Sosyal medyada yayılan bir videoda Abdullah İmamoğlu isimli bir hoca, TOKİ’den ev almanın caiz olmadığını örnekleriyle iddia etti.  

İşte Abdullah Hoca’nın açıklamaları;

Evet, son günlerin en cari, en güncel konularından bir tanesi. Zira bu anlamda her yerde bunun reklamlarını görüyoruz. Gerek görsel, gerekse yazılı medyada. 500.000 konut projesi. 81 ilde TOKİ'nin yapacağı, icra edeceği, hayata geçireceği bir proje.

Şimdi tabii her şeyden önce böyle bir konut projesine imza atmak ve bu proje yoluyla ev sahibi olmanın caiz olup olmadığını belirleyen şey, proje sözleşmesinin maddeleridir. Dolayısıyla TOKİ'nin ev sahibi olacak kişilere sunduğu sözleşme maddelerinin gözden geçirilmesi, etüt edilmesi halinde bunun caiz olup olmadığı ortaya çıkacak.

"Caiz değildir"

Bu sözleşme maddelerini incelediğimizde bu proje yoluyla ev sahibi olmanın birkaç yönden caiz olmadığını görüyoruz. Onu böyle birkaç başlık halinde inşallah ifade etmeye çalışayım.

"Fiyat belirsizliği var"

Bunlardan bir tanesi, sözleşme maddeleri incelendiğinde maddelerden bir tanesinin fiyat belirsizliğini ihtiva ettiğini görüyoruz. Ne demek fiyat belirsizliği? Yani siz bir eve talipsiniz. TOKİ ile oturuyorsunuz ve o bir ev karşılığında sizden belli bir ücret ödüyor ve siz de o ücretin miktarının %10'unu peşin ödüyorsunuz ve size diyor ki sözleşme maddesinin gereği olarak, %10'unu peşin aldım. Geri kalanını da 240 ay taksitle bana ödeyeceksin diyor.

"Ödeme tutarı değişken"

Dikkat edin lütfen. 240 ay taksit sayısında bir problem yok. Vadeli satış İslam'a göre, İslam hukukuna göre caiz. Ancak fiyat belirsizliğinden tam olarak kastımız şu: Taksit sayısı belli olmakla birlikte ödenecek olan taksit tutarı ve miktarında bir belirsizlik ve bir değişkenlik söz konusu. Neden? Çünkü yine sözleşme maddesinde diyor ki, evet ben senden her 6 ayda bir güncellemeye gideceğim senin taksit ödemenle alakalı. 6 ayda memur maaşlarına yapılacak olan zam oranını ben kendi taksit ödemelerime yansıtacağım ve senin dolayısıyla ödeyeceğin taksit sayısı değişmese bile taksit tutarında bir değişiklik söz konusu olacak.

İşte buna biz fiyat belirsizliği diye ifade ediyoruz ki bu belirsizlik, Efendimiz Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in meçhullüğü de içerdiğinden dolayı biliyorsunuz. "Nehâ Resûlullâhi Sallallâhu Aleyhi ve Sellem an bey'i'l-garar." Efendimiz Sallallahu Aleyhi ve Sellem belirsizlik içeren, meçhullük içeren akitleşmeyi, alışverişi nehyetti buyurmuştur. Dolayısıyla buradan hareketle bu sözleşme maddesi gereğince biz caiz değildir diyoruz.

Diğer bir madde, tasarruf konusu. Örneğin akitleşmeler yapıldı. Vadeli alışveriş bu en nihayetinde. Borç ödenecek evet ama İslam hukukuna göre vadeli alışverişte olsa bile akitleşme taraflarından mülk edinen bir kimse mülkün maliki olarak onun üzerinde tasarruf hakkına sahip. Ama bu sözleşme maddesinde ne diyor? Son taksit ödenmiş oluncaya kadar sen malının üzerinde, yani mülkü olduğunu zannettiğin, belki de içerisinde oturduğun o evin tasarrufuna sahip değilsin. Bu da İslam'a göre kesinlikle batıl olan maddelerden bir tanesi diye ifade edebiliriz.

"Hadis var"

Üçüncüsü, projeden satın almak. Yine baktığımız zaman ortada bir ev söz konusu değil. Şu anda varıyorsunuz, TOKİ'yi karşınıza alıyorsunuz. İki taraf akdeşecek ama "el-ma'kûd" ve "ma'kûdun aleyh" (üzerine akitleşme yapılacak olan) bir şey ortada yok. Ortada yani mülk olarak edinilmemiş olan bir şeyin satımına İslam cevaz vermiyor.

Bunun delili Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Efendimizin bir hadisidir. Sahabenin bir tanesi hatta geliyor Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Efendimize, "Ya Resulallah, birisi benden bir ürün istese, bende olmayan bir ürün ama ben onun pazarda satıldığını biliyorum. Var desem, bir koşu gidip pazardan onu alıp gelsem, ona satsam olur mu?" dediğinde Allah'ın Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyuruyor ki, "Hayır. Bu akit, bu ticaret batıl olur, caiz olmaz." Ve sonrasında diyor ki, "lâ tebi' mâ leyse indek." (Senin nezdinde, yani senin mülkünde olmayan bir şeyi sakın ha sakın satma) diyor Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem.

Yine az önce meçhullük içeren o hadis-i şerif buraya yine intibak eder. Nereyi alıyorsun? Ortada ne var? Ev diye sattıkları bir şey var ama ortada mülk olarak TOKİ tarafının sana satabileceği hiçbir şey yok. Dolayısıyla bu yönüyle de batıldır. Bu sözleşmeye imza atılamaz.

Son bir yönü de sözleşme maddelerinden bir tanesi de taksit artışı diye ifade ediyorum ben. Vaktinde taksit ödemesini gerçekleştirmediğiniz takdirde sözleşmede geçen ifadeyi söylüyorum. Vade farkı ya da en azından oraya şöyle ifade ediyorlar, yani gecikme zammı diye ifade ediyorlar. Ben oraya bir slash koyuyorum, bir de faiz diyorum yani. Bu iki yönüyle caiz değil, batıldır. Nedir o? Akit içerisinde akit olmuş olur böylesi bir durumda.

Siz totalde bir fiyat üzerine anlaşmışsınızdır ama siz taksidi geciktirdiğiniz takdirde ona bir gecikme zammı, onlara göre, faiz uygulandığı takdirde totalde, yekünde sizin anlaştığınız fiyattan çok başka bir şey çıkar ki bu Efendimiz Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in "Men bâa bey'ateyni fî bey'atin fe-lehu evkesühümâ evi'r-ribâ." (Kim bir akit içerisinde iki akit yapacak olursa onun için iki şey vardır. Başka alternatif yok. Ya düşük olanla ticaretini, akdini sürdürmeye devam edecek yani o fazlalığı kabul etmeyecek, hayata geçirmeyecek ya da o faiz işlemiş olur) diyor Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem.

Dolayısıyla totalde baktığımızda bu sözleşme maddelerinin içerdiği böylesi bir projeden ev satın almak caiz değildir diyoruz.