Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar sizlerden gelen sorulara cevap veriyor. İşte bu hafta sizlerden gelen sorular ve Özdamar’ın cevapları:

3600 gün emekliliğinde yaş şartı var

Soru: Benim hizmete başlama tarihim 01.07.1996 ve sigorta 4A tescil başlangıcı ise 01.12.1989’dur. Prim gün sayım 4692 gündür. 3600 gün üzerinden emekli olabiliyor muyum? Nesrin S.

Cevap: İlk defa 8.9.1999 tarihi ve öncesi sigortalı olanlar normal prim gün sayısı üzerinden yaşa tabi olmaksızın emekli olabiliyor. Sigorta başlangıcınız yani ilk emeklilik primi yatırılma tarihiniz 1.7.1996 tarihi olup 5900 gün prim denmesi halinde yaşı beklemeden emekli olma hakkınız bulunuyor. EYT kapsamına girenler 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün primle de emekli olabiliyorlar ancak ileri yaştakilere mahsus emeklilik dediğimiz 3600 gün emekliliğinde yaş şartı bulunuyor. Bu kapsamdan emekli olabilmek için kadınların 58 erkeklerin ise 60 yaşını tamamlaması gerekiyor.

Yıpranma primi emekli maaşına yansır

Soru: Çelikhaneden emekli oldum. Yıpranma priminden faydalanamadım. SGK denetmenine müracaat ettim ve haklı bulundum. Geriye dönük haklarımın telafi edilmesi üzerine rapor yazıldı. Şimdi Gebze SGK müdürlüğü personeli prim gün sayımın değişeceği emekli maaşımda herhangi bir değişme olmayacağını söylüyor. Prim günü değiştiğinde maaşa etkisi olur mu olmaz mı onu öğrenmek istiyorum? Murat Y.

Cevap: 5510 sayılı Kanunun yürürlüğü öncesi eski SSK Kanununun geçerli olduğu 1.10.2008 tarihi dönemde yıpranma primi işçilerin sadece sigortalılık süresini artırmakta ve emeklilik yaşından da indirim sağlamakta idi. 1.10.2008 tarihinden itibaren yıpranma priminin mahiyeti değişti. Artık yıpranmalı işlerde çalışanların mevcut prim günlerine prim günü ilavesi yapılıyor. Prim gün artışı aylık bağlama oranını artırıyor. Bunun sonucunda yıpranma primi bulunanlara daha yüksek emekli aylığı bağlanma imkânı oluşuyor. Eğer yıpranmalı çalışma döneminiz 1.10.2008 tarihi öncesi ise emekli maaşınız değişmeyecek.

Sigortada gün boşluğu doldurma uygulaması yok

Soru: Ben 1997 yılında sigortalı oldum. Bu yılda 265 gün prim ödemem oldu. Yıl sonu işten ayrıldım. Daha sonra 2013 yılında işe girdim ve halen aralıksız olarak SSK sigortalısı olarak primim ödeniyor. EYT yasasından yararlanmak için prim gün eksiğim var. 1998 ile 2012 yılları arası için prim satın alabiliyor muyum? İsmail E.

Cevap: Sigorta kanunlarına göre prim ödenmemiş süreler için gerekçesiz biçimde boşluk tamamlamak yani borçlanılarak sigortalılık hizmeti kazanmak mümkün değil. Ancak askerlik yapmışsanız askerlik süresini veya yurt dışı çalışmanız olmuşsa yurt dışı çalışma sürelerini borçlanarak sigortalılık hizmetinden saydırmanız mümkün.

Evde çalışan gündelikçi kadınlar sosyal sigorta kapsamındadır

Soru: Eşim çalışıyor. Bu nedenle haftada üç gün olmak üzere temizlik ve yemek için evimizde bir kadın çalıştırıyoruz. Ücretini gündelik olarak ödüyoruz. Bakıcıya sigorta yapmamız gerekir mi? Ahmet U.

Cevap: Ev içerisinde yaşayan aile bireyleri tarafından yapılabilecek temizlik, yemek yapma, çamaşır, ütü, alışveriş, bahçe işleri gibi gündelik işler ile çocuk, yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin bakım işlerinin dışarıdan bir başkasına yaptırılması ev hizmetleri olarak adlandırılıyor. Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan diğer bir ifade ile gündelikçi olarak isimlendirilen vatandaşlarımızın sigortalılığı 1 Nisan 2015 tarihinden geçerli olmak üzere 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda, ay içinde 10 günden az çalışma ve 10 gün ve üzerinde çalışma olarak iki farklı biçimde düzenlendi. Ev hizmetlerinde bir ayda 10 gün veya daha fazla süreyle çalışanlar, 5510 sayılı Kanunun ek 9’uncu madde hükmü gereği, 1 Nisan 2015 tarihinden geçerli olmak üzere SSK kapsamında emeklilik primini ihtiva eder nitelikte sigortalı sayılmıştır. Bu düzenlemeye bağlı olarak ev hizmetlisi çalıştıranlar SGK’ya yapacakları bildirimle çalıştırdığı ev hizmetlisi adına, emeklilik primi, genel sağlık sigortası primi, analık primi ve iş kazası-meslek hastalığı primi yatıracaktır. Ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı olarak çalışanlar sadece iş kazası ve meslek hastalığı kapsamında sigortalı sayılıyor. Bunlar için ödenen prim tutarı ödenen ücretin yüzde 2’si oranındadır. Bu durumdaki gündelikçi iş kazasına uğrarsa sigorta yardımı almaya hak kazanıyor. Ay içinde 10 günden az çalışan gündelikçiler için emeklilik primi ödenmeyeceği için bu sürelerdeki sigorta prim ödemesi emeklilik açısından hizmetten sayılmıyor. Ancak prim gününe ihtiyaç duyan gündelikçi dilerse, o ay içinde 30 gün üzerinden kendisi prim ödeyerek hizmet kazanabiliyor. Ay içinde 10 günden az çalışanlar için ev sahipleri e-devlet şifresi kullanarak internet üzerinden de bildirim yapabiliyor. Ancak bunu her çalışılan gün için tekrar vermek gerekiyor.

Engelliye maaşında muhtaçlık şartı var

Soru: Ben asgari ücretin yüzde 20 fazlasına çalışıyorum. Beş çocuğum var. Yedi yaşında olan çocuğumun biri yüzde 55 oranında engelli. Çocuğumdan dolayı devlet bana maaş öder mi? İsmail Hakkı B.

Cevap: Engelli yakınlarına sunulan iki ödeme bulunuyor. Ancak her iki ödeme için de ailenin gelirinin belirli bir rakamın altında olması gerekiyor. Bakıma muhtaç engellinin aile içinde kişi başına düşen gelir ortalaması asgari ücretin net tutarının üçte ikisinden az yani 11.334,75 TL tutarın altında ise evde bakım parası ödeniyor. Bu ödeme için engellinin bakıma muhtaç olduğunun sağlık kurulu raporuyla tespiti de gerekiyor. Bunun dışında 2022 sayılı Kanunda düzenlenen engelli yakını maaşı da bulunuyor. Bu kapsamdan maaş alabilmek için engellinin aile içinde kişi başına düşen gelir ortalaması asgari ücretin net tutarının üçte birinden az yani 5.667,38 TL altında bulunması gerekiyor. Verdiğiniz bilgiye göre eşiniz ve beş çocukla birlikte hane halkı 7 kişi. Bu durumda toplam geliriniz 39.671,66 TL tutarın altında ise 18 yaş altı engelli yakını maaşı için Kaymakamlık içinde bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına engelli raporuyla birlikte başvurunuz.