Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar Yeni Okut okuyucularından gelen sorulara cevap vermeye devam ediyor. İşte bu hafta sizlerden gelen sorular ve Özdamar’ın cevapları:

Malullük tespitini SGK yapar

Soru: Ben 23.06.2009 SGK girişliyim. Süresiz yüzde 85 engelli raporum var. Doğuştan gelen kalıtsal bir hastalık. Emeklilik hakkım olan 15 yılı ve prim gününü doldurmama rağmen SGK beni malullük tespit için heyete sokuyor. Benim malul değil erken emeklilik hakkına sahip olmam gerekiyor. Temmuz ayında maaş almam gerekirken tahlil ve randevular nedeniyle raporum hala SGK’ya gitmemiş. Süreç birkaç ay daha sürebilirmiş. Emekli olduğumda maaş başlangıcım hangi tarih olacak. İsim belirtmemiş

Cevap: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre malullük tespitini ve 1.10.2008 tarihinden sonra sigortalı olanların engellilik tespitini SGK Sağlık Kurulu yapmaktadır. Kanun hükmüne göre sigortalı olduğu tarihte malul olanlar hakkında malullük hükümleri uygulanmaz. Bu durumda olanlara SGK Sağlık Kurulunun sigortalı olduğu tarihte malul kararı vermesi şartıyla 15 yıl sigortalılık süresini ve 3600-3960 gün aralığındaki prim şartını tamamlamaları halinde yaş şartı aranmaksızın emekli maaşı bağlanır. Eğer sağlık raporu, emeklilik başvuru tarihi öncesine ait ise Emekli maaşı başvuruyu takip eden aybaşından geçerli olmak üzere bağlanır. Şayet raporun tarihi, emeklilik başvurusu sonrasına ait ise bu kez emekli maaşı raporu takip eden aybaşından geçerli olmak üzere bağlanır. Şu ana kadar gerçekleşen süreç usule uygun yani bir hata, bir eksiklik bulunmuyor. Eğer SGK Sağlık Kurulu ilk defa sigortalı olduğunuz tarihte malul olduğunuza karar verirse raporunuzu takip eden aybaşından geçerli aylık bağlanır. Eğer malul olmayıp engelliliğiniz yüzde 50-59 aralığında belirlenirse bu kez 16 yıl sigortalılık süresi şartını sağlayacağınız 23.6.2025 tarihinde engelli emeklisi olma hakkınız oluşacak.

Boşta geçen süre için gün satın alma yok

Soru: Ben 1993 yılında sigortalı oldum. 30 gün prim ödemem oldu. Sonra 2007 yılına kadar sigortalı çalışmam olmadı. Şu an askerlik borçlanması dahil 4725 günüm var. Boşta geçen ve prim ödenmeyen süreler için parasını ödeyerek prim günü alabilir miyim? Osman M. 

Cevap: Sosyal sigorta kanunlarına göre, prim ödenmemiş sürelerdeki gün boşlukları için borçlanma yoluyla prim günü kazanmak mümkün değil. Ancak askerlik, doğum, yurt dışında çalışma gibi 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yer alan nedenlerle primi ödenemeyen süreler için borçlanma yapılması ve prim günü kazanılması mümkün olabiliyor. Boşta geçen süreler için borçlanma yapmanız mümkün değil. Eğer 25.2.2011 tarihi sonrasında ay içinde 30 günden az kısmi süreli çalışmanız bulunuyorsa bu süreler için ay içindeki günleri borçlanma ile 30 güne tamamlayabilirsiniz.

Bu sene emekli olmanız avantajlı

Soru: Ben 12.10.1980 doğumluyum. 1.1.1999 tarihinden bu yana Bağ-Kur sigortalısı olarak prim ödüyorum. Askerlik döneminde Bağ-Kur sigortalısı olduğumdan borçlanma yapamıyorum. Primi ödenmeyen 690 günüm var. Bu nedenle 9000 günü 2025 sonunda tamamlayacağım. Ben silinen günlerimi satın alsam ve hemen emekli olsam mı yoksa seneye aralık ayında emekli olsam mı benim menfaatime olur? Ahmet O.

Cevap: Verdiğiniz bilgilere göre silinen 690 günlük süreyi ihya etmeniz halinde hemen emekli olabilirsiniz. Şimdi ihya yapsanız günlüğü 230,03 TL üzerinden toplam 158.721 TL ödemeniz gerekecek. Bu ödemeyi yapınca 14 ay daha önce emekli maaşı alacaksınız. En düşük aylık bağlanmış olsa dahi 14 ayda alacağınız maaş ödeyeceğiniz ihya tutarının çok üzerinde olacak. Ayrıca 14 ay boyunca Bağ-Kur primi de ödeme yükümlülüğünüz ortadan kalkacak. Ayrıca bu sene emekli olmakla seneye emekli olmak arasında da maaş yönüyle bir avantajınız olacak. Bu nedenle silinen günlerinizi ihya edip hemen emekli olmak sizin menfaatinize görünüyor.

Malul çocuklar anne-babanın sigortasından yararlanır

Soru: Benim üç ay sonra 18 yaşını tamamlayacak zihinsel engelli erkek çocuğum var. Şu ana kadar sağlık yardımını benim üzerimden aldı. Oğlum 18 yaşını tamamlayınca oğlumun benim üzerimden sağlık yardımı almaya devam etmesi için ne yapmalıyım. Abdullah S.

Cevap: Sigortalı veya emeklinin malul durumda olan çocuğu için GSS tescili yapılmaz, Sigortalı veya emekli babasının üzerinden sağlık hizmeti alır. Ancak malul sayılmak için de çalışma gücü kayıp oranının yani engellilik derecesinin en az yüzde 60 oranında olması  gerekiyor. SGK’ya başvurup çocuğunuz için malullük sevki istemeniz gerekiyor. Malul çocuk tespiti müracaatınız üzerine çocuğunuzun hastaneye sevki yapılır. Düzenlenen sağlık kurulu raporu, SGK Sağlık Kurulu tarafından incelenir. Çocuğunuz için malul kararı çıkarsa çocuğunuz sizin üzerinizden sağlık hizmetini almaya devam edecektir. Ayrıca hane içinde kişi başına düşen geliri 5.667,38 TL altında olan ve en az yüzde 40 oranlı engelliliği bulunan kişilere engelli maaşı bağlanıyor. Bu maaşı alanlar otomatik olarak sağlık hizmetinden de yararlanıyor. Hane gelir durumunuz bu şartlara uygunsa çocuğunuz için Kaymakamlık içinde bulunan Sosyal yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına engelli maaşı bağlanması için başvuru yapmanız isabet olacaktır.