Avrupa Birliği, üye ülkelerin savunma kapasitesini güçlendirmek amacıyla SAFE (Security Action for Europe) programını hayata geçirdi. Program kapsamında üye ülkeler, düşük faizli kredilerle savunma projelerini finanse edebilecek. SAFE, aynı zamanda AB dışı ülkelerin sınırlı katılımına da izin veriyor; üçüncü ülkeler projelerin en fazla yüzde 35’ine dahil olabiliyor.

Bu bağlamda, Avrupa Komisyonu SAFE mekanizmasına başvuran 19 AB üyesinin ulusal yatırım planlarını zamanında teslim ettiğini duyurdu. Komisyonun savunma sorumlusu Andrius Kubilius, 19 üyeden 15’inin planlarında Ukrayna’ya milyarlarca euro yatırım öngördüğünü belirtti.

Komisyon sözcüsü Thomas Renier, gizlilik gerekçesiyle hangi ülkelerin planlarında Ukrayna’ya yer vermediğini açıklamadı. Ayrıca SAFE kredilerinden Ukrayna’ya sağlanacak toplam destek miktarını da paylaşmadı.

Renier, Komisyon’un ulusal planları yıl sonuna kadar değerlendireceğini ve şartlara uygun bulunan planlar için AB Konseyi onayı talep edeceğini söyledi. Onaylanan planlarda ilk kredi ödemesi, ülke için onaylanan miktarın %15’i kadar yapılacak.

Üçüncü ülkelerle katılım görüşmesi

Renier, SAFE kredilerine üçüncü ülkelerin katılımıyla ilgili, İngiltere ile anlaşma sağlanamadığını açıkladı. Kanada ile görüşmelerin ise “çok iyi ilerlediğini” belirtti ve anlaşmanın yakında mümkün olabileceğini söyledi.

Görüşmelerin, üçüncü ülkelerin ortak savunma projelerinde %35’ten fazla katılım sağlayabilmesi için yürütüldüğü ifade edildi.

Türkiye ile ilgili açıklama!

Renier, Türkiye’nin gelecekte SAFE programına katılım ihtimaline ilişkin, “Tüm üçüncü ülkeler ulusal planlarda %35’e kadar yer alabilir. Ancak düzenlemeler, AB ve üye devletlerin çıkarlarının korunmasını şart koşuyor. Gerektiğinde üçüncü ülkelerin katılımı sınırlanabilir” dedi.

SAFE kredisine başvuran ülkeler hangileri?

SAFE programına başvuran 19 AB üyesi şunlar:

Yunanistan, Kıbrıs, Belçika, Bulgaristan, Çekya, Estonya, İspanya, Fransa, Hırvatistan, İtalya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Finlandiya ve Danimarka.

To Vima'nın haberine göre Yunanistan, SAFE’den 1,2 milyar euro kredi talep etti ve Komisyon, 787,67 milyon euro tutarında ilk ödemeyi onayladı.

Kanada programa katıldı, yatırımlar gizli kalacak

Kathimerini'nin haberine göre ise Türkiye, İngiltere ve Güney Kore gibi üçüncü ülkelerin başvuruları sınırlı katılım veya değerlendirme aşamasında kalırken, Kanada programa tam katılım sağladı. Komisyon, 19 ülkenin 15’inin planlarında Ukrayna’ya “milyarlarca değerinde” yatırım öngördüğünü açıkladı, ancak hangi ülkelerin bu yatırımları planladığını gizli tuttu.

Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Dendias, toplantıda ülkesinin AB’ye sunabileceği katkılara dikkat çekerek, “2030 gündemi çerçevesinde AB’ye bütüncül bir yaklaşım ve savunma perspektifi sunabiliriz” dedi.