Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar sizlerden gelen sorulara cevap veriyor. İşte bu hafta sizlerden gelen sorular ve Özdamar’ın cevapları:

Kısmi emeklilik primi ilk sigorta tarihine göre farklı

Soru: Benim 4/b sigorta girişim 10.05.2007. Doğum tarihim 08.02.1989. Kısmi emeklilik için ne kadar prim günü lazım. Kısmi emekliliğim için 3600 gün prim yeterli mi? Fatma …

Cevap: Sigorta başlangıcı 1.10.2008 öncesi olan sigortalıların emekli maaşı statüsü son yedi yıl ödenmiş primine göre belirleniyor. İlk defa 9.9.1999-30.4.2008 tarihleri arasında sigortalı olup son yedi yıl prim fazlası 4/a statüsünde yani SSK kapsamında olanların kısmi şartlardan emekli olabilmesi için 25 yıl sigortalılık süresini, en az 4500 gün prim ödeme şartını ve erkek ise 60 kadın ise 58 yaşını tamamlaması gerekiyor. Primlerin tamamı veya son yedi yıl primin fazlası 4/b statüsünde yani Bağ-Kur kapsamında olanların kısmi şartlardan emekli olabilmesi için en az 5400 gün prim ödeme şartını ve erkek ise 62 kadın ise 60 yaşını tamamlaması gerekiyor.

İsteğe bağlı sigortalılık için Türkiye’de yasal ikamet etmek şart

Soru: Ben Türk vatandaşlığından izinle çıktığım tarihten sonraki günleri borçlanabilir miyim, eksik prim günlerimi nasıl tamamlamamı önerirsiniz, izne geldiğim zamanlarda yaptıracağım isteğe bağlı sigorta emeklilikte sayılır mı? Zeynep …

Cevap: Yurt dışında çalışan Türk vatandaşı kişiler veya kadın ise çalışmasa bile ikamet edilen süreler için yurt dışı borçlanması yapılabilir. Vatandaşlıktan izinle çıkan mavi kartlılar, vatandaşlıktan çıkılan tarih öncesi için borçlanma yapabilir. Vatandaşlıktan çıktıktan sonraki süreler için borçlanma yapılamaz. Ayrıca Türkiye’de isteğe bağlı sigortalı olabilmek için yasal ikametin Türkiye’de olması gerekir. Yani isteğe bağlı prim ödeyebilmek için nüfus kayıt sistemindeki kayıtlı adresin Türkiye olması şart. Ayrıca bu sürede Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış olan ülkede sigorta kapsamında da çalışmanın olmaması gerekir.

İki ülkede sigortalı çalışması bulunan sözleşme aylığı alabilir

Soru: Türkiye’de yurtdışı borçlanmasıyla 1800 prim günü olan, yurtdışında ise yaklaşık 7300 gün sigortalı olan kişiye, yurtdışında emekli olurken hizmet birleşimi yaparak, Türkiye’den de aylık bağlanır mı? Rabia Y.

Cevap: Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkede sigortalı çalışması bulunan kişinin aynı döneme rastlamamak üzere Türkiye’de de sigorta prim ödemesi varsa her iki ülke hizmetleri birleştirilerek Türkiye prim gün sayısının toplam prim gün sayısına oranı üzerinden aylık bağlanabilir. Bu aylığa sözleşme aylığı denilir. Eğer Türkiye’de ödenmiş prim yurt dışı borçlanma yoluyla değil de bizatihi çalışma yoluyla olsaydı size 1800 bölü 9100 gün oranlı sözleşme aylığı bağlanması mümkün olurdu. Oysa sizin Türkiye’deki prim gününüz yurt dışı borçlanmasıyla kazanılmış. Bu nedenle bu hizmetler karşılığı sözleşme aylığı bağlanamaz. Ancak prim gününü yurt dışı borçlanmayla 5400 gün tamamlarsanız ve emeklilik yaşını da sağlamış iseniz o halde size müstakil bir aylık bağlanır. Türkiye’den müstakil aylık bağlanması yurt dışı sigorta kurumundan size aylık bağlanmasına da engel olmaz.

Prim gün artışı emekli maaşını yükseltir

Soru: Ben emekli olmayı düşünüyorum. 1995 Şubat sigorta girişliyim. 7125 prim günüm var. 7200 günü tamamlarsam herhangi bir avantajı var mı? Okurumuz E.B.

Cevap: Emekli maaşı tutarını belirleyen önemli unsurlardan bir tanesi de prim gün sayısıdır. Zira aylık bağlama oranı (ABO) prim gün sayısına göre belirlenmektedir. Emekli maaşının hesaplatıldığı e-Devlet portalında yer alan ABO1 oranı 2000 yılı öncesinin ABO2 oranı ise 2000/Ocak-2008/Eylül döneminin prim gün sayısına göre belirlenmektedir. Normal göstergeden maaş bağlanıyor ise emekli maaşı hesabı yapılırken 7125 gün prim için ABO1 oranı yüzde 68, prim gününün 7200 olması halinde ABO1 oranı yüzde 68 oluyor. 7125 gün prime karşılık gelen ABO2 oranı yüzde 53 iken prim gününün 7200 olması halinde ise ABO2 oranı yüzde 55 oluyor. Yine prim gününün 75 fazla olması ABO3 oranını yüzde 0,42 oranında artırıyor. Prim gün sayısının 7125 gün yerine 7200 gün olması ABO1 oranını bir puan ABO2 oranını iki puan ABO3 oranını da 0,42 puan artırdığı için her durumda daha yüksek maaş bağlanması sonucunu doğuruyor. Bu sene içinde olmak şartıyla 7125 gün değil de 7200 gün primi tamamladıktan sonra emekli olmak sizin için avantajlı olacak.