Pazartesi günü, aralarında altı eski genelkurmay başkanı da dahil olmak üzere bir düzineden fazla emekli Hava Kuvvetleri generali, ABD Kongresi’ne kritik bir mektup yayınladı. Mektupta, Pentagon’un E-7 Wedgetail programını sonlandırma ve F-35 tedarikini azaltma planlarının geri çekilmesi çağrısında bulunuldu. Generaller, dünya genelinde artan gerginlikler ışığında bu tür kesintilerin ABD’nin askeri yeteneklerini ciddi şekilde zayıflatacağını vurguladı.

Generallerin Ortak Endişesi: Hava Kuvvetlerinin Geleceği

Hava ve Uzay Kuvvetleri Birliği’nin (AFA) 125.773 üyesi adına kaleme alınan mektupta, “Önümüzdeki mali yıl için F-35A alımını yalnızca 24 uçağa indirip E-7 Wedgetail programını sonlandırmaya yönelik son teklifler karşısında endişelerimizi dile getirmek için yazıyoruz,” denildi. Temsilciler Meclisi ve Senato’daki üst düzey Cumhuriyetçi ve Demokrat liderlere hitaben yazılan mektupta, “Dünya genelinde gerginliğin arttığı bir dönemde, bu tür kesintilerin, askerlerimizin gelecekteki çatışmaları caydırma ve gerekirse galip gelme yeteneklerini ciddi ve gereksiz yere baltalayacağına inanıyoruz” ifadeleri yer aldı.

Mektubu imzalayanlar arasında eski Hava Kuvvetleri komutanları General Merrill McPeak, Ron Fogleman, Michael Ryan, John Jumper, Michael Moseley ve Mark Welsh gibi önemli isimler de bulunuyordu. Mektubu imzalamayan emekli General Norton Schwartz dışında, bu imzalar 1990’ların sonundan 2016 yazına kadar Hava Kuvvetleri’ne liderlik eden çeyrek asırdan fazla Hava Kuvvetleri komutanlarını temsil ediyor. Toplamda 16 emekli dört yıldızlı subay mektubu imzaladı; bazıları Pazartesi günü ilk kez yayımlandıktan sonra isimlerini ekledi. Ayrıca AFA ve Mitchell Havacılık ve Uzay Çalışmaları Enstitüsü’nden üç yetkili de general rütbesindeydi.

Mektubu imzalayan ve düzenlemeye yardımcı olan emekli Hava Kuvvetleri üç yıldızlı generali ve Mitchell Enstitüsü dekanı David Deptula, Defense News’e verdiği röportajda, bu kadar çok eski Hava Kuvvetleri komutanı ve diğer dört yıldızlı generalden gelen bir kamu mektubunun daha önce hiç gelmediğini söyledi. Deptula, “Hava Kuvvetleri’nin büyüklüğündeki düşüşün durdurulmasının önemi konusunda birinin bir açıklama yapmasının zamanı çoktan gelmişti” ifadeleriyle durumun ciddiyetini vurguladı.

Hava Muharebe Komutanlığı’nın eski başkanı Emekli General Herbert “Hawk” Carlisle, Defense News’e yaptığı açıklamada, mektubu imzalama konusunda ilk başta tereddütleri olduğunu, Hava Kuvvetleri’nin mevcut liderliğini sorguluyormuş gibi görünmek istemediğini belirtti. Ancak en sonunda yönetimin dikkatini çekmenin ve Hava Kuvvetleri ve hava kuvvetleri mensuplarının ihtiyaç duyduğu “büyük resme” bakmalarını sağlamanın gerekli olduğunu hissetti. Carlisle, “Harekete geçme zamanı geldi,” dedi ve durumu “kritik bir durum” olarak nitelendirdi.

E-7 Wedgetail Programı ve F-35 Alımı Tartışmaları

Deptula ayrıca Pentagon’un E-7’yi batırma planını “stratejik açıdan sorumsuz” olarak nitelendirdi. Hava Kuvvetleri, eskiyen E-3 Sentry hava uyarı ve kontrol sistemi (AWACS) filosunu uzun zamandır Wedgetail ile değiştirmek istiyordu. Wedgetail, Boeing yapımı güncellenmiş bir hava muharebe yönetim uçağıdır. Bu programı sonlandırma ve F-35 alımını azaltma planları, Pentagon’un Haziran ayı sonlarında açıklanan 2026 mali yılı bütçe teklifinde yer alıyordu.

O dönemde bir Hava Kuvvetleri yetkilisi, E-7’nin maliyet artışı, çekişmeli bir ortamda hayatta kalma konusundaki endişeler ve “önemli gecikmelerin” Wedgetail programının iptaline yol açtığını söylemişti. Pentagon, bunun yerine E-7’nin görevini uzay tabanlı araçlarla tamamlamayı ve daha fazla E-2D Hawkeye uçağı eklemeyi planlıyor.

Haziran ayının başlarında Savunma Bakanı Pete Hegseth, Temsilciler Meclisi Tahsisat Alt Komitesi’nde yapılan bir duruşmada E-7 ve onun hayatta kalma kabiliyeti konusunda şüphelerini dile getirmiş ve istihbarat, gözetleme ve keşif faaliyetlerinin geleceğinin büyük ölçüde uzay tabanlı olacağını söylemişti. Hegseth, milletvekillerine, “Bu yeni sistemleri finanse etmek ve zorlu kararlar almak bizim görevimiz,” dedi. “E-7 bunun bir örneği.”

Emekli generaller, Pazartesi günkü mektuplarında, E-7’nin yerine geçici bir çözüm olarak E-2 Hawkeyes kullanılması ve ardından daha kalıcı olarak uzay tabanlı füzelerin kullanılması planlarına sert bir şekilde karşı çıktılar. Generaller mektupta, “E-2, harekât alanı genelinde hava komuta ve kontrolü için muharip komuta gereksinimlerini karşılayamıyor,” dedi. “Bu, tasarlandığı görev değil. Ayrıca, E-7, Çin acil durumu için kritik öneme sahip olacak geleneksel AWACS rollerinden farklı görevler de üstlenebilir.”

Generaller, Uzay Kuvvetleri’nin bir gün uzay tabanlı bir hava muharebe yönetim sistemine sahip olacağına inandıklarını söylediler; ancak üstesinden gelinmesi gereken “göz korkutucu” bilimsel ve mühendislik zorlukları var ve bunun ne kadar süreceği belirsiz. Deptula, bunun onlarca yıl sürebileceğini tahmin etti ve 2030 yılına kadar kesinlikle hazır olmayacağını söyledi.

“Güçlü bir izleme ve muharebe yönetim sistemine sahip olmak, hava gücünü yansıtmak ve çatışmaları kazanmak için temel önem taşıdığından, ihtiyatlı davranmak, bir sonraki çatışmada galip gelmek için yeterli sayıda E-7 edinmemizi gerektirir,” diye yazdılar. Ayrıca, Birleşik Krallık, Avustralya, Güney Kore, Türkiye ve NATO’nun Wedgetail’i halihazırda kullandığını veya satın almaya karar verdiğini de belirttiler. Deptula, AWACS uçaklarının geçen ay İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırı misyonunun kritik bir parçası olduğunu ve Hava Kuvvetleri’nin bu tür kabiliyetleri koruması gerektiğini ekledi.

Generaller ayrıca Hava Kuvvetleri’nin nihai hedef olan 1.763 adet Müşterek Taarruz Uçağı’na ulaşabilmesi için yeterli sayıda F-35A’yı hızla satın almasının hayati önem taşıdığını ve jetlerin son zamanlarda muharebedeki değerlerini kanıtladığını söyledi. Mektupta, “F-35A’lar, Midnight Hammer Harekatı’nın [ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırısı] başarısında önemli rol oynadı, ancak aynı zamanda İsrail Hava Kuvvetleri’nin İran’ın hava savunmasını ezme ve İran’a karşı hava üstünlüğü elde etme becerisi açısından da hayati önem taşıyordu” ifadeleri yer aldı.

Generaller, F-35’in geliştirilmesinde, en son Teknoloji Yenileme 3 olarak bilinen donanım ve yazılım yükseltmelerinin gecikmeli olarak devreye alınması gibi zorluklarla karşılaştığını kabul ettiler, ancak bu yükseltmelerin büyük ölçüde iyileştiğini ve sertifikasyonlarının neredeyse tamamlandığını söylediler. Kongre’yi, Pentagon’un planladığı F-35A kesintilerini geri almakla kalmayıp, uçağın tedarik planını artırarak 2026’da 75 adet satın almaya çağırdılar.

Mektubu imzalayan diğer önemli emekli subaylar arasında şunlar yer alıyor: Eski Genelkurmay Başkan Yardımcıları Orgeneral John Loh ve Orgeneral John Corley; eski Hava Kuvvetleri Küresel Saldırı Komutanlığı başkanı emekli General Robin Rand; eski ABD Kuzey Komutanlığı ve NORAD başkanları Orgeneral Ralph Eberhart ve Orgeneral Lori Robinson; ve eski Ortak Genelkurmay Başkan Yardımcısı ve eski NATO Müttefik Kuvvetler Komutanı Orgeneral Joseph Ralston. Emekli Korgeneral Burt Field, şu anda AFA’nın başkanı ve CEO’su ve emekli Tuğgeneral Bernie Skoch da mektubu imzaladı. Mektubu, eski NATO Müttefik Kuvvetler Komutanı emekli generaller Philip Breedlove, eski ABD Stratejik Komutanlığı Başkanı Kevin Chilton ve eski Hava Kuvvetleri Uzay Komutanlığı Başkanı Lance Lord da imzalayanlar listesine daha sonra eklendi.