Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar sizlerden gelen sorulara cevap veriyor. İşte bu hafta sizlerden gelen sorular ve Özdamar’ın cevapları:

Anne-babaya ölen çocuğundan aylık bağlanması şartları

Soru: Benim oğlum 2002 yılında vefat etmişti. Oğlumdan dolayı gelinime ve üç torunuma ölüm maaşı bağlandığı için bana ölüm maaşı bağlanmamıştı. Şimdi benim komşuma geçen yıl ölen oğlunun üzerinden ölüm maaşı bağlandı. Ben halen 65 yaş maaşı alıyorum. Ölen kızımdan dolayı bana ölüm maaşı bağlanması gerekmez mi? Ayşe A.

Cevap: Size geçmişte ölen kızınızdan dolayı aylık bağlanmadığına göre ölen kızınızın SSK sigortalısı olduğu anlaşılıyor. Geçmişte ölenin eş ve çocuklarına aylık bağlandıktan sonra artan bir hisse bulunmayınca annesine-babasına aylık bağlanamıyordu. Sosyal Güvenlik Kurumu 5.12.2017 tarihinden geçerli olmak üzere bir mevzuat değişikliğine gitti. Bu mevzuat değişiklik sonrası anne ve babaya üç şartın gerçekleşmesi halinde ölen çocuğundan ölüm maaşı bağlanması mümkün olacak. Bu şartların ilki sizin 65 yaş maaşı hariç bir emekli maaşının olmamasıdır. İkinci şart gelirin net asgari ücretin altında olması yani toplamda 17.002,13 TL’den fazla gelirin bulunmaması. Üçüncü olarak ölen çocuktan dolayı dul eş ve çocuklar dul-yetim maaşı alıyorsa artan bir hissenin bulunmasıdır. Ancak yaşınız 65’den fazla olduğu için ilk iki şart gerçekleşiyorsa artan bir hisse olmasa bile diğerlerinin hissesi düşürülerek size yüzde 25 oranında maaş bağlanır. Bunun için SGK’ya ölüm aylığı bağlanması için dilekçe verilmesi gerekir. Bu şartları sağlamanız durumunda müracaat ettiğiniz aydan sonraki aybaşından geçerli olmak üzere ölüm maaşı bağlanır. Bu maaş bağlanınca 65 yaş maaşınız kesilir. Şu an 65 yaş maaşı 4.181,63 TL. Oğlunuzdan aylık alan gelin veya torun yoksa size bağlanacak SSK ölüm maaşı 11.847,35 TL olacaktır.

Şirket ortakları Bağ-Kur’lu olmak zorunda

Soru: Ben limitet şirket statüsündeki bir lokantada kebap ustası olarak SSK statüsünde çalışıyorum. İşyerinden şirket hissesi alsam ve şirketin ortağı olsam yine SSK’lı olabilir miyim? Bana şirketin yüzde 15 hissesini verecekler. Emekliliğime 26 ay kaldı. Bu sürede ortak olduğum şirketten Bağ-Kur sigortalısı olmam emekliliğime halel getirir mi? Necip K.

Cevap: Limitet şirkete ortak olanlar veya limitet şirketten hisse alanlar zorunlu olarak Bağ-Kur sigortalısı oluyor. Şirketteki hissenin oranına bakılmıyor. Limitet şirket ortakları, ortak oldukları şirkette işçi gibi çalışsalar bile SSK sigortalısı olamıyor. Buna göre ortak olduğunuz tarih itibariyle Bağ-Kur sigortalısı olmanız gerekiyor. Eğer kendinizi yasaya uygun olmayan biçimde SSK’lı bildirtseniz bile bu geçerli sayılmaz. Önce adınıza Bağ-Kur kaydı açılır daha sonra ödenen SSK primleri  Bağ-Kur prim borcuna aktarılır. Eğer en son yatan 1260 gün primin statüsü SSK ise 26 ay boyunca SSK yerine Bağ-Kur primi ödenmesi de emekliliğinize engel olmaz.

Silinen Bağ-Kur hizmetini satın almak mümkün

Soru: Benim 2016 ve 2017 yılında ödenmemiş Bağ-Kur prim borçlarım vardı. Borçlarım nedeniyle 662 günlük Bağ-Kur günlerim silinmiş. Askerliğimi 540 gün yaptım ve tamamını borçlandım. Emeklilik için 230 gün eksiğim kaldı. Silinen bu 662 günlük kısmın sadece 230 günlük bölümünü satın alabilir miyim? Ahmet F.

Cevap: Bağ-Kur prim borcu nedeniyle sigortalılık hizmetlerinin silinmesi en son 2021 yılında yapıldı. Prim borcu bulunan Bağ-Kur sigortalılarına ödeme yapmaları için süre tanındı. Bu sürede ödeme yapmayanların Bağ-Kur hizmeti ve borcu silindi. Bağ-Kur hizmetlerinin silinmesi geri dönüşü olmayan bir uygulama değil. Prim borcu nedeniyle hizmetleri silinen sigortalı dilediği zamanda ancak silinen hizmetin tamamına ait güncel prim tutarlarını ödeyerek canlandırabilir. Canlandırılacak her gün için ödenmesi gereken en düşük prim günlük brüt asgari ücretin yüzde 34.5’i kadardır. Buna göre silinen hizmetiniz için günlüğü 230.03 TL üzerinden canlandırma yapabilirsiniz. Silinen 662 günü canlandırmak için 152.280 TL ödeme yapmanız gerekiyor. Esasında sizin önce silinen günleri canlandırıp eksik kalan süre kadar askerlik borçlanması yapmanız menfaatinize oluyor. Bu nedenle önce askerlik borçlanma parasını iade alınız. Ardından silinen 662 günü ihya edip daha sonra 110 gün askerlik borçlanması yapınız. Bu yolla eksik primlerinizi tamamlayıp emekli olmanız mümkün olabilecek.

Evlilik sebebiyle işten çıkan kadın işçi tazminata hak kazanır

Soru: Ben 2021 yılından bu yana bir şirkette çalışıyorum. Bu ay sonunda evleneceğim. İşten kendim ayrılırsam kıdem tazminatı alabilir miyim? Gül S.

Cevap: İşyerinde çalışan kadın işçiler evlendikleri tarihten itibaren bir yıl içerisinde iş sözleşmelerini evlilik nedeniyle sonlandırırsa yani evlenmelerini gerekçe gösterip istifa ederse kıdem tazminatı alma hakları oluşur. Bu şekilde kıdem tazminatı alabilmek için işyerindeki çalışma süresinin en az bir yıl olması, işten ayrılmanın da evlilikten itibaren bir yıl içinde gerçekleşmiş olması gerekiyor. Evlendikten sonra işyerinden bir yıl içinde ayrılırsanız kıdem tazminatı alma hakkınız oluşacak.

Sigorta boşluklarını doldurmak mümkün değil

Soru: Benim 1998 ile 2008 tarihleri arasında 60 gün SSK primi ödemem oldu. 2008 yılından bu yana belirli aralıklarla SSK primi ödemekteyim. Emekli olmak için 60 yaşımı tamamladım ama 1085 gün prim eksiğim var. 1998 ile 2008 yılları arasındaki prim gün boşluğunu doldurabilir miyim? Abdullah Z.

Cevap: Sigorta mevzuatına göre, prim ödenmemiş sürelerdeki boşlukların borçlanılarak tamamlatılması mümkün değil. Ancak askerlik yapmışsanız askerlik süresini, yurt dışı çalışmanız olmuşsa yurt dışı çalışma sürelerini borçlanarak hizmet kazanmanız mümkün olur.