Finlandiya, nükleer yakıt atıklarını jeolojik bir mezara gömerek dünyada bir ilki gerçekleştirmeye hazırlanıyor. Plan, kullanılan nükleer yakıtı su geçirmez kaplar içinde paketleyip yer seviyesinin yaklaşık 400 metre altında, Finlandiya'nın güneybatısındaki bir ormanda depolamayı içeriyor. Bu depo, atıkları gelecek 100.000 yıl boyunca güvenli bir şekilde saklamayı amaçlıyor.

Nükleer atıklar için yer altı tesisi

Bu proje için seçilen yer, "Onkalo" adı verilen bir yeraltı deposu olacak. Onkalo, Finlandiya'nın Olkiluoto adasında bulunan üç nükleer reaktöre yakın bir konumda, başkent Helsinki'ye ise yaklaşık 240 kilometre uzaklıkta yer alıyor. 2025 veya bir sonraki yıl gerçekleştirilmesi planlanan bu gömme işlemi için, yeraltı depo tesisinin inşası şimdiden başladı ve güvenlik açıklarının tespit edilmesi ve en üst düzeyde güvenliğin sağlanması amacıyla sürekli olarak analiz ediliyor.

Bilindiği üzere her aktif nükleer reaktör, radyoaktif atık üretiyor ve bu atıklar üç geniş kategoriye ayrılıyor. İlk kategori, kısa süreli radyoaktif kalan kağıt, bez, aletler ve giysiler gibi düşük seviyeli atıkları içeriyor. İkinci kategori ise daha uzun süre radyoaktif kalabilen reçineler, kimyasallar ve reaktör bileşenleri gibi orta seviyeli atıklardan oluşuyor. En radyoaktif olan üçüncü kategori ise nükleer santralden çıkan ve yakıtın yeniden işlenmesinden sonra elde edilen yüksek seviyeli atıklardır.

Bu radyoaktif maddelerin bir kısmı, doğadan izole edilmeleri gereken son derece uzun bir ömre sahip. Bu nedenle Onkalo'da saklanacak olan nükleer yakıt atıkları, insanların ve tüm canlıların güvenliği için yüzyıllar boyunca tehlikeli kalabileceğinden özel olarak tasarlanmış kaplar içinde gömülecek.

Onkalo'nun inşası, Posiva adlı şirket tarafından yürütülüyor. Şirket, deponun spiral şeklinde bir erişim tüneli, dört dikey şaft (personel şaftı, kap şaftı ve iki havalandırma şaftı), tüneller ve teknik odalardan oluştuğunu belirtiyor. İnşa edilen tesis için işletme lisansının bu yıl verilmesi hedefleniyor.