Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar sizlerden gelen sorulara cevap veriyor. İşte bu hafta sizlerden gelen sorular ve Özdamar’ın cevapları:

Ölüm aylığı için 1800 gün prim gerekir

Soru: Benim teyzemin kocası bu ay vefat etti. İlk SSK girişi 1973 yılı imiş. 1900 gün SSK primi ödemiş. Ancak primlerinin parasını ödeyerek hizmetlerini tavsiye etmiş. Teyzeme ölen kocasından maaş bağlatmamızın yolu var mı? Kadir Y.

Cevap: Emekli maaşı almakta iken ölen sigortalılarla en az 1800 gün primi bulunan vefat etmiş kişilerin, dul eş, reşit olmayan çocukları, bekar, dul boşanmış kızları ile bazı koşulları sağlayan anne ve babasına ölüm maaşı bağlanır. Ayrıca ölenin en son SSK sigortalı olması halinde 1800 gün primi olmayıp borçlanma hariç en az beş yıl sigortalılık süresi ve 900 prim günü varsa yine ölüm maaşı bağlanabiliyor. Ölen sigortalının primleri ölüm aylığı bağlamaya yeterli ancak ölüm aylığı bağlanabilmesi için de teyzeniz ölen kocası adına sigorta hizmeti ihyası yapmalı. İhya ödemesini müteakip ölüm aylığı başvurusu yapmalı. Bunları yapması halinde ölüm aylığına hak kazanır.

Yıllık izin hesabında hizmet süresine bakılır

Soru: Aynı işyerinde 18 yıl çalıştım. 2023 yılında emekli oldum ve üç ay ara verdikten sonra aynı işyerinde yeniden çalışmaya başladım. Benim yıllık izin sürem ne kadar olmalı. Aydın G.

Cevap: Yıllık izin 4857 sayılı İş Kanununun 54’üncü maddesinde düzenlenmiştir. Yasadaki düzenlemeye göre izin sürelerinin hesabında kıdem süresi; işçinin aynı işverenin değişik zamanlarda da olsa aynı işyerinde ya da değişik işyerlerinde geçen kıdem süresi birleştirilerek hesap edilir. Bu husus İş Kanununun emredici hükmüdür. İşyerindeki kıdeminiz 15 yıldan fazla olduğu için yıllık izin hakkınız 26 gün olacaktır.

Emekli maaşı için önemli olan primin matrahı

Soru: Emekli olmak için yaklaşık 400 günlük prim eksiğim bulunuyor. Prim eksiğimi bir işyerinde sigortalı çalışarak tamamlamakla isteğe bağlı primle tamamlamak arasında bir fark var mı? Cihan B.

Cevap: Emekli olmak için prim eksiği bulunanlar, isteğe bağlı sigortalı olarak eksik primlerini tamamlayabilir. Bağlanacak emekli aylığı tutarı miktarı açısından normal SSK’lı olmakla isteğe bağlı sigortalı olmak arasında bir fark bulunmuyor. Emekli maaşı tutarı için önemli olan sigortanın statüsü değil ödenen primin matrahıdır. İsteğe bağlı sigortalılar da yüksekten kazanç seçerek yüksek prim ödeyip yüksek emekli maaşı almaya hak kazanabilir. Ödenecek isteğe bağlı sigortanın statüsü Bağ-Kur’dur. Bu nedenle tek dikkat edilmesi gereken yatırılacak isteğe bağlı primin son yedi yıl prim fazlasını etkileyip etkilememesidir.

Kıdem tazminatı için sigorta başlangıcı önemli

Soru: Ben 1982 doğumluyum. 12.6.2001 tarihinde sigortalı oldum. 5900 gün primim var. Sekiz yıldır aynı işyerinde çalışıyorum. Çalıştığım işyerinden kendi isteğimle ayrılırsam kıdem tazminatı alabilir miyim? İsmail U.

Cevap: Emekli olmak için yaş dışında kalan şartları sağlayanlar SGK’dan emekli olmak için sigortalılık süresi ve prim günün tamamladıklarına ilişkin yazı alıp işverene ibraz ederek işten ayrılıp kıdem tazminatı alabiliyor. SGK’dan kıdem tazminatı alınmaya hak kazanıldığına ilişkin yazı alabilmek için 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanların en az 3600 gün priminin bulunması şart. Sigortalılığı 8 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarih aralığında olanların iş bu yazıyı alabilmesi için ya 7000 gün prim ödenmiş olması ya da sigortalılığın üzerinden 25 yıl geçip en az 4500 gün primin bulunması gerekir. Mevcut durumda 7000 gün prim şartını da 25 yıl sigortalılık süre şartını da sağlamamış olduğunuzdan kıdem tazminatı yazası ve dolayısıyla işyerinden kendiniz ayrılırsanız kıdem tazminatı almanız mümkün değil.

Kısmi askerlik borçlanması yapılabilir

Soru: Babamın sigorta başlangıcı 4.10.2000 tarihidir. Bu güne kadar Bağ-Kur primlerini eksiksiz ödedi. Doğum tarihi 15.6.1967. Babam askerlik borçlanırsa hangi tarihte emekli olur? Züleyha D.

Cevap: Babanızın askerlik yaptığı tarih 8.9.1999 öncesi ise 13 ay askerlik borçlanması yapmaması halinde ilk sigortası 4.9.1999 tarihine gelecektir. Bu durumda EYT kapsamından 9000 gün prim şartından emekli olmaya hak kazanacaktır. Eğer Bağ-Kur prim borcu nedeniyle silinen hizmetler bulunmuyorsa askerlik borçlanmasıyla 9000 gün prim oluşacağından babanız borçlanmayla emekli olabilecek. Silinen hizmeti varsa bunları ihya etme hakkı da bulunuyor.