Yapay zekâ, 2035’e kadar Birleşik Krallık’ta 3 milyon düşük vasıflı işi ortadan kaldırabilir

Zanaatkârlık, makine operatörlüğü ve idari pozisyonlar en riskli alanlar arasında yer alıyor.

Birleşik Krallık’ta 2035 yılına kadar 3 milyon düşük vasıflı işin, otomasyon ve yapay zekâ nedeniyle ortadan kalkabileceği öngörülüyor. Bu bulgu, önde gelen eğitim araştırmaları kuruluşlarından National Foundation for Educational Research (NFER) tarafından hazırlanan bir raporda yer aldı.

NFER’e göre en yüksek risk altında olan işler, zanaatkar meslekleri, makine operatörlüğü ve idari görevler gibi alanlarda bulunuyor.

Buna karşılık, yüksek vasıflı profesyonellerin talebinin artması bekleniyor çünkü yapay zekâ ve teknolojik gelişmeler, “en azından kısa ve orta vadede” iş yüklerini artıracak. Rapor, 2035’e kadar Birleşik Krallık ekonomisine toplam 2,3 milyon yeni iş ekleneceğini, ancak bunun dengeli dağılmayacağını öngörüyor.

Bu bulgular, yapay zekânın zanaatkârlık ve manuel işlerden çok yüksek vasıflı teknik meslekleri (ör. yazılım mühendisliği, yönetim danışmanlığı) daha fazla etkileyeceğini söyleyen başka çalışmalara ters düşüyor.

King’s College tarafından Ekim ayında yayımlanan bir araştırma, “yüksek ücretli firmalarda” 2021–2025 arasında yaklaşık %9,4’lük istihdam kaybı yaşandığını tahmin etmişti. Bu dönemin büyük kısmı, 2022 sonunda ChatGPT’nin çıkışından sonraya denk geliyor.

Birleşik Krallık hükümeti ise, yönetim danışmanları, psikologlar ve hukukçuları yapay zekâya en fazla maruz kalan meslekler arasında listeliyor; buna karşın sporcular, çatı ustaları ve duvarcılar daha az riskli kabul ediliyor.

Geçtiğimiz hafta hukuk şirketi Clifford Chance, Londra ofisinde iş hizmetleri personelinin %10’unu — yaklaşık 50 pozisyonu — işten çıkaracağını ve bunun bir kısmının yapay zekâya bağlı olduğunu açıkladı. PwC’nin yöneticisi de 2021–2026 arasında 100.000 kişi işe alma planından geri adım attı ve “dünyanın değiştiğini”, yapay zekânın işe alım ihtiyaçlarını farklılaştırdığını söyledi.

 

Raporun yazarlarından Jude Hillary, NFER’in çalışmasının Birleşik Krallık işgücü piyasasına yönelik uzun vadeli ekonomik modellemelere dayandığını ve yapay zekâ kaynaklı iş kayıplarına ilişkin bazı tahminlerin “erken” olabileceğini belirtti.

Hillary, yapay zekâ nedeniyle yaşandığı söylenen işten çıkarmaların aslında zayıf seyreden ekonomi, yükselen ulusal sigorta (NI) maliyetleri ve işverenlerin risk almak istememesi gibi faktörlerden kaynaklanabileceğini ifade etti:

“Nereye gidildiğine dair genel bir belirsizlik var; iyileşmenin ne kadar süreceğine dair netlik yok. Yapay zekâ ve otomasyon hakkında çok konuşuluyor ama bunların çoğu somut değil. Birçok işveren bu konuda endişeli. Bana göre birçok işveren sadece beklemede kalıyor.”

Hillary, yapay zekânın Birleşik Krallık işgücüne etkilerinin karmaşık olmasını beklediğini belirtti: bazı profesyonel rollere olan talebin artması; birçok giriş seviyesi pozisyona olan talebin azalması; düşük vasıflı işlere olan talebin ise erimesi. En kaygı verici durumun bu son kategori olduğunu söyleyen Hillary, düşük vasıflı işini kaybedenlerin değişen bir ekonomide yeniden gerekli becerileri kazanmasının çok zor olduğunu vurguladı.