması
*Başlangıcın sinsi ve 25 yaşından önce olması
*Şikayetlerin en az 6 aydır olması

Klein-Levin sendromunda ise belirtiler şöyledir:

*Uyku sonrası aşırı beslenme isteği
*Değişen algı
*Psikiyatrik semptomlar

Hipersomnia nedenleri

Hipersomnia yani gündüz uykululuk hastalığına sebep olan faktörler genellikle nörolojik ve psikolojiktir. Hipersomniaya narkolepsi, idiyopatik hipersomni, Kleine-Levin sendromu, şiddetli kafa travması, beyin kafa içi basıncının artması, kronik yetersiz gece uykusu, uykuda üst solunum yolu direnci sendromu, depresyon, kronik yorgunluk sendromu, gecikmiş uyku fazı sendromu, ilaç ve madde kullanımı, tıkayıcı tipte uyku apne sendromu gibi uyku ile ilişkili solunum ve hareket bozuklukları gibi pek çok hastalık yol açabilir.

Çok Fazla Uyumanın Sağlığa Zararları

1. Kalp hastalığı ve felç riskini yükseltiyor

Çok fazla uyuma ile bağlantılı sorunlardan biri, kardiyovasküler hastalıktır. Araştırmacılar, gece 8 saatten fazla uyuyan kişilerin kalp spazmı yaşama riskinin iki kat, koroner kalp hastalığına yakalanma olasılığının ise yüzde 10 daha yüksek olduğunu tespit etmişlerdir. Ayrıca bir başka çalışmada çok fazla uyuyan kişilerde kalp hastalığı gelişme riskinin yüzde 38, felç geçirme riskinin ise yüzde 46 daha fazla olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

2. Obezite riskini yükseltiyor

Çok fazla uyuma ile ilişkilendirilen bir başka faktör de kilo alımıdır. Yatakta çok uzun süre vakit geçirdiğinizde egzersiz yapamıyorsunuz, hatta hareket edemiyorsunuz, bu yüzden daha az kalori yakıyorsunuz. Kanada’da yapılan bir çalışmada, çok fazla uyuyan katılımcıların kilo seviyeleri 6 yıl boyunca takip edildi. Bu sürede çok fazla uyuyanların normal sürelerde uyuyanlara göre 6 kilo daha fazla aldığı ve obezite geliştirme risklerinin yüzde 21 arttığı tespit edildi.

3. Diyabet riskini yükseltiyor

Çok fazla uyuma ile obezite arasındaki bağlantı göz önüne alındığında, çok fazla uyuyanlar arasında diyabet hastalığının daha yaygın olduğu görülmüştür. Hatta Kanadalı araştırmacılar, ideal kilo korunsa bile çok fazla uyumanın diyabet geliştirme riskini iki katına çıkardığını buldular. Diğer çalışmalar, çok fazla (veya çok az) uyumanın, kilonuz veya aktivite düzeyinizden bağımsız olarak, kan şekeri seviyenizi etkileyebileceğini düşündürmektedir.

4. Baş ağrılarına neden oluyor

Çok fazla uyumanın yan etkilerinden birinin de baş ağrıları olduğu düşünülüyor. Bunun nedeni olarak, uyku sırasında nörotransmitter dalgalanmalarının baş ağrıları için tetikleyici olabileceği gösteriliyor. Bir başka olasılık da, sabah geç saatlere kadar uyuyan kişilerin kafein yoksunluğu, kan şekeri düşüklüğü ya da vücudun su ihtiyacını karşılayamamaları sonucunda baş ağrıları yaşıyor olmasıdır.

5. Depresyona girme olasılığını yükseltiyor

Araştırmalar uzun süreli uyku ile sık görülen zihinsel sorunlar arasında bağlantı olduğunu göstermektedir. Yapılan bir çalışmada, uzun uyku süresinin depresif belirtiler ile ilgili genleri harekete geçirdiği tespit edilmiştir. Bu konudaki bir başka varsayım ise, çok fazla uyumanın fiziksel aktiviteyi azaltmasının sonucu olarak, depresyon ve stresi engelleyen dopamin, serotonin ve endorfin hormonu salımının yeterli düzeylerde olmamasıdır.

6. Vücutta ağrılara neden oluyor

Yatakta çok fazla zaman geçirmekten kaynaklanan aktivite azalması, özellikler sırt probleminiz varsa daha fazla ağrı yaşamanıza neden olabilir. Tam tersine daha fazla aktivite ağrılarınızın hafiflemesine yardımcı olabilirken, daha kaliteli bir uyku çekmenizi sağlayabilir. Böylece uzun süreler uyumanıza gerek kalmadan dinlenmiş ve zinde bir şekilde yataktan kalkabilirsiniz.

7. Beynin yeterince iyi çalışmamasına neden oluyor

Çok fazla uyuma, baş ağrısı ile birlikte “beynin yeterince iyi çalışmaması sonucu konsantre olamama” olarak bilinen “beyin sisi” problemine yol açabilir. Harvard Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma, 9 saatten fazla uyuyan yaşlı kadınların neredeyse 2 yıl yaşlanmaya eşdeğer bilişsel zayıflama yaşadığını göstermiştir. Ayrıca, uzun uyumanın neden olduğu uyku bozukluklarının beyin fonksiyonlarında azalmaya neden olduğu belirtilmektedir.

Hipersomnia için hangi doktora gitmeli?

Hipersomnia multidisipliner yaklaşılan bir hastalıktır. Hasta şikayetleri doğrultusunda hastalığının tanı ve tedavisi için nöroloji uzmanına yönlendirilir.

Hipersomnia tedavisi nasıl olur?

Hastadan alınan bilgiler ışığında yapılan fizik muayene sonrası hekim tarafından uygun görülen uyku testleri uygulanır. Kesin tanı konduktan sonra hastalığa yönelik uygun ilaç tedavisi başlanır. Tedavide ilk adım, uyku hijyeninin sağlanması ve gece uykusunu etkileyecek olumsuz ortam ve etkenlerin giderilmesi yönünde hasta bilgilendirilir. Düzenli egzersiz ve beslenme önerilerek uyku ve uyanıklık döngüsünün sağlanması hedeflenir. Gerekirse diyet önerilerek beslenme alışkanlıkları değiştirilir. Planlanmış kısa süreli gündüz uykuları önerilebilir.

Yaygın olarak görülen hipersomnia kişilerin yaşamlarını tehdit eden ev, iş ve trafik kazalarına sebebiyet verebilen, sosyal uyumu bozan, kişisel performansın düşmesine sebep olan ve hayat kalitesini son derece düşüren bir hastalıktır. Sağlıklı bir uyku ve sağlıklı bir yaşam için düzenli olarak doktor kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.